II Koncert fortepianowy Andrzeja Nikodemowicza – poszukiwanie oryginalnego brzmienia

• Authors: Nidecka Ewa

Title variants

EN

Andrzej Nikodemowicz􏰃 Piano Concerto no. 2 – Search for the Original Sound

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Koncerty fortepianowe polskiego kompozytora Andrzeja Nikodemowicza (1925–2017) należą do późnego, dojrzałego okresu jego twórczości. Omówiony w niniejszym artykule II Koncert fortepianowy powstał w roku 2002 i jest de facto pierwszym autonomicznym koncertem skomponowanym na fortepian przez tego twórcę, ponieważ jego I Koncert fortepianowy (1994) jest przeróbką własnego Koncertu skrzypcowego z roku 1973. Utwór rodził się w poczuciu stabilizacji i pełnej wolności twórczej. Kompo- zytor, mieszkając od 1980 roku w Polsce, w Lublinie, nie odczuwał już presji psychicznej, która towa- rzyszyła mu wcześniej, kiedy przebywał we Lwowie. Ze względu na panujący tam system polityczny większość dzieł, jakie powstały we Lwowie, nie miała żadnych szans na wykonanie. W zakresie formalnym w II Koncercie fortepianowym kompozytor zrezygnował z klasycznej formy trzyczęściowej i preferowanego w wielu swoich kompozycjach układu symetrycznego na rzecz formy szeregowej. II Koncert fortepianowy uwidacznia nakładanie się dwóch tendencji związanych z zasadą kształtowania materiału muzycznego. Jedną z nich jest tradycja o korzeniach neoromantycznych, ekspresywno-liryczna, ale poddana znacznej transformacji własnej wizji, druga wykorzystuje energetykę rytmu i perkusyjne walory fortepianu. Kompozytor operuje silnie dysonującym 12-tonowym materiałem dźwiękowym oraz skomplikowanymi podziałami rytmicznymi, rytmami uzupełniającymi, tworzącymi gęstą strukturę dźwiękową. Ostatecznie zawierają one rozpoznawalny idiom stylistyczny, którego istotą jest liryzm i ekspresja. Jest on wynikiem permanentnej zmienności i różnorodności oraz zastosowania rozwoju na etapie mikroformy. Celem nadrzędnym techniki kompozytorskiej jest uzyskanie wysublimowanego brzmienia. Czynnik rozwojowy jest jedną z głównych cech stylu Andrzeja Nikodemowicza.

EN

The piano concertos by the Polish composer Andrzej Nikodemowicz (1925–2017) belong to the late and mature period of his creativity. The Piano Concerto no. 2 discussed in this article was composed in 2002 and is in fact the first autonomous concerto composed for the piano by this artist, as his Piano Concerto no.1 (1994) is a modification of his own Violin Concerto written in 1973. The piece was being conceived with a sense of stability and full creative freedom. Living in Poland, in Lublin since 1980, the composer no longer felt the psychological pressure that he had been experiencing during his stay in Lviv. Due to the regime ruling there, most of the works created in Lviv had no chance of being performed. As far as the structure is considered, in the Piano Concerto No. 2, the composer abandoned the classical three-movement structure and the symmetrical arrangement, which he had favoured in many of his compositions, in favour of the constrasting parts form. The Piano Concerto No. 2 makes apparent the overlapping of two trends connected with the rules of shaping musical material. One of them is a tradition with neo-romantic roots, expressive and lyrical, but undergoing a significant transformation of its own vision, the other uses the energy of the rhythm and the percussive properties of the piano. The composer uses a strongly dissonant 12-tone sound material and complex rhythmic divisions, complementary rhythms, thus creating a dense sound structure. Ultimately, they contain a recognizable stylistic idiom, the essence of which is lyricism and expression. It is the result of a permanent variability and diversity and the application of development at the microform stage. The major aim of the compositional technique is to achieve a sublime sound. The development factor is one of the main features of Andrzej Nikodemowicz’ style.

Keywords

PL

Andrzej Nikodemowicz,; II Koncert fortepianowy Andrzeja Nikodemowicza,; polska twórczość kompozytorska pierwszej dekady XXI w., liryzm; ekspresja

EN

Andrzej Nikodemowicz,; Andrzej Nikodemowicz' Piano Concerto no.2,; Polish composers’ works in the first decade of the 21st century,; lyricism; expression

• Publisher: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Edukacja Muzyczna
• Year: 2017
• Issue: 12
• Pages: 83–100

Dates

published

2017

Contributors

author

Nidecka Ewa

References

• Księska-Falger Teresa, Programy festiwalu Andrzej Nikodemowicz 􏰈 czas i d􏰑wi􏰊k 2012􏰈2017, Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie.
• Baculewski Krzysztof, Historia muzyki polskiej. Wsp􏰋􏰄c􏰇esno􏰀􏰁, cz. 2: 1975􏰈 2000, red. S. Sutkowski, Sutkowski Edition, Warszawa 2012.
• Janicka-Słysz Małgorzata, Poetyka muzyczna Karola Szymanowskiego. Studia i interpretacje, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2013.
• Kisielewski Stefan, Z mu􏰇􏰆c􏰇nej mi􏰊d􏰇􏰆epoki, PWM, Kraków 1966.
• Nidecka Ewa, Mu􏰇􏰆ka sakralna w tw􏰋rc􏰇o􏰀ci Andr􏰇eja Nikodemowic􏰇a, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2010.
• Örmeny Jozsef, Podarowa􏰄 􏰀wiatu pi􏰊kno i mi􏰄o􏰀􏰁, [w:] C􏰇as i d􏰑wi􏰊k. Spotka- nia z Andrzejem Nikodemowiczem, red. T. Księska-Falger, Gaudium, Lublin2018, s. 101–106.
• Paja-Stach Jadwiga, Muzyka polska od Paderewskiego do Pendereckiego, Musica Iagellonica, Kraków 2009.
• Raubo Zbigniew, G􏰄os idealist􏰆, [w]: C􏰇as i d􏰑wi􏰊k. Spotkania 􏰇 Andrzejem Nikodemowiczem, red. T. Księska-Falger, Gaudium, Lublin 2018, s. 163–164. Schulz-Brzyska Agnieszka, Klas􏰆c􏰇n􏰆 romant􏰆k wsp􏰋􏰄c􏰇esno􏰀ci. Wc􏰇esna tw􏰋r- c􏰇o􏰀􏰁 kameralna Andr􏰇eja Nikodemowic􏰇a w kontek􏰀cie jego biografii i 􏰑r􏰋de􏰄 inspiracji, Polihymnia, Lublin 2009.
• Gąsiorowska Małgorzata, Panufnik: struktura i emocja, „Ruch Muzyczny” 1990, R. XXXIV, nr 21, s. 5–6.
• Jasiński Tomasz, 􏰎III Koncert fortepianow􏰆􏰏 Andr􏰇ej Nikodemowic􏰇a. Mu􏰇􏰆ka pi􏰊kna, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, vol. 5, Sectio L, Lublin 2007, s.71–103.
• Nidecka Ewa, W􏰆brane aspekt􏰆 recepcji tw􏰋rc􏰇o􏰀ci kompo􏰇􏰆tor􏰋w pierwszej po􏰄ow􏰆 XX wieku we Lwowie (do 1939 r.), „Musica Galiciana” t. 15, Wy- dawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016, s. 83–112.
• Nikodemowicz Andrzej, Moje lwowskie lata, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, vol. 2, Sectio L, Lublin 2004, s. 189–197.
• Wywiad z Andrzejem Nikodemowiczem, Lublin, 16.05. 2008 r.

Identifiers

ISSN

1895-8079