Różnice i podobieństwa biografii edukacyjnych młodzieży w krajach europy środkowo-wschodniej – w kontekście modernizacji imitacyjnej systemów oświatowych

• Authors: Wasielewski Krzysztof

Title variants

EN

Differences and similarities in educational biographies of youth in the countries of central and eastern Europe – in the context of imitative modernization of education systems

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł wskazuje główne kierunki zmian w filozofii kształcenia i ich konsekwencje strukturalne dla biografii edukacyjnych młodego pokolenia, będące reakcją na zmianę ustroju społeczno-politycznego i dominujące trendy globalne. Uwzględniono tutaj proces imitowania rozwiązań strukturalnych obecnych już od dawna w zachodnich społeczeństwach. Zasadniczym jego celem jest próba wskazania istotnych podobieństw i różnic, będących udziałem krajów przechodzących podobną drogę rozwojową, której wspólnym mianownikiem było odrzucenie komunizmu. Jakkolwiek zmiany w edukacji (w strukturach, wartościach, postawach) w rożnych krajach miały rożne nasilenie, posiadały jednak pewną cechę wspólną, a mianowicie przybrały właściwie postać modernizacji imitacyjnej. Jej główną cechą był proces powielania rozwiązań instytucjonalno-prawnych obecnych w krajach anglo-saskich, który wraz z globalizacją postaw i wartości wobec edukacji przyczynił się do upodobnienia się ram tworzenia się biografii edukacyjnych młodzieży.

EN

The article identifies the main directions of changes in the philosophy of education and their structural consequences for educational biographies of the young generation. The directions are a reaction to the change of the socio-political system and to the dominant global trends. Simultaneously, the authors take into consideration the process of imitating structural solutions existing in Western societies for a long time. The main aim of the article is to identify major similarities and differences typical of the countries undergoing similar developments, the common denominator for which is the collapse of communism. Any changes in education (in structures, values and attitudes) in these varied in intensity, however, they had a common feature, namely they took the countries form of imitative modernization. The main feature of this modernization was imitating the institutional and legal solutions applied in Anglo-Saxon countries. The process of imitation combined with the globalization of values and attitudes towards education contributed to the alignment of the frames within which youth’s educational biographies are created.

Keywords

PL

biografie edukacyjne; młodzież; modernizacja imitacyjna; kraje postkomunistyczne

EN

educational biographies; youth; imitative modernization; post-communist countries

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2018
• Volume: 44
• Issue: 1
• Pages: 127-144

Contributors

author

Wasielewski Krzysztof

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Antonowicz D. (2015), Między siłą globalnych procesów a lokalną tradycją. Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Aslund A. (2010), Jak budowano kapitalizm? Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej, Wydawnictwo FOR, Warszawa.
• Bieri F., Imdorf Ch., Stoilova R., Boyadjieva P. (2016), The Bulgarian educational system and gender segregation in the labour market, „European Societies”, vol. 18, s. 158-179.
• Boyadjieva P., Ilieva-Trichkova P. (2016), Expansion of Higher Education and Graduate Employability: Data and Insights from Central and Eastern Europe, In V. Delteil & V. Kirov Labour and Social Transformation in Central and Eastern Europe: Europeanization and Beyond, Routledge.
• CBOS (2017), Czy warto się kształcić? Komunikat z badań 62/2017, CBOS, Warszawa.
• Curaj A., Scott P., Vlasceanu L., Wilson L., (red.) (2012), European higher education at the cross roads: between the Bologna Process and national reforms, Springer, Dordrecht, Heidelberg, N. Y.
• Drăgoi M. C., Iamandi I. E. (2008), State and Non-State Economic Tertiary Education in Romania. A Comparative Approach, [w]: Szkolnictwo niepubliczne w Polsce i Unii Europejskiej – stan obecny i perspektywy rozwoju, red. T. Białas, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia.
• Dziedziczak-Foltyn A. (2011a), Imperatyw rozwoju a kondycja myślenia strategicznego o polskim szkolnictwie wyższym (i nauce) w dobie transformacji systemowej, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2(38).
• Dziedziczak-Foltyn A. (2011b), Modernizacja społeczno-gospodarcza a szkolnictwo wyższe w Polsce w pryzmacie strategii imitacyjnej, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni”, nr 16, s. 32-46.
• Dziedziczak-Foltyn A. (2014), Recepcja przemian instytucji szkoły wyższej – szkic o dwóch formacjach w dyskursie naukowym, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 1-2 (43-44).
• Epuran G., Gârdan I. P., Gârdan D. A. and Tescaşiu B. (2016), Modernisation of Higher Education in the Context of European Integration –A Comparative Analysis, „Amfiteatru Economic”, 18(42), s. 351-368.
• European Commission (2014), Education and Training Monitor 2014. doi: http://ec.europa.eu/education/library/publications/monitor14\_en.pdf.
• Eurostat (dane z rożnych lat), Internetowa baza danych. doi: http://ec.europa.eu/eurostat/data/database
• Eurydice (2012), The European Higher Education Area in 2012: Bologna Process Implementation Report, Education, Audiovisual and Culture Executive Agency, Brussels.
• Goastellec G. (2008), Changes in Access to Higher Education: From Worldwide Constraints to Common Patterns of Reform?, [w:] The Worldwide Transformation of Higher Education. International Perspectives on Education and Society, red. David Baker, Volume 9, s. 1-28, Emerald Group Publishing Limited, UK.
• Hadjar A., Becker R. (red.) (2009), Expected and Unexpected Consequences of the Educational Expansion in Europe and the US. Theoretical Approaches and empirical findings in comparative perspective, Haupt, Bern – Stuttgart – Vien.
• Herbst M., Wojciuk A. (2014), Common Origin, Different Paths. Transformation of Education systems in the Czech Republic, Slovakia, Hungary and Poland, GRINCOH Working Paper Series, Paper No. 4.07.
• Illieva-Trichkova P., Boyadjieva P. (2014), Dynamics of inequalities in access to higher education: Bulgaria in a comparative perspective, „European Journal of Higher Education”, 4(2), s. 97-117.
• Kertesi G., Kezdi G. (2011), Roma employment in Hungary after the postcommunist transition, “Economics of Transition”, nr 19(3), s. 563-610.
• Krasnodębski Z. (2006), Modernizacja po polsku, [w:] Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
• Krzysztofek K., Szczepański M. (2005), Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
• Kwiek M. (2016), From Privatization (of the Expansion Era) to De-privatization (of the Contraction Era): A National Counter-Trend in a Global Context, [w:] Higher Education, Stratification and Workforce Development, red. S. Slaughter, B.J. Taylor, Higher Education Dynamics 45, Springer International Publishing Switzerland. DOI 10.1007/978-3-319-21512-9_16
• Misztal B. (2000), Prywatyzacja wyższego wykształcenia w Polsce. Wyzwania w świetle transformacji systemowej, [w:] Prywatyzacja szkolnictwa wyższego w Polsce, pod red. tegoż, Universitas, Krakow.
• Mitev P.-E., Matev A. (2005), The New Young. Sociological Aspects, [w:] The New Young. Bulgarian Youth and European Perspective, red. P.-E. Mitev, East-West, Sofia, s. 15-132.
• NSI (2011), Bulgaria Population and Housing Census 2011, Vol.1 Population, Book 2 Demographic and Social Characteristics, s. 194-195.
• OECD (2015), Education at a Glance 2015: OECD Indicators, OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/eag-2015-en.
• Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2016/2017, GUS, Warszawa.
• Potulicka E. (2012), Przemiany w analizowanych krajach na tle tendencji ogolnoeuropejskich, [w:] Systemy edukacji w krajach europejskich, red. E. Potulicka, D. Wildebrandt-Wypych, C. Czech-Włodarczyk, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
• Przeworski A., Teune H. (1983), Badania porównawcze – dobór systemów do badań, [w:] Logika analizy socjologicznej. Wybór tekstów, red. A. Sułek, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Szafraniec K. (2011), Młodzi 2011, KPRM, Warszawa.
• Szafraniec K., Domalewski J., Wasielewski K., Szymborski P., Wernerowicz M. (2017), Zmiana warty. Młode pokolenia a transformacje we wschodniej Europie i Azji, Scholar, Warszawa.
• Szafraniec K., Szymborski P., Wasielewski K. (2017), Between the School and Labour Market. Rural Areas and Rural Youth in Poland, Romania and Russia, “Eastern European Countryside”, nr 23.
• UNDP (1990-2014), Human Development Reports. doi: http://hdr.undp.org/en/composite/trends.
• Wasielewski K. (2013), Młodzież wiejska na uniwersytecie – droga na studia, mechanizmy alokacji, postawy wobec kształcenia, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• World Bank (2015), World Development Indicators. Dostępne na stronie: http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=2\&country=\&series=SE.PRM.CMPT.ZS\&period=.
• World Value Survey Database.Wave 5. doi: http://www.worldvaluessurvey.org/WVSDocumentationWVL.jsp.
• Youth in Latvia 2008-2013: Activity, Mobility, Participation. Ministry of Education and Science of Republic of Latvia. (2013), [Jaunieši Latvija 2008-2013: Aktivitate, Mobilitate, Lidzdaliba. LR Izglitibas un Zinatnes ministrija, 2013] http://www.izm.gov.lv/images/statistika/petijumi/Jauniesi\_Latvija\_2008-201].
• Ziółkowski M. (1999), O imitacyjnej modernizacji społeczeństwa polskiego, [w:] Imponderabilia wielkiej zmiany: mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji., red. P. Sztompka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Kraków.
• Ziółkowski M. (2000), Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
• Żuk P. (2010), Modernizacja imitacyjna w warunkach społeczeństwa półperyferyjnego – refleksje socjologiczne o przemianach systemowych w Polsce, [w:] „Studia i Prace Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 12, s. 91-100.