Językowo-kulturowy obraz części ciała ludzkiego (głowa i jej elementy) utrwalony w nazwiskach niemieckich i polskich

• Authors: Lica Zenon

Title variants

EN

The linguistic-cultural image of parts of the human body (the head and its elements) perpetuated in German and Polish surnames

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest konceptualizacja somatyzmów odnoszących się do ludzkiej głowy, które odzwierciedlone zostały w polskich i niemieckich nazwiskach wyekscerpowanych z istniejących leksykonów antroponimicznych. Omawiane antroponimy reprezentują typ nazwisk odapelatywnych równych motywującym je podstawom lub derywowanych od nich. W analizie wzięto pod uwagę wyrazy określające głowę i następujące jej części: oczy, nos, uszy, szczękę, wargi, usta, zęby, włosy. Jak wykazała analiza, sposób opisywania spetryfikowanych form wskazuje na modelowy wzorzec nominacji człowieka na podstawie jego charakterystycznych cech wyglądu, zarówno w języku polskim jak i niemieckim. Wartość ekspresywna tego typu nazwisk zależna jest od konotacji, jakie wywołują ich apelatywne znaczenia w świadomości odbiorcy.

EN

The article scrutinizes linguistic and cultural image of the human body, limited to the lexeme ‘head’ and shown in the light of Polish and German names extracted from existing anthroponymic lexicons. As the analysis showed, the method of describing petrified forms points to a model of human nomination based on characteristic features of human appearance, both in Polish and German. The expressive value of these types of surnames depends on the connotations that their appellative meanings trigger in the recipient’s mind. They will be associated with the description of the head and parts of it, which consists of information concerning its size, shape and colour. The face, which is at the front, is a representative part of the person and thus it is subject to the most comprehensive view, which is evident in the richness of the onymic material presented.

Keywords

PL

onomastyka; antroponimia; językowy obraz świata; nazwiska polskie; nazwiska niemieckie

EN

onomastics; anthroponymy; linguistic picture of the world; Polish names; German surnames

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Językoznawcze
• Year: 2021
• Volume: XXIII/2
• Pages: 187–198

Contributors

author

Lica Zenon

• Uniwersytet Gdański