Zjawisko Initial Coin Offering (ICO) w kontekście wybranych przepisów karnych: ustawy prawo bankowe, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi i ustawy o ofercie publicznej

• Authors: Pożaroszczyk Dariusz

Title variants

EN

Initial Coin Offering (ICO) phenomenon in selected criminal law provisions: the Banking Law Act, the Financial Instruments Trading Act and the Public Offering Act

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poddano analizie nowe zjawisko społeczne, jakie pojawiło się w związku z powstaniem tzw. kryptowalut. Tym zjawiskiem jest tzw. praktyka (proces) Initial Coin Offering (ICO), polegająca na wytworzeniu nowej kryptowaluty lub tzw. tokenu, które następnie są dystrybuowane zainteresowanym nabywcom w celu pozyskania funduszy na działalność inwestycyjną. W artykule podkreślono, że z jednej strony praktyka ICO umożliwia zgromadzenie ogromnych funduszy w krótkim czasie, z drugiej strony, będąc działalnością nieregulowaną, jest podatna na wykorzystywanie przez oszustów. Istota ICO, a szczególnie fakt, że może być ona łatwo wykorzystana do pokrzywdzenia tysięcy inwestorów, prowadzą do wniosku, że ta działalność powinna być uregulowana. Wobec braku w istniejącym systemie prawnym przepisów określających warunki i tryb prowadzenia ICO celem rozważań zawartych w artykule była odpowiedź na pytanie, czy istnieją przepisy, które pozwalają de lega lata sankcjonować przeprowadzanie ICO. Analizie poddano art. 286 k.k,. art. 171 ust. 1 prawo bank., art. 178 ObrInFinU i art. 99. OfPublU, które stanowią podstawowe przepisy karne wykorzystywane do zwalczania bezprawnego pozyskiwania środków finansowych z rynku kapitałowego. Dogmatyczna analiza ww. artykułów prowadzona w kontekście naczelnych zasad prawa karnego prowadzi do wniosku, że w aktualnym stanie prawnym organizatorzy ICO mogę podlegać jedynie odpowiedzialności z art. 286 kk W sytuacji, kiedy proces ICO nie jest prowadzony z zamiarem pokrzywdzenia inwestorów, wskazane wyżej pozakodeksowe przepisy karne nie mogą być stosowane wobec organizatorów ICO. Powodem niemożności zastosowania analizowanych czynów zabronionych jest ich ustawowy opis, który powoduje, że pozyskiwanie kryptowalut jak też rozprowadzanie tokenów nie wyczerpuje ich znamion. W ocenie autora jest to istotna luka normatywna, która powinna być usunięta w drodze nowelizacji.

EN

The new social phenomenon which appeared with regard to the creation of cryptocurrencies was analyzed in the article. This phenomenon is the so-called practice/process of Initial Coin Offering. ICO involves creating new cryptocurrencies or the so-called token which are further distributed to the purchasers in order to get funds for new investments. In the article it has been highlighted that, on the one hand ICO enables getting a lot of money in a short period of time, on the other hand, due to the lack of regulation ICO is prone to different scams and frauds. The fact that ICO can be used to deceive a lot of investors leads to the conclusion that it ought to be regulated. Because of the lack of regulations in existing legal system specifying the conditions and way of conducting ICO, the aim of the article was to answer the question whether there are regulations which enable de lega lata to sanction ICO. Article 286 of the Polish Criminal Code, Article 171, Section 1 of the Banking Law Act, Article 178 of the Financial Instruments Trading Act and Article 99 of the Public Offering Act were analyzed. They are basic criminal law provisions which are used to fight unlawful capital market funds gaining. Dogmatic analysis of the above-mentioned Articles conducted within the provisions of criminal law shows that in existing legal system the organizers of the ICO can be liable to prosecution pursuant to Article 286 of the Polish Criminal Code. When the process of ICO is not aimed at deceiving investors, the none-code criminal law provisions cannot be applied to the ICO organizers. The reason that the analyzed prohibited acts cannot be used is statutory framework. Cryptocurrencies acquisition and tokens distribution do not fulfill the criteria of a prohibited act. In the opinion of the author this is a huge loophole in legal system that ought to be closed by means of legislative revision.

Keywords

PL

kryptowaluty; bitcoin; ICO (Initial Coin Offering); oszustwo; kryminalizacja na przedpolu

EN

Cryptocurrencies; Bitcoin; ICO (Initial Coin Offering); fraud; criminalization

• Publisher: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Journal: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Year: 2020
• Volume: 12
• Issue: 23
• Pages: 153-175

Dates

published

2020-12-03

Contributors

author

Pożaroszczyk Dariusz

• doktor nauk prawnych, funkcjonariusz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego

References

• Acheson N., China’s ICO Ban: Understandable, Reasonable and (Probably) Temporary, https://www.coindesk.com/chinas-ico-ban-understandable-reasonable-probably-temporary [dostęp: 30 IV 2020].
• Cryptocurrency Anti-Money Laundering Report – Q 4 2018, CipherTrace, https://ciphertrace.com/cryptocurrency-anti-money-laundering-report-q4-2018/
• Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., Komentarz do art. 286 k.k., w: Kodeks karny. Część szczególna, t. 3: Komentarz do art. 278–363, A. Zoll (red.), Warszawa 2016; także: Lex 495336.
• Dziuba D.T., Technologia blockchain crowdfunding: zastosowania, korzyści i oczekiwania, ,,Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia” 2018, Sectio H, Oeconomia, t. 52, nr 2, s. 61–69.
• Gardocki L., Prawo karne, wyd. 17, Warszawa 2011, C.H. Beck.
• Gawlikowski K., Problemy pisowni imion i nazwisk autorów azjatyckich i inne kwestie opisu bibliograficznego, https://www.swps.pl/sopot/36-uniwersytet/spolecznosc/pracownicy/2138-krzysztof-gawlikowski-ccaw [dostęp: 30 IV 2020].
• Górniok O., ,,Niekorzystne rozporządzenie” i ,,cudze mienie” jako znamiona przestępstwa oszustwa (na tle niektórych sposobów wyłudzeń nieruchomości), ,,Prokuratura i Prawo” 2002, nr 9, s. 7–13.
• Gruszecka D., Ochrona dobra prawnego na przedpolu jego naruszenia. Analiza karnistyczna, Warszawa 2012, Wolters Kluwer.
• Grzywacz J., Jabłońska A., Tradycyjne i alternatywne możliwości finansowania małych i średnich przedsiębiorstw, ,,Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku, Nauki Ekonomiczne” 2013, t. 17, s. 22–40.
• Hryniewicz-Lach E., Przestępstwa abstrakcyjnego i konkretnego zagrożenia dóbr prawnych, Warszawa 2012, C.H. Beck.
• Initial Coin Offerings (ICO’s): serious risks, https://www.afm.nl/en/professionals/onderwerpen/ico [dostęp: 30 IV 2020].
• Kamiński A., Gałagus M., Blockchain. Kolejny etap cyfrowej rewolucji?, ,,Gazeta SGH” wiosna 2018, nr 2, s. 26–31.
• Kędzierski D. van, Metodologia i paradygmat polskich szczegółowych nauk prawnych, ,,Transformacje Prawa Prywatnego” 2018, nr 3, s. 5–58.
• Kotucha A., Charakterystyka prawna tokena emitowanego w ramach procesu ICO w kontekście stosowania norm ustawy o ofercie publicznej, ,,Transformacje Prawa Prywatnego” 2019, nr 2, s. 19–55.
• Kraszewska-Szuba M., Aktywa pieniężne jako kategoria bilansowa, https://www.rp.pl/Rachunkowosc/305029992-Aktywa-pieniezne-jako-kategoria-bilansowa.html [dostęp: 30 IV 2020].
• Lee Amanda, What happened to initial coin offerings in China?, https://www.scmp.com/tech/china-tech/article/2132319/what-happened-initial-coin-offerings-china [dostęp: 30 IV 2020].
• Lejman-Gąska A., Ogórek M., Świadomość finansowa młodych dorosłych w Polsce jako wrażliwej grupy demograficznej, ,,Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych” 2019, nr 3, s. 11–32.
• Leksykon pojęć na temat technologii blockchain i kryptowalut, Piech K. (red.), Warszawa 2016, Ministerstwo Cyfryzacji, s. 1–18.
• Michna M., Bitcoin jako przedmiot stosunków cywilnoprawnych, Warszawa 2018, C.H. Beck.
• Mrowiec D., Sołtysik M., Przykładowe możliwości wykorzystania technologii blockchain w elektroenergetyce, ,,Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk” 2018, nr 103, s. 133–143.
• Obiektywne oraz subiektywne przypisanie odpowiedzialności karnej, J. Giezek, P. Kardas (red.), Warszawa 2016, Wolters Kluwer.
• Opitek P., Zastosowanie technologii blockchain na rynku nieruchomości, ,,Nieruchomości@” 2019, nr 1, s. 97–110.
• Pasternak Ł., Kryptowaluta i pieniądz wirtualny jako przedmiot przestępstwa z art. 310 § 1 kk, ,,Prokuratura i Prawo” 2017, nr 4, s. 77–94.
• Piotrowska A., Bitcoin a definicja i funkcje pieniądza, ,,Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia” 2014, t. 48, nr 3, s. 275–283.
• Piotrowska B., Jakie są zasady ewidencjonowania środków pieniężnych w okresach sprawozdawczych, https://ksiegowosc.infor.pl/rachunkowosc/rachunkowosc-budzetowa/67436,-Jakie-sa-zasady-ewidencjonowania-srodkow-pienieznych-w-okresach-sprawozdawczych.html [dostęp: 30 IV 2020].
• Ren Daniel, Ye Josh, China bans initial coin offerings over concern about financial and social stability, https://www.scmp.com/business/china-business/article/2109683/china-bansinitial-coin-offerings-over-concern-about [dostęp: 30 IV 2020].
• Sierpiński A., Bitcoin jako pieniądz – badanie funkcji ekonomicznych i społecznych kryptowaluty, ,,Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie” 2017, nr 26, s. 199–217.
• Skorupka J., Pojęcie pieniądza w przestępstwie z art. 310 kk, ,,Prokuratura i Prawo” 2007, nr 7–8, s. 51–57.
• Szewczyk J., O cywilnoprawnych aspektach bitcoina, ,,Monitor Podatkowy” 2018, nr 5, Legalis, s. 1–12.
• Tendera P., Kryptowaluty w sprawozdawczości finansowej MSSF, https://pl.career.deloittece.com/job-posting/2574/Konsultant-%2F-Starszy-Konsultant-ds.-ryzyka-regulacyjnego-i-adekwatności-kapitałowej [dostęp: 30 IV 2020].
• Virtual currency regulation review, Sackheim M.S., Howell N.A. (red.), London 2018, Law Business Research.
• Virtual Currency Schemes, Frankfurt am Main 2012, European Central Bank.
• Wilk L., Komentarz do art. 286 k.k., w: Kodeks karny. Część szczególna, t. 2: Komentarz do art. 222–316, M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Warszawa 2017.
• Zacharzewski K., Bitcoin jako przedmiot stosunków prawa prywatnego, ,,Monitor Prawniczy” 2014, nr 21, s. 1132–1139.
• Żółtek S., Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności, Warszawa 2009, Wolters Kluwer.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz. Urz. UE L 168 z 30 VI 2017 r., s. 12).
• Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j.: DzU z 2020 r. poz. 971, ze zm.).
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j.: DzU z 2020 r. poz. 89, ze zm.).
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j.: DzU z 2019 r. poz. 623, ze zm.).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j.: DzU z 2020 r. poz. 1444).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (t.j.: DzU z 2019 r. poz. 1810, ze zm.).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j.: DzU z 2019 r. poz. 2357, ze zm.).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j.: DzU z 2019 r. poz. 1145, ze zm.).
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j.: DzU z 2019 r. poz. 351, ze zm.).
• Gesetz, betreffend die Bestrafung der Entziehung elektrischer Arbeit. Deutsches Reichsgesetzblatt Band 1900, Nr. 15, Seite 228–229 [Ustawa dotycząca karalności zaboru energii, Dziennik Ustaw Rzeszy Niemieckiej, 1900 r., nr 15, strony 228–229 – tłum aut.].
• Strafgesetzbuch (StGB) Ausfertigungsdatum: 15.05.1871, „Strafgesetzbuch in der Fassung der Bekanntmachung vom 13. November 1998 (BGBl. I S. 3322), das zuletzt durch Artikel 1 des Gesetzes vom 3. März 2020 (BGBl. I S. 431) geändert worden ist” „Kodeks karny“, data uchwalenia 15.05.1871, Kodeks karny w wersji z 13 listopada 1998 r. (BGBl. I S. 3322), ostatnia zmiana dokona artykułem nr 1 ustawy z 3 marca 2020 r. (BGBl. I S. 431“) – tłum. aut.].
• Wyrok Sądu Najwyższego z 29 listopada 2012 r., V KK - 419/11, Lex 1232158.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 16 styczna 1980 r., V KRN 317/79, OSNPG 1980/6/81.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 16 września 2015 r., II AKa 216/15, Lex 1927506.
• Wyrok Reichsgericht z 1 maja 1899 r., Rep. 739/99, https://dejure.org/dienste/vernetzung/rechtsprechung?Text=RGSt+32%2C+165.
• https://ciekawe.org/2015/08/13/25-niesamowitych-wynalazkow-xxi-wieku/ [dostęp: 30 IV 2020].
• https://en.wikipedia.org/wiki/Cryptocurrency [dostęp: 30 IV 2020].
• https://www.coindesk.com/icos-welcome-isle-of-man-to-unveil-friendly-framework-fortoken-sales.
• http://www.justiceservices.gov.mt/DownloadDocument.aspx?app=lp&itemid=29201&l=1 [dostęp: 30 IV 2020].
• https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/dewizy;3892231.html [dostęp: 30 IV 2020].

Identifiers

ISSN

2080-1335