Konfrontacja językowa współczesnych kalk frazeologicznych w języku polskim i ukraińskim

• Authors: Sosnowski Wojciech

Title variants

EN

Contrastive analysis of modern phraseological calques in Polish and Ukrainian

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zapożyczanie i kalkowanie jednostek frazeologicznych zajmuje ważne miejsce w procesie wzbogacania współczesnej polskiej i ukraińskiej frazeologii. Zjawisko to wpisuje się w tendencję internacjonalizacji leksyki poszczególnych języków. Zarówno język polski, jak i ukraiński, czyli języki blisko spokrewnione, cechuje w ostatnim okresie wzmożona intensywność procesu kalkowania. W artykule autorzy skupiają się na konfrontacji językowej dokładnych i niedokładnych kalk językowych na obszernym materiale językowym pochodzącym z korpusów narodowych i paralelnych oraz innych źródeł.

EN

Borrowing and calquing of phraseological units occupies an important place in the proces of enriching contemporary Polish and Ukrainian phraseology. This phenomenon is part of the tendency to internationalize the lexis of the given languages. Both Polish and Ukrainian, being closely related languages, have recently been characterized by increased intensity of the calquing process. In the article, the authors focus on confrontation of accurate and inaccurate language calques using a vast language material coming from national and parallel corpora and other sources.

Keywords

PL

kalka frazeologiczna; język polski; język ukraiński; językoznawstwo konfrontatywne

EN

phraseological calque; Polish language; Ukrainian language; confrontative linguistics

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Językoznawcze
• Year: 2020
• Issue: XXII/1
• Pages: 239–254

Contributors

author

Sosnowski Wojciech

• Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

References

• Baranov А., Dobrovol′ski D. (2008): Aspekty teorii frazeologii. Moskva.
• Blagoeva D. (2005): Aspekti na kalkiraneto v nay-novija period ot razvitieto na balgarskija ezik. Sofija.
• Blagoeva D. (2008): Novi frazeologichni kalki v balgarskija ezik (v sapostavka s drugi slavianski ezici). [W:] Izsledvanija po frazeologija, leksikologija i leksikografija. Red. S. Kaldieva-Zaharieva, L. Krumova-Cvetkova. Sofija, s. 149–153.
• Cherems′ka О. (2002): Interferencijne kal′kuvannia v umovakh ukraїns′ko-rosijs′koho bilinhvizmu (na materiali presy Kharkivshchyny 50-80-kh rokiv XX st.). [W:] Linhvistychni doslidzhennia. Red. L. A. Lysychenko. T. 9. Kharkiv, s. 47–50.
• Havrylova О. (2018): Procesy kal′kuvannia v suchasnij ukraїns′kij movi (na prykladakh kompiuternoji leksyky). „Science and Education a New Dimension. Philology” VI(45), s. 25–29, <https://seanewdim.com/uploads/3/4/5/1/34511564/httpsdoi.org10.31174sendph2018- 152vi45-05.pdf>, dostęp: 30.04.2019.
• Jóźwiak-Dądela A. (2006): Historia i wybrane aspekty badań nad frazeologią. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. T. 5, s. 17–26.
• Karpilovskaja J. (2009): Internacionalizacija javnaja i skrytaja v sovremennom leksikone. [W:] Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich. Red. E. Koriakowcewa. Siedlce, s. 43–53. Online: <http://ireteslaw.ispan.waw.pl/bitstream/handle/123456789/153/ Przejawy%20internacjonalizacji.pdf?sequence=2&isAllowed=y>, dostęp: 30.04.2019.
• Kłosińska K. (2016): Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze. [W:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich. Red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek. Poznań, s. 19–55.
• Kononenko I. (2012): Język ukraiński i polski: studium kontrastywne. Warszawa.
• Kononenko I. (2017): Obraz świata w polskiej i ukraińskiej frazeologii. „Przegląd Środkowo- Wschodni” nr 2, s. 119–134. Online: <http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_ Srodkowo_Wschodni/Przeglad_Srodkowo_Wschodni-r2017-t2/Przeglad_Srodkowo_ Wschodni-r2017-t2-s119-134/Przeglad_Srodkowo_Wschodni-r2017-t2-s119-134.pdf>, dostęp: 30.04.2019.
• Mackey W. F. (1976): Bilinguisme et contact des langues. Paris.
• Miodunka W. (1990): Moc języka i jej znaczenie w kontaktach językowych i kulturowych. [W:] Język polski w świecie. Red. W. Miodunka. Warszawa–Kraków, s. 39–49.
• Naumova I. O. (2012): Frazeologicheskije kal′ki anglijskogo proiskhozhdenija v sovremennom russkom jazyke (na materiale publicistiki). Khar′kov.
• Obara J. (1989): Teoretyczne problemy kalkowania. Wrocław.
• Pashyns′ka L. (2010): Pokhodzhennia frazeolohichnykh neolohizmiv (na materiali suchasnykh ukraїns′kykh ZМІ). „Naukovyj visnyk kafedry Iunesko КNLU”. T. 20, s. 56–62.
• Rudnicka E. (2010): Kosmopolityzujące kalki – normatywne aspekty funkcjonowania kalk składniowych w polszczyźnie. „Poradnik Językowy” z. 6, s. 15–36.
• Skorupka S. (1953): Z zagadnień frazeologii. Cz. V: Repliki wyrazowe i frazeologiczne. „Poradnik Językowy” z. 10, s. 6–18.
• Sosnowski W., Blagoeva D., Tymoshuk R. (2018): New Bulgarian, Polish, and Ukrainian phraseology and language corpora. „Cognitive Studies / Études cognitives” nr 18, s. 1–13.
• Styshov О. (2015): Osnovni dzherela popovnennia frazeolohichnoho skladu ukraїns′koji movy kincia XX – pochatku XXI stolit′. „Movoznavstvo” nr 1, s. 33–46. Online: <https:// movoznavstvo.org.ua/index.php?option=com_attachments&task=download&id=609>, dostęp: 30.04.2019.
• Szerszunowicz J. (2004): Paralelizmy frazeologiczne w analizie komparatywnej. „Białostockie Archiwum Językowe” nr 4, s. 208–220.
• Tkachenko О. (1971): Pytannia mizhmovnykh kontaktiv. „Movoznavstvo” nr 4, s. 3–15.
• Waszakowa K. (2005): Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny. Warszawa.
• Waszakowa K. (2009): Internacjonalizacja polskiej leksyki – stan obecny, prognozy na najbliższą przyszłość. [W:] Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich. Red. E. Koriakowcewa. Siedlce, s. 11–28. Online: <http://ireteslaw.ispan.waw.pl/bitstream/ handle/123456789/153/Przejawy%20internacjonalizacji.pdf?sequence=2&isAllowed=y>, dostęp: 30.04.2019.
• Waszakowa K. (2010): Composita – charakterystyczna struktura przełomu XX/XXI w. [W:] Człowiek – Słowo – Świat. Red. J. Chojak, T. Korpysz, K. Waszakowa. Warszawa, s. 351–363.
• Waszakowa K. (2011): Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku: dynamika procesów sprzyjających internacjonalizacji. „Issledovanija po slavianskim jazykam” nr 16(1), s. 125–142.
• Uzhchenko V., Uzhchenko D. (2005): Frazeolohija suchasnoji ukraїns′koji movy: posibnyk. Luhans′k.
• Zabawa M. (2015): O trudnościach w badaniu zapożyczeń semantycznych i kalk frazeologicznych. „Język Polski” z. 4, s. 306–315.
• Zahnitko А. (2012): Slovnyk suchasnoji linhvistyky: poniattia i terminy. Donec′k.
• Zieniukowa J. (2003): Pojęcie aksjologiczne ‘prestiż’ a społeczna sytuacja języków mniej używanych – casus Łużycczyzny i Kaszubszczyzny. [W:] Języki mniejszości i języki regionalne. Red. E. Wrocławska, J. Zieniukowa. Warszawa, s. 79–100.