Religia w perspektywie filozofii wyobraźni Karola Libelta

• Authors: Kaszyca Marek

Title variants

EN

Religion in the Context of Karol Libelt’s Philosophy of Imagination

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Esej porusza tematykę zależności doświadczenia religijnego od doświadczenia estetycznego w refleksji Karola Libelta. W pierwszej części omówiono koncepcję samowładztwa rozumu jako diagnozy stanu mentalnego człowieka Zachodu, nieuchronnie prowadzącego do naturalistycznej wizji świata. W drugiej części zrekonstruowano system umnictwa, czyli filozofię wyobraźni Libelta. Szczególną uwagę poświęcono pojęciu form pierwotnych i ich relacji do form pochodnych. W trzeciej części przełożono dotychczasowe wnioski na zagadnienie religii i podkreślono jej apologetyczną rolę wobec wiary ludowej. Rozważania doprowadziły do wniosku, że Libelt okazuje się filozofem proponującym świat otwarty na wymiar nadprzyrodzony.

EN

This essay deals with the subject of the dependence of religious experience on aesthetic experience in the reflections of Karol Libelt. The first part discusses the concept of the autocracy of reason as a diagnosis of the state of Western mentality, inevitably leading to a naturalistic view about the world. In the second part, the notion of the system umnictwa, i.e. the philosophy of the imagination of Karol Libelt, was reconstructed. Particular attention was paid to the notion of primary forms and their relation to derived forms. In the third part, the initial conclusions are postponed into the issue of religion, and its apologetic role in folk faith is emphasized. Consequently, Karol Libelt turns out to be a philosopher who proposes a world open to the supernatural.

Keywords

PL

Karol Libelt; filozofia romantyczna; filozofia religii; heglizm; wyobraźnia

EN

Karol Libelt; romantic philosophy; philosophy of religion; Hegelianism; imagination

• Publisher: University of Warsaw, Institute of Philosophy
• Journal: Edukacja Filozoficzna
• Year: 2022
• Issue: 73
• Pages: 123-144

Contributors

author

Kaszyca Marek

References

• Libelt K., Estetyka, czyli Umnictwo piękne, t. 1, nakładem B.M. Wolffa, Petersburg 1851.
• Libelt K., Estetyka, czyli Umnictwo piękne, t. 2, cz. 1–2, nakładem B.M. Wolffa, Petersburg–Mohilew 1854.
• Libelt K., Filozofia i krytyka, t. 2, nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, Poznań 1874.
• Libelt K., Samowładztwo rozumu i objawy filozofii słowiańskiej; O miłości ojczyzny; System umnictwa; O panteizmie w filozofii, oprac. i wstęp A. Walicki, PWN, Warszawa 2014.
• Atanazy Aleksandryjski św., Żywot św. Antoniego Wielkiego, tłum. E. Dąbrowska, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2017.
• Cieszkowski A., Bóg i palingeneza, w: tegoż, Prolegomena do historiozofii, PWN, Warszawa 2014, s. 107–210.
• Hegel G.W.F., Nauka logiki, t. 1, tłum. A. Landman, PWN, Warszawa 2020.
• Jan od Krzyża św., Droga na górę Karmel, tłum. o. B. Smyrak OCD, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2010.
• Kołakowski L., Szkoła frankfurcka i teoria krytyczna, w: Główne nurty marksizmu, t. 3, PWN, Warszawa 2019, s. 342–394.
• Melville H., Taipi, tłum. B. Zieliński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2019.
• Mickiewicz A., Dzieła, t. 11: Literatura słowiańska. Kurs trzeci i czwarty, tłum. L. Płoszewski, S.W. „Czytelnik”, Warszawa 1955.
• Pieróg S., Mistyka i gnoza w myśli filozoficznej polskiego romantyzmu (Mickiewicz, Trentowski i Libelt), w: tegoż, Pokusa ideologii. Studia i szkice o filozofii polskiej epoki romantyzmu, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2020, s. 441–468.
• Pieróg S., Prawda i dialog. Kilka uwag o karierze dialektyki w polskiej myśli filozoficznej okresu romantyzmu, w: tegoż, Pokusa ideologii. Studia i szkice o filozofii polskiej epoki romantyzmu, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2020, s. 469–482.
• Pieróg S., Romantyczny mistycyzm jako forma ideologii, w: tegoż, Pokusa ideologii. Studia i szkice o filozofii polskiej epoki romantyzmu, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2020, s. 367–388.
• Walicki A., Próba syntezy: Karola Libelta „filozofia słowiańska”, w: tegoż, Filozofia polskiego romantyzmu, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009, s. 329–402.
• Wawrzynowicz A., Rewizja heglizmu w filozofii Polskiej XIX wieku – Trentowski, Libelt, Cieszkowski, „Przegląd Filozoficzny” 2016, nr 1 (97), s. 197–210, https://journals.pan.pl/Content/94585/mainfile.pdf.