PŁEĆ PSYCHOLOGICZNA A ASERTYWNOŚĆ W BLISKICH ZWIĄZKACH

• Authors: Kuczyńska Alicja

Title variants

EN

PSYCHOLOGICAL GENDER AND ASSERTIVENESS IN CLOSE RELATIONSHIPS

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem przeprowadzonych badań było udzielenie odpowiedzi na trzy pytania badawcze. Pierwsze dotyczyło częstości z jaką kobiety i mężczyźni w bliskich związkach prezentują wobec siebie zachowania świadczące o ich asertywności, drugie wiązało się z poznaniem roli jaką odgrywa płeć psychologiczna w podejmowaniu tego typu zachowań, a trzecie konsekwencji jakie wynikają z podejmowania tego rodzaju zachowań dla zadowolenia z intymnej relacji. W przeprowadzonych badaniach uczestniczyło 60 par (120 osób). Wykorzystano trzy narzędzia samoopisowe: własnej konstrukcji Kwestionariusz Zachowań Asertywnych w Związkach, Inwentarz Płci Psychologicznej A. Kuczyńskiej oraz Kwestionariusz Miłości B. Wojciszke. Badania wykazały m.in., że kobiety częściej wyrażają wobec swoich partnerów prośby i oczekiwania oraz negatywne opinie, a mężczyźni częściej niż ich partnerki prezentują nadmierną uległość. Kobiecość nie miała związku z częstością podejmowania zachowań świadczących o asertywności, a męskość była słabo, ale istotnie związana z wyrażaniem próśb i oczekiwań przez kobiety i mężczyzn oraz nadmierną uległością u mężczyzn. Im rzadziej kobiety prezentowały zachowania nadmiernej uległości oraz unikania konfliktów tym wyższa była satysfakcja ze związku doświadczana zarówno przez kobiety jak i mężczyzn. Im częściej kobiety wyrażają swoje prośby i oczekiwania wobec swoich partnerów tym były one i ich partnerzy zadowoleni ze swoich relacji. Rezultaty badań interpretowano w aspekcie współczesnych teorii i dotychczasowych wyników badań.

EN

The aim of the research was to answer three research questions. The first referred to the frequency with which women and men in close relationships are assertive towards each other, the second was connected with discovering the role of psychological gender in this type of behaviour, and the third was about the consequences of such behaviour on the level of satisfaction with an intimate relation. The research comprised 60 couples (120 individuals). Three self-descriptive instruments were used: the author’s own design, a Questionnaire of Assertive Behaviour in Relationships, the Bem Sex-Role Inventory by A. Kuczyńska and the Love Questionnaire by B. Wojciszke. The research shows, among others, that women express requests and expectations towards their partners as well as negative opinions more often, while men, more often than their partners, present excessive submissiveness. There was no connection between femininity and assertive behaviour, while masculinity was feebly, but importantly connected with expressing requests and expectations by women and presenting excessive submissiveness by men. The less frequently women presented excessive submissiveness and strategies of avoiding conflicts, the bigger was the satisfaction with the relationship for both women and men. The more frequently women express their requests and expectations towards their partners, the more satisfied with the relationships they and their partners are. The results of the research were interpreted in relation to modern theories and results of earlier research.

Keywords

PL

związki; płeć psychologiczna; asertywność; gender

EN

relationships; psychological gender; assertiveness; gender

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2016
• Volume: 42
• Issue: 1
• Pages: 19-35

Contributors

author

Kuczyńska Alicja

• Uniwersytet Zielonogorski

References

• Alberti R., Emmons M. (2007), Asertywność. Sięgaj po to, czego chcesz, nie raniąc innych, GWP, Gdańsk, s. 17-28; 168-174.
• Beisert M., Pasikowski T., Sęk H. (1991), Asertywność jako ważny zespół kompetencji życiowych, [w:] Twórczość i kompetencje życiowe a zdrowie psychiczne, red. H. Sęk, Wydawnictwo UAM, Poznań, s. 51-68.
• Bem S. L. (1988), Androgynia psychiczna a tożsamość płciowa, [w:] Psychologia i życie, P. G. Zimbardo i F. L. Ruch, PWN, Warszawa.
• Bem S. L. (2000), Męskość-Kobiecość. O różnicach wynikających z płci, GWP, Gdańsk, s. 101-105; 129-152.
• Boski P. (1999), Męskość – Kobiecość jako wymiar kultury. Przegląd koncepcji i badań, [w:] Kobiecość – męskość w perspektywie indywidualnej i kulturowej, red. J. Miluska i P. Boski, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa, s. 66-97.
• Buss D. M. (2001), Psychologia ewolucyjna, przekł. M. Orski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Buss D. M. (2003), Ewolucja pożądania. Jak ludzie dobierają się w pary?, przekł. B. Wojciszke, A. Nowak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Corey G., Schneider-Corey M. (2000), Bliskie związki i miłość, [w:] Mosty zamiast murów, red. J. Steward, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 411-427.
• Deaux K., Kite M. (2002), Stereotypy płci, [w:] Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na różnice, red. B. Wojciszke, GWP, Gdańsk, s. 354-382.
• Dziurowicz-Kozłowska A. (2002), Asertywność – nurty badawcze i różnice międzypłciowe, „Nowiny Psychologiczne”, 3, s. 51-62.
• Eagly A. H. (1987), Sex differences in social behavior; A social role interpretation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Eagly A. H., Wood W. (1999), The origins of sex differences in human behavior: Evolved disposition versus social roles, „American Psychologist”, 54, s. 408-423.
• Epstein S. (1990), Cognitive-experiential self-theory. In: L.A. Pervin (ed.) Handbook of personality. Theory and research. New York: the Guilford Press.
• Frost L. A., Hyde J. S. (2002), Metaanalizy w psychologii kobiety, [w:] Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na różnice, red. B. Wojciszke, GWP, Gdańsk, s. 15-47.
• Griskevicius V., Goldstein N. J., Mortensen C. R., Cialdini R. B., Kenrick D. T. (2006), Going along versus going alone: When fundamental motives facilitate strategic (non) conformity, „Journal of Personality and Social Psychology”, 91, 2, s. 281-294.
• Król-Fijewska M. (2005), Stanowczo, łagodnie, bez lęku, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
• Kuczyńska A. (1992a), Inwentarz do oceny płci psychologicznej. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
• Kuczyńska A. (1992b), Płeć psychologiczna. Podstawy teoretyczne, dane empiryczne oraz narzędzie pomiaru, „Przegląd psychologiczny”, T. XXXV, nr 2, s. 237-247.
• Mandal E. (2003), Kobiecość i męskość, Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”, Warszawa, s. 13-23, 41-44, 58-64, 120-145.
• Mandal E. (2008), Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Miluska J. (1999), Przyczyny rożnic międzypłciowych. Dylematy i rozstrzygnięcia, [w:] Kobiecość – męskość w perspektywie indywidualnej i kulturowej, red. J. Miluska, P. Boski, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa, s. 39-65.
• Miluska J. (2002), Uwarunkowania jakości relacji między kobietami i mężczyznami, [w:] Zrozumieć płeć, red. A. Kuczyńska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 291-306.
• Poprawa R. (1998), Jak rozumieć asertywność? Zarys behawioralno-kognitywno-fenomenologicznej koncepcji asertywności, „Przegląd psychologiczny”, 41, 314, s. 217-238.
• Poprawa R. (2000), Co znaczy być asertywnym?, [w:] Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, T. 2, red. B. Kaja, Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
• Rajang J. (2008), Dojrzewanie do asertywności. O wybranych uwarunkowaniach, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
• Rogórz A. (2013), „Asertywność w heteroseksualnych związkach formalnych i nieformalnych a płeć psychologiczna partnerów”. Nieopublikowana praca magisterska, przygotowana w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego pod kierunkiem A. Kuczyńskiej.
• Rosenhan D. L., Seligmann M. E. P. (1994), Psychopatologia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa.
• Ryś M. (2012), Czy kobiety są bardziej empatyczne i mniej asertywne niż mężczyźni? Badania małżonków, „Kwartalnik Naukowy”, 4(12), s. 113-126.
• Sęk H. (1988), Rola asertywności w kształtowaniu zdrowia psychicznego. Ustalenia teoretyczne i metodologiczne, „Przegląd Psychologiczny”, 3, s. 787-808.
• Straś-Romanowska M. (2005), Jakość życia w świetle założeń psychologii zorientowanej na osobę, [w:] „Kolokwia Psychologiczne”, nr 13, pt. Jakość życia w badaniach empirycznych i refleksji teoretycznej, red. M. Straś-Romanowska, K, Lachowicz-Tabaczek, A. Szmajke, s. 261-274.
• Światly A. (2013), Znaczenie asertywności dla zadowolenia ze związku partnerskiego. Nieopublikowana praca magisterska, przygotowana w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego pod kierunkiem A. Kuczyńskiej.
• Wojciszke B. (2010), Psychologia miłości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Wojciszke B. (2009a), Kobiety i mężczyźni: psychiczne zróżnicowanie płci, [w:] Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, red. J. Brzeziński, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 418-454.
• Wojciszke B. (2009b), Asertywność, [w:] Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, red. J. Brzeziński, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 272-273.