An introduction to a cognitive linguistic analysis of novel name-based derivativesin the current political discourse in Poland

• Authors: Góralczyk Iwona , Paszenda Joanna

Title variants

PL

Wstęp do analizy nowych derywatów odonimicznych w polskim dyskursie politycznym w ujęciu językoznawstwa kognitywnego

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The present contribution provides a theoretical and methodological background for an analysis of novel suffixal derivatives that are based on proper names and function in the current political discourse in Poland. We delineate the most important assumptions behind a cognitive linguistic approach to word-formation, focusing particularly on one of the models within this paradigm, namely Construction Morphology. It has been demonstrated that complex words and abstract word-formation patterns can be viewed as constructions, which may be polysemous, and whose meanings may be motivated bymetonymy and metaphor. It is also demonstrated that conceptual metonymy motivates the process of conversion, clipping and various types of morphological truncation. However, suffixal derivation is potentially metonymic only if the base morpheme or the suffix exhibit extended senses, or if a semantic shift applies to the derivative as a whole.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia teoretyczne i metodologiczne założenia do analizy najnowszych nominalnych derywatów sufiksalnych w języku polskim, które tworzone są od nazw własnych, i które funkcjonują w aktualnym dyskursie politycznym. Zarysowane zostały kluczowe aspekty opisu słowotwórstwa w oparciu o założenia językoznawstwa kognitywnego, a w szczególności jednego z modeli przyjętych w obrębie tego paradygmatu, morfologii konstrukcji. Pokazano, że wyrazy złożone i schematy derywacyjne mogą być traktowane jako konstrukcje, które mogą być kategoriami polisemicznymi, i których znaczenia mogą być motywowane przez metonimię i metaforę. Z przeprowadzonych rozważań wynika, że metonimia konceptualna motywuje proces konwersji, derywaty z ucięciem, i różnego typu skrótowce, jednak derywacja sufiksalna jest potencjalnie metonimiczna tylko wówczas, gdy współwystępuje z rozszerzeniem znaczenia podstawy słowotwórczej albo sufiksu lub gdy przesunięciu semantycznemu ulega derywat jako całość.

Keywords

EN

name-based derivative; morphological construction; motivation; metonymy; metaphor; neologism; occasionalism

PL

derywat odonimiczny; konstrukcja morfologiczna; motywacja; metonimia; metafora; neologizm; okazjonalizm

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Językoznawcze
• Year: 2020
• Issue: XXII/3
• Pages: 91–113

Contributors

author

Góralczyk Iwona

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

author

Paszenda Joanna

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Barcelona, A. (2009): Motivation of construction meaning and form: The roles of metonymy and inference. [In:] Metonymy and Metaphor in Grammar. K.-U. Panther, L .L. Thornburg & A. Barcelona (eds). Amsterdam/Philadelphia, pp. 363–401.
• Bauer, L. (2001): Morphological Productivity. Cambridge.
• Bierwiaczonek, B. (2013): Metonymy in Language, Thought and Brain. Sheffield.
• Bierwiaczonek, B. (2017): What kinds of constructions? – typology and beyond. [In:] Route 66: from Deep Structures to Surface Meanings. A Festschrift for Henryk Kardela on his 66th Birthday. P. Łozowski & A. Głaz (eds). Lublin, pp. 317–333.
• Booij, G. (2007): Construction morphology and the lexicon. [In:] Selected Proceedings of the 5th Décembrettes: Morphology in Toulouse. F. Montermini, G. Boyé & N. Hathout (eds). Somerville, pp. 34–44.
• Booij, G. (2010): Construction morphology. “Language and Linguistics Compass” 3.1, pp. 543–555.
• Booij, G. (2013): Morphology in Construction Grammar. [In:] The Oxford Handbook of Construction Grammar. T. Hoffmann & G. Trousdale (eds). Oxford/ New York, pp. 255–273. Online: <https://www.researchgate.net/publication/288828598_Morphology_in_CxG>,
• accessed 10.01.2019.
• Booij, G. (2017): The construction of words. [In:] The Cambridge Handbook of Cognitive Linguistics. B. Dancygier (ed.). Cambridge, pp. 229–246.
• Brdar, M. (2017): Metonymy and Word-Formation: Their Interactions and Complementation. Cambridge.
• Brdar, M., Brdar-Szabó, R. (2007): When Zidane i s n ot simply Zidane, and Bill Gates is not just Bill Gates: Some thoughts on the construction of metaphtonymic meanings of proper names. [In:] Aspects of Meaning Construction. G. Radden, K.-M. Köpcke, T. Berg & P. Siemund (eds). Amsterdam/ Philadelphia, pp. 125–142.
• Brdar, M., Brdar-Szabó, R. (2013): Some reflections on metonymy and word-formation. “Explorations in English Language and Linguistics” 1.1, pp. 40–62.
• Croft, W. (2001): Radical Construction Grammar: Syntactic Theory in Typological Perspective. Oxford.
• Croft, W., Cruse, A. D. (2004): Cognitive Linguistics. Cambridge.
• Dirven, R. (1999): Conversion as a Conceptual Metonymy of Event Schemata. [In:] Metonymy in Language and Thought. K.-U. Panther & G. Radden (eds). Amsterdam/ Philadelphia, pp. 275–287.
• Dirven, R., Verspoor, M. (2004): Cognitive Exploration of Language and Linguistics. Amsterdam/ Philadelphia.
• Geeraerts, D., Cuyckens, H. (2007): Introducing Cognitive Linguistics. [In:] The Oxford Handbook of Cognitive Linguistics. D. Geeraerts & H. Cuyckens (eds). Oxford/ New York, pp. 3–21.
• Goldberg, A. (1995): Constructions: A Construction Grammar Approach to Argument Structure. Chicago/ London.
• Goldberg, A. (2006): Constructions at Work: The Nature of Generalization in Language. Oxford/ New York.
• Goldberg, A. (2013). Constructionist approaches. [In:] The Oxford Handbook of Construction rammar. T. Hoffmann & G. Trousdale (eds). Oxford/ New York, pp. 15–31.
• Góralczyk, I., Paszenda, J. (2017): The proper name Misiewicz as nomen appellativum in the current political discourse in Poland. “Acta Neophilologica” XIX (2), pp. 65–76.
• Góralczyk, I., Paszenda, J. (forthcoming): Name-based derivatives suffixed with -izm /-yzm in the current political discourse in Poland. “Prace Językoznawcze” XXII (4).
• Grzegorczykowa, R. (1979): Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe. Warszawa.
• Grzegorczykowa, R., Puzynina, J. (1999): Rzeczownik. [In:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski & H. Wróbel (eds). Warszawa, pp. 349–468.
• Hilpert, M. (2014): Construction Grammar and Its Application to English. Edinburg.
• Hoffmann, T., Trousdale, G. (2013a): Construction Grammar: Introduction. [In:] The Oxford Handbook of Construction Grammar. T. Hoffmann & G. Trousdale (eds). Oxford/ New York, pp. 1–14.
• Hoffmann, T., Trousdale, G. (eds) (2013b): The Oxford Handbook of Construction Grammar. Oxford/ New York.
• Hohenhaus, P. (2005): Lexicalization and institutionalization. [In:] Handbook of Word-Formation. P. Štekauer & R. Lieber (eds). Dordrecht, pp. 353–373.
• Idzo, M. (2015): Ekspresywizacja nazw własnych we współczesnych mediach polskich. “LingVaria” 2.20, pp.123–134.
• Jadacka, H. (2001): System słowotwórczy polszczyzny (1945−2000). Warszawa.
• Janda, L. A. (2011): Metonymy in word-formation. “Cognitive Linguistics” 22.2, pp. 359–392.
• Janda, L. A. (2014): Metonymy and word-formation revisited. “Cognitive Linguistics” 25.2, pp. 341–349.
• Jurafsky, D. (1996): Universal tendencies in the semantics of the diminutive. “Language” 72.3, pp. 533–578.
• Kamińska-Szmaj, I. (2006): Apelatywizacja nazw własnych w inwektywach politycznych. [In:] Onimizacja i apelatywizacja. Z. Abramowicz & E. Bogdanowicz (eds). Białystok, pp. 103–112.
• Kardela, H. (2014): Blends, acronyms, and nonce words: a Cognitive Grammar account. [In:] From Sound to Meaning in Context. Studies in Honour of Piotr Ruszkiewicz. A. Witalisz (ed.). Frankfurt am Main, pp. 129−145.
• Kövecses, Z. (2002): Metaphor. A Practical Introduction. Cambridge.
• Kudra, B. (2001): Kreatywność leksykalna w dyskursie politycznym polskiej prasy lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Łodź.
• Lakoff, G., Johnson M. (1980[2003]): Metaphors We Live By. Second ed. with a new afterword. Chicago/London.
• Langacker, R. W. (1987): Foundations of Cognitive Grammar. Vol. 1: Theoretical Prerequisites. Stanford, California.
• Langacker, R. W. (2005): Integration, grammaticization, and constructional meaning. [In:] Grammatical Constructions: Back to the Roots. M. Fried & H. C. Boas (eds). Amsterdam/ Philadelphia, pp. 157–189.
• Langacker, R. W. (2008): Cognitive Grammar: A Basic Introduction. New York.
• Langacker, R. W. (2011): Semantic motivation of the English auxiliary. [In:] Motivation in Grammar and the Lexicon. K.-U. Panther & G. Radden (eds). Amsterdam/ Philadelphia, pp. 29–47.
• Lehrer, A. (2003): Polysemy in derivational affixes. [In:] Polysemy: Flexible Patterns of Meaning in Mind and Language. B. Nerlich, Z. Todd, V. Herman & D.D. Clarke (eds). Berlin/ New York, pp. 217–232.
• Mattiello, E. (2017): Analogy in Word-Formation: A Study of English Neologisms and Occasionalisms. Berlin/ Boston.
• Nagórko, A. (2007): Zarys gramatyki polskiej. Warszawa.
• Panther, K.-U., Radden, G. (2011): Reflections on motivation revisited. [In:] Motivation in Grammar and the Lexicon. K.-U. Panther & G. Radden (eds.). Amsterdam/ Philadelphia, pp. 1–26.
• Panther, K.-U., Radden, G. (eds) (2011): Motivation in Grammar and the Lexicon (Human Cognitive Processing 27). Amsterdam/ Philadelphia.
• Panther, K.-U., Thornburg, L. L. (2003): The roles of metaphor and metonymy in English -er nominals. [In:] Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast. R. Dirven & R. Pörings (eds). Berlin/ New York, pp. 279–319.
• Paszenda, J. (2011): Bare verbalization in English: the event-schema metonymy revisited. [In:] Syntax in Cognitive Grammar. B. Bierwiaczonek, B. Cetnarowska & A. Turula (eds). Częstochowa, pp. 55–79.
• Paszenda, J., Góralczyk, I. (2018): Metonymic motivations behind paragonic uses of proper names in political discourse: a cognitive linguistic approach. “Linguistica Silesiana” 39, pp. 211–235.
• Peirsman, Y., Geeraerts, D. (2006): Metonymy as a prototypical category. “Cognitive Linguistics” 17.3, pp. 269–315.
• Piela, A. (2001): Osobowe nomina propria jako podstawy słowotwórcze derywatów. “Poradnik Językowy” 8, pp. 28–40.
• Quirk, R., Greenbaum, S., Leech, G., Svartvik, J. (1985): A Comprehensive Grammar of the English Language. London/ New York.
• Radden, G. (2003): How metonymic are metaphors? [In:] Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast. R. Dirven & R. Pörings (eds). Berlin/ New York, pp. 407–434.
• Radden, G., Kövecses, Z. (1999): Towards a theory of metonymy. [In:] Metonymy in Language and Thought. K.-U. Panther & G. Radden (eds). Amsterdam/ Philadelphia, pp. 17–59.
• Radden, G., Panther, K.-U. (2004): Introduction: Reflections on motivation. [In:] Studies in Linguistic Motivation (Cognitive Linguistic Research 28). G. Radden & K.-U. Panther (eds). Berlin/ New York, pp. 1–46.
• Radden, G., Panther, K.-U. (eds) (2004): Studies in Linguistic Motivation (Cognitive Linguistic Research 28). Berlin/ New York.
• Ruiz de Mendoza, F., Díez Velasco, O. (2003): Patterns of conceptual interaction. [In:] Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast. R. Dirven & R. Pörings (eds). Berlin/ New York, pp. 489–532.
• Schmid, H.-J. (2011): English Morphology and Word-Formation: An Introduction. Berlin.
• Sękowska, E. (2012): Neologizmy słowotwórcze we współczesnej polszczyźnie (wybrane tendencje).
• “Eslavistica Complutense” 12, pp. 97–103.
• Szymanek, B. (1989): Introduction to Morphological Analysis. Warszawa.
• Szymanek, B. (2010): A Panorama of Polish Word-Formation. Lublin.
• Waszakowa, K. (1994): Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne obce. Warszawa.
• Waszakowa, K. (2001): Różnorodność i intensywność procesów przejmowania elementów obcych w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny. “Poradnik Językowy” 6, pp. 2–14.
• Waszakowa, K. (2005): Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny. Warszawa.
• Waszakowa K. (2017): Kognitywno-komunikacyjne aspekty słowotwórstwa: Wybrane zagadnienia opisu derywacji w języku polskim. Warszawa.