Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2019 | 45 | 2 | 85-103

Article title

EWOLUCJA DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH W POLSCE. PRZEGLĄD PROBLEMATYKI

Content

Title variants

EN
EVOLUTION OF REVITALISATION ACTIVITIES IN POLAND. REVIEW OF THE ISSUES

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Działania rewitalizacyjne stały się ważnym składnikiem współczesnej polityki miejskiej. Autor przyjmuje, że ich początek wyznaczyły przemiany transformacyjne z przełomu lat 80. i 90. ubiegłego stulecia, skutkujące zwiększeniem uprawnień władz samorządów miejskich. Same początki rewitalizacji odległe były jednak od poprawnego pojmowania istoty tego procesu, a realizowane zadania opierały się głównie na zadaniach o charakterze techniczno-remontowym. Ewolucja pojmowania rewitalizacji, zmierzająca do postrzegania jej jako procesu wieloetapowego, wieloletniego i służącego przede wszystkim podnoszeniu jakości życia, umożliwiła autorowi wydzielenie trzech punktów zwrotnych w jej historii. Pierwszym była transformacja systemowa, tworząca ramy dla nowoczesnej polityki miejskiej. Za drugi uznano wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, umożliwiające szerokie korzystanie z funduszy unijnych dla poprawy parametrów życia miejskiego. Trzeci stanowi wdrożenie ustawy rewitalizacyjnej, stanowiącej dokument określający z jednej strony zadania uczestników, z drugiej cele programów rewitalizacji. Choć aktualnie aktywność ta nadal podlega różnym ograniczeniom, to jednak widoczny jest postęp w wielu zrealizowanych już działaniach.
EN
Revitalization activities have become an important component of contemporary urban policy. The author assumes that their beginning was marked by transformational changes at the turn of the 1980s and 1990s, resulting in an increase in the powers of municipal authorities. However, the very beginnings of revitalization were far from the correct understanding of the essence of this process, and the tasks performed consisted mainly in technical and renovation tasks. The evolution of the understanding of revitalization, aiming at perceiving it as a multi-stage process, long-term and serving primarily to improve the quality of life, enabled the author to distinguish three turning points in its history. The first was the systemic transformation, creating the framework for a modern urban policy. The second one was Poland’s accession to the European Union, which enabled a wide use of EU funds to improve the parameters of urban life. The third is the implementation of the revitalization act: a document defining the tasks of the participants on the one hand, and the objectives of revitalization programs on the other. Although at present this activity is still subject to various restrictions, progress is visible in many already implemented activities.

Journal

Year

Volume

45

Issue

2

Pages

85-103

Physical description

Contributors

References

  • Behr I. i in. (2003), Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Mefisto Editions, Warszawa.
  • Beskid L. (1999), Wygrani/przegrani w procesie transformacji, [w:] Zmiany w życiu Polaków w gospodarce rynkowej, red. L. Beskid, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 15-27.
  • Billert A. (2006), Problemy rewitalizacji miast w Polsce na tle doświadczeń niemieckich, Referat wygłoszony na międzynarodowej Konferencji w Lubaniu Śląskim „Rewitalizacja Miast”.
  • Billert A. (2007), Rewitalizacja i rozwój miast w Polsce – uwarunkowania i scenariusze w świetle doświadczeń europejskich, [w:] Rewitalizacja miast w Polsce. Pierwsze doświadczenia, red. P. Lorens, Biblioteka Urbanisty, 10, Urbanista, Warszawa, s. 92-105.
  • Brzozowy A., Gorecki R., Hołdys M., Kędzierska A., Krystek-Kucewicz B., Niemczyk J., Pawlak P., Popławska Z., Ryś R., Siłuszek A., Thel K., Tomczyk E. (red.) (2016), Ludzie – Przestrzeń – Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast, Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
  • Bryx M., Hernst I., Jadach-Sepioło A. (2010), Założenia krajowej polityki rewitalizacji, [w:] Założenia polityki rewitalizacji w Polsce, red. Z. Ziobrowski, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
  • Ciesiółka P. (2014), Wpływ funduszy Unii Europejskiej na proces rewitalizacji w Poznaniu na tle największych miast w Polsce, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, t. 27, s. 101-121.
  • Ciesiółka P., Kudłak R. (red.) (2015), Rewitalizacja miast województwa wielkopolskiego, Wielkopolskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne, Poznań.
  • Ciesiółka P. (2017), Rewitalizacja w polityce rozwoju kraju, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, 39, s. 9-28.
  • Czyżewska A. (2010), Zakres opracowywania i wdrażania programów rewitalizacji. Dobre praktyki, [w:] Przykłady rewitalizacji miast, red. A. Muzioł-Węcławowicz, seria „Rewitalizacja Miast Polskich, t. 12, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 305-330.
  • Domański B. (2000), Restrukturyzacja terenów poprzemysłowych w miastach, [w:] Rewitalizacja, rehabilitacja i restrukturyzacja – odnowa miast, red. Z. Ziobrowski, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Oddział w Krakowie, Kraków, s. 107-142.
  • Domański B. (2001), Przekształcenia terenów poprzemysłowych w województwach śląskim i małopolskim – prawidłowości i uwarunkowania, „Prace Komisji Geografii Przemysłu PTG”, t. 3, s. 51-59.
  • Domański B. (2010), Rewitalizacja miast polskich – wybrane zagadnienia, [w:] Rewitalizacja miast polskich jako sposób zachowania dziedzictwa materialnego i duchowego oraz czynnik zrównoważonego rozwoju. Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 23-50.
  • Domański B., Gwosdz K. (2010), Spojrzenie na problemy rewitalizacji miast w Polsce, [w:] Rewitalizacja miast polskich – diagnoza, red. Z. Ziobrowski, W. Jarczewski, Seria Rewitalizacja Miast Polskich, t. 8, Instytut Rozwoju Miast, s. 45-56.
  • Ewaluacja wpływu projektów rewitalizacyjnych realizowanych w ramach RPO WK-P na lata 2007-2013 na poprawę sytuacji społeczno-gospodarczej obszarów objętych rewitalizacją (2013), Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Toruń.
  • Gardawski J. (2009), Orientacje wobec rynku, [w:] Polacy pracujący a kryzys fordyzmu, red. J. Gardawski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 184-229.
  • Heller C. A. (b.d.), Rewitalizacja obszarów miejskich. Praktyczny przewodnik: Jak opracować lokalny plan rozwoju? [brak miejsca wydania]
  • Herbst K. (2008), Społeczny sens rewitalizacji, „Ekonomia Społeczna Teksty”, nr 3.
  • Jadach-Sepioło A. (2010), Rewitalizacja miast w dokumentach strategicznych w Polsce. Odniesienie do projektu Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, miasta, obszary wiejskie, [w:] O budowie metod rewitalizacji w Polsce – aspekty wybrane, red. K. Skalski, Instytut Spraw Publicznych UJ, Kraków, s. 11-28.
  • Jadach-Sepioło A. (red.) (2016), Ludzie. Przestrzeń. Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast, Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
  • Jadach-Sepioło A., Kułaczkowska A., Mróz A. (red.) (2018), Rewitalizacja w praktyce. Modele rozwiązań jako rezultaty konkursu Modelowa Rewitalizacja Miast i pilotaży w zakresie rewitalizacji, Krajowy Instytut Polityki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa.
  • Jałowiecki B., Łukowski W. (red.) (2007), Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, Scholar, Warszawa.
  • Janas K., JarczewskiW. (2010),Model procesu rewitalizacji – poziom lokalny, [w:] K. Janas, W. Jarczewski, W. Wańkowicz, Model rewitalizacji miast, Instytut Rozwoju Miast, Kraków,
  • Jarczewski W., Dej M. (2015), Rewitalizacja 2:0. Działania rewitalizacyjne w Regionalnych Programach Operacyjnych 2007-2013 – ocena w kontekście nowego okresu programowania, „Studia Regionalne i Lokalne”, 1(59), s. 104-122.
  • Jarczewski W., Jeżak J. (2010), System monitorowania rewitalizacji, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
  • Jarczewski W., Kułaczkowska A. (red.) (2019), Raport o stanie polskich miast. Rewitalizacja, Obserwatorium Polityki Miejskiej Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa-Kraków.
  • Kaczmarek T. (2001), Rewitalizacja miast w Polsce na tle doświadczeń europejskich, [w:] Nowoczesne zarządzanie rozwojem miast, red. A. Billert, Projekt Tempus-Phare, Słubice, s. 106-114.
  • Katalog dobrych praktyk programów rewitalizacji społecznej (2013), Invent Grupa Doradztwa i Treningu Sp. z o.o. na zlecenie Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich [brak miejsca wydania].
  • Kierunki i zasady wspierania działań społecznych ukierunkowanych na aktywizację społeczną i gospodarczą zdegradowanych obszarów miejskich w subregionalnych i regionalnych ośrodkach rozwojowych województwa pomorskiego w kontekście perspektywy finansowej UE 2014-2020 (2014), Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
  • Kołsut B., Ciesiółka P., Kudlak R. (2017), Działania rewitalizacyjne w miastach województwa wielkopolskiego w latach 1999-2015 oraz ich efekty, „Studia Regionalne i Lokalne”, s. 50-68.
  • Masierek E. (2016), Aktualne wyzwania rewitalizacyjne polskich miast na tle ich dotychczasowych doświadczeń, „Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast”, Rok XIII, Zeszyt IV/2016, s. 19-29.
  • Milic-Czerniak R. (1999), Zachowania przystosowawcze do nowych warunków ekonomicznych, [w:] Zmiany w życiu Polaków w gospodarce rynkowej, red. L. Beskid, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 54-71.
  • Męcina J. (2009), Najważniejsze cechy i wyzwania polskiego rynku pracy, [w:] Polacy pracujący a kryzys fordyzmu, red. J. Gardawski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 307-342.
  • Modelowe rozwiązania w zakresie aktywnej integracji (2013), Invent Grupa Doradztwa i Treningu Sp. z o.o. na zlecenie Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich [brak miejsca wydania].
  • Muzioł-Węcławowicz A. (red.) (2010), Przykłady rewitalizacji miast, „Rewitalizacja Miast Polskich”, tom 12, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
  • Nowak M. (2013), Niezrealizowana rewitalizacja jako niedoskonała gentryfikacja. Analiza procesu ożywiania poznańskiej Śródki, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, r. LXXV, z. 3, s. 229-249.
  • Noworól A., Noworól K., Hałat P. i in. (2010), Regionalny kontekst krajowej polityki rewitalizacji, [w:] Założenia polityki rewitalizacji w Polsce, red. Z. Ziobrowski, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
  • NIK o rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast. (2016), 14 września 2016. Najwyższa Izba Kontroli, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-orewitalizacji-zdegradowanych-obszarow-miast-0916.html
  • Ocena wpływu polityki spójności na rozwój miast polskich (2010), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
  • Ocena wsparcia w obszarze rewitalizacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 oraz identyfikacja potencjału i potrzeb regionu w zakresie rewitalizacji, (2015), Urząd
  • Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin.
  • Ocena oraz wyznaczenie pożądanych kierunków działań rewitalizacyjnych realizowanych w ramach Priorytetu IX RPO WD „Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska (Miasta) (2013), Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Wrocław.
  • Ocena skuteczności zastosowania wybranych mechanizmów programowych wpływających na efekty wdrażania Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, w tym planów rozwoju uzdrowisk oraz programów rewitalizacji (2012), Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków.
  • Palicki S. (2013), Rewitalizacja a rynek nieruchomości mieszkaniowych. Przypadek poznańskiej Śródki, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, r. LXXV, z. 3, s. 209–28.
  • Parysek J. J. (2005), Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku. Rozwój i przekształcenia strukturalne, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
  • Parysek J. J. (2015), Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro, „Studia miejskie”, tom 17.
  • Pilotażowe programy rewitalizacji społecznej realizowane w partnerstwach lokalnych. Dokumentacja konkursowa (2013), Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, [w:] Katalog dobrych praktyk programów rewitalizacji społecznej (2013), Invent Grupa Doradztwa i Treningu Sp. z o.o. na zlecenie Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich [brak miejsca wydania].
  • Płoszaj A. (2011), Rewitalizacja miast w polityce spójności 2004-2006, „Studia Regionalne i Lokalne”, wydanie specjalne, s. 84-97.
  • Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji (2003), Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (GTZ) Gmbh, Urząd Mieszkalnictwa i RozwojuMiast, Warszawa.
  • Rewitalizacja: pojęcie – przedmiot – cel- uwarunkowania (brak autora) (2003), [w:] Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (GTZ) Gmbh, Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Warszawa, s. 16-28.
  • Rewitalizacja obszarów zdegradowanych – ocena procesu i identyfikacja pożądanych kierunków działania podmiotów publicznych i prywatnych w województwie śląskim (2011), Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Katowice.
  • Rewitalizacja społeczna, od aktywizacji do rozwoju lokalnego (b.d.), publikacja opracowana na zlecenie Urzędu MarszałkowskiegoWojewództwa Śląskiego przez Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu [brak miejsca wydania].
  • Rewitalizacja obszarówmiejskich oraz zagospodarowanie terenów zdegradowanych w województwie opolskim (2015), Urząd MarszałkowskiWojewództwa Opolskiego, Opole.
  • Sagan I. (2017), Miasto. Nowa kwestia i nowa polityka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
  • Skalski K. (2007), Programy rewitalizacji w Polsce – bilans, perspektywy, zarządzanie, [w:] Rewitalizacja miast w Polsce. Pierwsze doświadczenia, red. P. Lorens, seria „Biblioteka Urbanisty”, t. 10, Urbanista, Warszawa, s. 66-91.
  • Skrzypczak B. (b.d.), Wstęp, [w:] Rewitalizacja społeczna. Od aktywizacji do rozwoju lokalnego, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji (brak miejsca wyd.).
  • Siemiński W., Topczewska T. (2008), Ocena programów i projektów rewitalizacyjnych realizowanych w ramach Działania 3.3. Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe ZPORR. Wnioski na przyszłość, http://www.archiwum.ewaluacja.gov.pl/Wyniki/Documents/4\_030.pdf
  • SiemińskiW. (2009), Efekty rewitalizacji miast podjętej w wyniku wsparcia Unii Europejskiej w okresie finansowania 2004-2006, „Samorząd Terytorialny”, nr 5, s. 17-42.
  • Stryjakiewicz T. (red.) (2014), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
  • Stryjakiewicz T., Ciesiółka P., Jaroszewska E. (2012), Urban shrinkage and the post-socialist transformation: The case of Poland, “Built Environment”, t. 38, nr 2, s. 197-213.
  • Świerczewska-Pietras K. (2009), Rewitalizacja zamknięta jako przykład zagospodarowania przemysłowego obszaru Łodzi, „Prace Komisji Geografii Przemysłu”, nr 12, s. 173-181.
  • Topczewska T. (2007), Rewitalizacja miast w polityce państwa, „Człowiek i Środowisko”, 31(1-2), s. 5-35.
  • Tölle A. (2007), Proces rewitalizacji miasta na przykładzie Poznania, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 2, s. 46-58.
  • Wojnarowska A. (2011), Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich. Przykłady praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Wpływ projektów zrealizowanych w ramach Priorytetu IV. LRPO Działanie 4.3 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich na ożywienie gospodarcze zdegradowanych obszarów oraz na uzdrowienie ich funkcji społecznych i kulturalnych (2013), Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Zielona Góra.
  • Wojnarowska A. (2011), Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich. Przykłady praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 (2015), Minister Infrastruktury i Rozwoju MIiR/H 2014-2020/2001/07/2015, Warszawa. Zborowski A., Dej M. (2009), Ocena stopnia zaawansowania zjawisk degradacji społecznej, procesy polaryzacji i segregacji, [w:] Demograficzne i społeczne uwarunkowania rewitalizacji miast w Polsce, red. A. Zborowski, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 93-125.
  • Ziobrowski Z. (red.) (2010), Założenia polityki rewitalizacji w Polsce, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
  • Ziobrowski Z., Ptaszycka-Jackowska D., Rębowska A., Geissler A. (red.) (2000), Rewitalizacja, rehabilitacja i restrukturyzacja - odnowa miast, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Oddział. w Krakowie, Kraków.
  • Znaczenie projektów realizowanych w ramach RPOWP dla rozwojumiast województwa podkarpackiego (2012), Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, Rzeszów.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.mhp-5cf2783d-6d43-42f6-b73d-424eddadb82d
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.