Protection objectives in Polish urban nature reserves as a challenge for their management

• Authors: Wasilewski Maciej , Szulczewska Barbara

Title variants

PL

Zróżnicowane cele ochrony rezerwatów przyrody w polskich miastach jako problem zarządzania

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

157 nature reserves are situated in different parts of the spatial structure of Polish towns and cities. They were established at different times and often for different reasons than the nature reserves located outside Polish cities. Due to their location, urban reserves are very frequently used similarly to other green open spaces. The aim of this paper is to identify the main protection objectives of nature reserves located in towns and cities in order to find out to what extent their inevitable recreational use results in management problems. In order to identify the reserves’ protection objectives and rules of recreational accessibility, a number of documents were examined: 111 designation acts (our analysis was limited to reserves located entirely within city or town borders), 35 management plans and 48 other regional ordinances. The research resulted in the following findings: a complicated and unclear formal situation of many surveyed reserves entails management problems, particularly in terms of their accessibility and recreational use. In theory, the current legal regulations allow for the introduction of rules concerning the recreational use of reserves and setting up of necessary facilities. However, in practice, this possibility is underused. It seems that nature reserves located in towns and cities require special attention, otherwise some of them will lose their natural values. The concept of the urban nature reserve should be considered as a solution.

W strukturze przestrzennej polskich miast występuje 157 rezerwatów. Były one powoływane w różnym czasie, często z powodów nieco odmiennych, niż w przypadku rezerwatów ustanawianych poza obszarami miast. Z powodu swego usytuowania, rezerwaty w miastach są w znacznym stopniu wykorzystywane podobnie jak inne tereny zieleni. Stąd też celem artykułu jest ustalenie głównych celów ochrony tych rezerwatów oraz relacji celów ochrony do nieuniknionej funkcji rekreacyjnej badanych rezerwatów, a następnie – stwierdzenie, w jakim stopniu generuje to problemy zarządzania. Cele ochrony oraz formalne zasady udostępniania rezerwatów zostały określone na podstawie analizy 111 zarządzeń powołujących rezerwaty (analizą objęto jedynie te rezerwaty, które w całości są usytuowane w granicach miast), 35 planów ochrony oraz 48 planów zadań ochronnych) . W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że: skomplikowana i niejednoznaczna sytuacja formalno- prawna powoduje istotne problemy udostępniania rezerwatów dla mieszkańców miast. Ustalono, że choć – teoretycznie – obecne regulacje prawne pozwalają na określenie zasad wprowadzania funkcji i urządzeń rekreacyjnych, to – w praktyce – możliwości te są słabo wykorzystywane. Wydaje się zatem, że rezerwaty przyrody zlokalizowane w miastach wymagają szczególnej uwagi. Bez specjalnych rozwiązań, w wielu przypadkach, ich walory przyrodnicze mogą zostać bezpowrotnie utracone. Być może rozwiązaniem tego problemu byłaby koncepcja “rezerwatu miejskiego”.

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2017
• Issue: 22
• Pages: 15-28

Dates

printed

2017-12

Contributors

author

Wasilewski Maciej

author

Szulczewska Barbara

• , Katedra Architektury Krajobrazu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego

References

• Ahern, J., 2007, Green Infrastructure for Cities: the Spatial Dimension , (in:) V. Novotny, P. Brown (eds.), Cities of the Future: Towards Integrated Sustainable Water and Landscape Management , London: IWA Publishing, pp. 267-283.
• Bistuła-Prószyński G., 2003, Turystyka w rezerwatach miasta stołecznego Warszawy – zagrożenia, sposoby eliminacji niekontrolowanego ruchu turystycznego, konflikty społeczne , (in:) Jaka turystyka w rezerwatach przyrody , Materiały z V Krajowej Konferencji „Ochrona przyrody a turystyka”, Wyd. Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, pp. 63-72
• Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2016, Ochrona środowiska. Informacje i opracowania statystyczne , Warszawa.
• Grabowska E., 2014, Czy rezerwaty pomagają chronić przyrodę w mieście? , (in:) M. Kosmala (ed.), Kierunki zmian terenów zieleni w miastach , Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Toruń, Toruń, pp. 345-353.
• Giedych R., Szulczewska B., Dobson S., Halounova L., Doygun H., 2014, Green infrastructure as a tool of urban areas sustainable development , (in:) R. Davson, A. Wyckmans, O. Heidrich, J. Köhler, S. Dobson, E. Feliu (eds.), Understanding Cities: Advances in Integrated Assessment of Urban Sustainability , Centre for Earth System Engineering Research, Newcastle, pp. 94–108.
• IUCN, The International Union for Conservation of Nature, Category IV: Habitat/ Species Management Area , https://www.iucn.org/theme/protected-areas/about/protected-areas- categories/category-iv-habitatspecies-management-area [access: 02.06.2017].
• Malinowska E., Szumacher I., 2013, Problemy funkcjonowania rezerwatów w mieście. „Problemy Ekologii Krajobrazu”, Rekreacja w krajobrazach o wysokim potencjale , vol. XXXIV, pp. 175-180.
• Mell, I.C., Henneberry, J., Hehl-Lange S., & Keskin B., 2013, Promoting urban greening: Valuing the development of green infrastructure investments in the urban core of Manchester , UK, “Urban Forestry & Urban Greening”, 12, pp. 296–306
• Radziejowski J., 2011, Obszary chronionej przyrody. Historia, stan obecny, wyzwania przyszłości , Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 30 marca 2005 roku w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody, Dziennik Ustaw 2005 Nr 60, poz. 533
• Szulczewska B., 2009, Plan zielonej infrastruktury: nowa moda czy rzeczywista potrzeba? , (in:) T. Markowski i D. Drzazga (eds.), System przyrodniczy w zarządzaniu rozwojem obszarów metropolitalnych , Studia KPZK PAN T. CXXIII, Warszawa, pp. 89- 96
• Szulczewska B., 2002, Problemy ochrony przyrody , (in:) Gzell S. (ed.), Krajobraz Architektoniczny Warszawy końca XX wieku , Towarzystwo Urbanistów Polskich Oddział Warszawski, Warszawa, pp. 259-276.
• Ustawa o ochronie przyrody, 2004, Dziennik Ustaw 2004 Nr 92, poz. 880, z późn. zm.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.22.01