Apokalipsa św. Jana w trzech interpretacjach muzycznych kompozytorów współczesnych Pomorza i Kujaw

• Authors: SZARAPKA Anna

Title variants

EN

The Apocalypse of St. John in Three Musical Renditions of Contemporary Composers of Pomerania and Kujawy

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Przedmiotem referatu są trzy utwory kompozytorów związanych z regionem Pomorza i Kujaw inspirowane Apokalipsą św. Jana – Septem tubae z 1966 i Apokalipsa z 1977 roku Bernadetty Matuszczak oraz Apokalypsis Marcina Gumieli z lat 2006–2010. Autorka posługuje się metodologią zaproponowaną przez Mieczysława Tomaszewskiego, w której dzieło muzyczne badane jest w aspekcie funkcji spełnianych w kulturze, a więc z perspektywy funkcji ekspresywnej, impresywnej, referencjalnej i fatycznej. Dobór środków wyrazu i sposobów oddziaływania na słuchacza powiązany jest z bogatymi środkami wykonawczymi. Kategorie znaczeń pozamuzycznych niesione są przez takie układy interwałów i brzmień, które obrazują sferę sacrum i profanum. W utworach tych ilustracyjność przenika się z myśleniem symbolicznym i aluzyjnym. Kompozytorzy nawiązują do bogatej tradycji minionych epok, do gregoriańskiej psalmodii, sekwencji Dies irae (B. Matuszczak) oraz stosują rozwiązania formalne i brzmieniowe inspirowane symboliką liczb (M. Gumiela). W przedstawionych trzech muzycznych interpretacjach Apokalipsy najsilniej zaznaczają się dwa idiomy strukturalno-ekspresywne: idiom grozy (siedmiokrotne apokaliptyczne „biada”) oraz idiom świętości – Nowego Nieba i Nowej Ziemi, w którym rozbrzmiewają słowa: Sanctus i Alleluja. To te słowa ostatecznie niosą najważniejsze przesłanie tych utworów – przesłanie nadziei i pokoju.

EN

The subject matter of the paper comprises of the three works of composers of the Pomerania and Kujawy region inspired by the Apocalypse of St. John – Septem Tubae dated 1966 and Apocalypsis according to St. John dated 1977 by Bernadetta Matuszczak and Apocalypse by Marcin Gumiela dated 2006-2010. The author uses the methodology proposed by Mieczysław Tomaszewski, in which the musical work is examined in the aspect of its functions in culture, therefore from the perspective of expressive, impressive, referential and phatic function. The choice of the means of expression and the ways to influence the listener are connected with rich means of performance. The categories of extramusical meanings are brought by such compositions of intervals and timbres that depict the sphere of sacrum and profanum. In these works the illustrative character interpenetrates with symbolic and allusive thinking. The composers refer to the rich tradition of the earlier periods, to the Gregorian psalmody, sequence Dies irae (B. Matuszczak) and apply formal and sound solutions inspired by the symbolism of numbers (M. Gumiela). In the three presented musical renditions of Apocalypse, two structural and expressive idioms are the most noticeable: the idiom of horror (sevenfold apocalyptic “woe”) and the idiom of sanctity – New Heaven and New Earth, in which the words Sanctus and Alleluja sound. It is these words that eventually carry the strongest message of these works – the message of hope and peace.

Keywords

PL

współczesna muzyka polska; funkcje dzieła muzycznego; barwa; ekspresja; symbol; stylizacje; przesłanie

EN

contemporary Polish music; functions of music work; timbre; expression; symbol; stylization; message

• Publisher: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Edukacja Muzyczna
• Year: 2014
• Issue: 9
• Pages: 131–148

Dates

published

2014

Contributors

author

SZARAPKA Anna

References

• Derkowska Aneta, Muzyka i słowo w twórczości Bernadetty Matuszczak, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2005.
• Gumiela Marcin, Apokalypsis, partytura.
• Gumiela Marcin, Sacred Works, Dux 0753, 2011.
• Matuszczak Bernadetta, Apokalipsa, PWM, Kraków 1985.
• Matuszczak Bernadetta, Septem tubae, PWM, Kraków 1971.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, wyd. trzecie poprawione, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań – Warszawa 1990.
• Szymanek Edward, Wykład Pisma Świętego Nowego Testamentu, Pallotinum, Poznań 1990.
• Tomaszewski Mieczysław, Utwór muzyczny w kontekście swego czasu i miejsca, [w:] Dzieło muzyczne, jego estetyka, struktura i recepcja, Akademia Mu- zyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2005.

Identifiers

ISSN

1895-8079