Antropologia filozoficzna Bogusława Wolniewicza

• Authors: Zubelewicz Jan

Title variants

EN

Philosophical Anthropology of Bogusław Wolniewicz

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podstawową cechą antropologii filozoficznej Wolniewicza jest natywizm radykalny. Człowiek zaczyna się w chwili poczęcia, czyli od powstania zygoty. W tym momencie powstają in potentia wszystkie jego główne cechy, te, które go determinują i określają jego tożsamość, jak np.: ekspansja życiowa i sprzężona z nią dynamika, charakter, inteligencja, temperament, sumienie, religijne poruszenie duszy, język, wspólnotowość, słuch muzyczny, płeć, grupa krwi, prawo- lub leworęczność, różne cechy fizyczne (np. wzrost, kolor oczu, kolor włosów, uroda) oraz percepcja niektórych cech natury ludzkiej. Antropologię filozoficzną Wolniewicza cechuje m.in.: radykalny natywizm, nonmelioryzm, tychizm, woluntatyzm, teoria walki, organiczność języka, organiczność religii, wspólnotowość człowieka, predestynacja sumienia.

EN

The basic feature of Wolniewicz’s philosophical anthropology is radical nativism. A man comes into being at their conception, that is, from the creation of a zygote. In potentia, all their main features, which determine them and define their identity, arise at this moment. They include: life expansion and its associated dynamics, character, intelligence, temperament, conscience, religious movement of the soul, language, sense of community, musical hearing, sex, blood type, right- or left-handedness, various physical characteristics (e.g. height, eye colour, hair colour, beauty), perception of some features of human nature, etc. Philosophical anthropology according to Wolniewicz is characterized, among others, by radical nativism, non-meliorism, tychism, voluntarism, organic nature of language, organic nature of religion, human sense of community, conscience predestination.

Keywords

PL

antropologia filozoficzna; natywizm radykalny; tychizm; nonmelioryzm; woluntatyzm; sumienie

EN

philosophical anthropology; radical nativism; tychism; non-meliorism; voluntarism; conscience

• Publisher: University of Warsaw, Institute of Philosophy
• Journal: Edukacja Filozoficzna
• Year: 2020
• Issue: 69
• Pages: 181-208

Contributors

author

Zubelewicz Jan

References

• von Ehrenfels Ch., System der Werttheorie, Bd. 1: Allgemeine Werttheorie. Psychologie des Begehrens, Reisland, Leipzig 1897.
• Elzenberg H., Brutus i przekleństwo cnoty [1962], w: tegoż, Próby kontaktu. Eseje i studia krytyczne, Znak, Kraków 1966, s. 188–192.
• Elzenberg H., O „wąskim” pojmowaniu nauki, „Wiadomości Literackie” 1926, nr 41, s. 2.
• Gumplowicz L., Filozofia społeczna [1912], tłum. S. Posner, Nakładem Księgarni E. Wende i S-ka, Lwów [1918].
• Hobbes T., Elementy filozofii, t. 2, tłum. Cz. Znamierowski, PWN, Warszawa 1956.
• Hume D., A Treatise of Human Nature, edited with an analytical index, by L.A. Selby-Bigge, Oxford 1869.
• Leibniz G. W., Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, t. 1, tłum. i oprac. I. Dąbska, PWN, Warszawa 1955.
• Musiał Z., Wolniewicz B., Ksenofobia i wspólnota [2003], w: tychże, Ksenofobia i wspólnota. Przyczynek do filozofii człowieka, s. 7–89.
• Musiał Z., Wolniewicz B., Ksenofobia i wspólnota. Przyczynek do filozofii człowieka, wyd. 2 poszerzone, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Komorów 2010.
• Musiał Z., Wolniewicz B., Wstęp, w: tychże, Ksenofobia i wspólnota. Przyczynek do filozofii człowieka, s. 7–14.
• Okołowski P., Myśl Wolniewicza. Zrąb systemu, „Przegląd Filozoficzny” 2018, nr 3, s. 269–266, URL: http://journals.pan.pl/pfns/125756, dostęp: 9.03.2019.
• Okołowski P., Prawo- i lewoskrętność jako bieguny stosunku do losu (przyczynek do „nowoczesnego tradycjonalizmu”), „Sensus Historiae. Studia Interdyscyplinarne” 2018, t. 23, nr 4, s. 181–196, URL: http://www.sensushistoriae.epigram.eu/index.php/czasopismo/article/view/474/481, dostęp: 25.07.2019.
• Schrade U., Omyła M., Bogusław Wolniewicz, „Edukacja Filozoficzna” 2001, nr 31, s. 190–218.
• Wittgenstein L., Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1997.
• Wolniewicz B., Aksjomat Elzenberga, „Przegląd Filozoficzny” 2017, nr 4(104), s. 277–288, URL: http://journals.pan.pl/Content/106455/PDF/P.Filoz.%204-17%2020-B.Wolniewicz.pdf, dostęp: 9.03.2019. Wcześniejsza wersja dźwiękowa Wola czy rozum: aksjomat Elzenberga.
• Wolniewicz B., Cywilizacja techniczna [1982], w: tegoż, Filozofia i wartości. Rozprawy i wypowiedzi, s. 235–236.
• Wolniewicz B., Elzenberg o Miłoszu [1997], w: tegoż, Filozofia i wartości, t. II, WFiS UW, Warszawa 1998, s. 194–202.
• Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. II, WFiS UW, Warszawa 1998 (wyd. 2: Wyd. UW, 2018).
• Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. III, WFiS UW, Warszawa 2003 (wyd. 2: Wyd. UW, 2018).
• Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. IV, Wyd. UW, Warszawa 2016 (dodruk: 2018).
• Wolniewicz B., Filozofia i wartości. Rozprawy i wypowiedzi, WFiS UW, Warszawa 1993 (dodruk: 1998; wyd. 2: Wyd. UW, 2019).
• Wolniewicz B., Hedonizm i obowiązek [2006/2007], w: tegoż, Filozofia i wartości, t. IV, s. 103–135.
• Wolniewicz B., Hedonizm teoretyczny i prawo Ehrenfelsa, w: tegoż, Filozofia i wartości, t. III, s. 19–62.
• Wolniewicz B., Melioryzm Leibniza, „Przegląd Filozoficzny” 2016, nr 4(100), s. 293–303, URL: http://journals.pan.pl/Content/100471/PDF/P.Fil.%204-16%2019-B.Wolniewicz.pdf, dostęp: 9.03.2019. Wcześniejsza wersja dźwiękowa Melioryzm Leibniza.
• Wolniewicz B., Melioryzm Leibniza, Głos racjonalny, wykład 82. z 7.06.2016, URL: https://www.youtube.com/watch?v=tp_q_oLW66o, dostęp: 11.08.2019.
• Wolniewicz B., Motywy i motywacje [2005], w: tegoż, Filozofia i wartości, t. IV, s. 87–102.
• Wolniewicz B., Naczelne wartości naukowego poglądu na świat [1980], w: tegoż, Filozofia i wartości. Rozprawy i wypowiedzi, WFiS UW, Warszawa 1993, s. 62–68.
• Wolniewicz B., O idei losu [2010], w: tegoż, Filozofia i wartości, t. IV, s. 247–259.
• Wolniewicz B., O istocie religii [1992], w: tegoż, Filozofia i wartości. Rozprawy i wypowiedzi, s. 160–198.
• Wolniewicz B., O pojęciu języka [1974], w: tegoż, Filozofia i wartości, t. IV, s. 79–83.
• Wolniewicz B., O tzw. bioetyce [2001], w: tegoż, Filozofia i wartości, t. III, s. 149–164.
• Wolniewicz B., O tzw. prawach człowieka [2002], w: B. Wolniewicz, Z. Musiał, Ksenofobia i wspólnota. Przyczynek do filozofii człowieka, s. 91–101.
• Wolniewicz B., Polemika Kanta z hedonizmem [2016], „Edukacja Filozoficzna”2016, Nr specjalny, s. 83–93, URL: http://www.edukacja-filozoficzna.uw.edu.pl/index_pliki/efspec/09.%20Wolniewicz.pdf, dostęp: 22.12.2018, przedruk w: tegoż, Filozofia i wartości, t. IV, s. 137–148.
• Wolniewicz B., Sądownicza erozja swobód demokratycznych (przyczynek do filozofii prawa karnego) [2005/2006], w: tegoż, Filozofia i wartości, t. IV, Wydawnictwa UW, Warszawa 2016, s. 195 202. Przedruk z: „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G, Ius” 2005/2006, t. 52/53, s. 185–190, URL: http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=4895, dostęp: 1.08.2019.
• Wolniewicz B., Wola czy rozum: aksjomat Elzenberga, Głos racjonalny, wykład 100. z 13.06.2017, URL: https://www.youtube.com/watch?v=c1XWLPJLcUY, dostęp: 11.08.2019.
• Wolniewicz B., Wrodzone a nabyte, Głos racjonalny, wykład 8. z 10.11.2013, URL: https://www.youtube.com/watch?v=7Jcags3BdXQ, dostęp: 25.07.2019.
• Wolniewicz B., Wstęp, w: tegoż, Filozofia i wartości, t. III, s. VII–XI.
• Wolniewicz B., Wykład o krzywej życia, w: tegoż, W stronę rozumu, kompozycja tekstu J. Faliński, D. Dywańska, WEMA, Warszawa 2015, s. 140–145.
• Wolniewicz B., Z antropologii Schopenhaeura [1989], w: tegoż, Filozofia i wartości. Rozprawy i wypowiedzi, s. 101–119.
• Wolniewicz B., Z pedagogiki ogólnej, w: Dydaktyka szkoły wyższej: wybrane zagadnienia, red. U. Schrade, OW PW, Warszawa 2010, s. 9–34
• Zubelewicz J., Cechy języka propagandy realnego socjalizmu, w: Skłonność metafizyczna. Bogusławowi Wolniewiczowi w darze, red. M. Omyła, WFiS UW, Warszawa 1997, s. 373–388.
• Zubelewicz J., Ambiwalentna czy pozytywna rola psychologii wychowawczej i psychoterapii?, w: tegoż, Dwie filozofie edukacji: aksjocentryzm i pajdocentryzm, OW PW, Warszawa 2003, s. 70–75.
• Zubelewicz J., Ostatnie rozmowy z Profesorem Bogusławem Wolniewiczem: wola a rozum według Schopenhauera, „Edukacja Filozoficzna” 2017, nr 64, s. 245–250, URL: http://www.edukacjafilozoficzna.uw.edu.pl/?page_id=160, dostęp: 9.03.2019.
• Zubelewicz J., Przyczyny przemocy uczniów wobec nauczycieli. Pedagogika akademicka a pedagogika Johanna F. Herbarta i Bogusława Wolniewicza, w: Wychowanie i kształcenie w systemach politycznych, red. E. Anhalt, D. Stępkowski, Wydawnictwo Salezjańskie, WNP UKSW, Warszawa 2012, s. 185–211.