Zagadka jako gatunek mowy w praktyce logopedycznej

• Authors: Hrycyna Ewa

Title variants

EN

A riddle as a speech genre in the speech therapy practice

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst dotyczy możliwości wykorzystania zagadki w praktyce logopedycznej. Autorka udowadnia, że zagadka może pełnić rolę narzędzia terapeutycznego zwłaszcza w terapii tych zaburzeń, które dotykają poziomu semantycznego oraz stanowić materiał uzupełniający w procesie diagnostycznym. Sądzi, że celowe wykorzystanie zagadki w logopedii wymaga wcześniejszej analizy lingwistycznej zagadki jako gatunku. Podejmuje też analizę, opisując takie parametry, jak: nadawca, odbiorca, sytuacja komunikacyjna, intencja i funkcja komunikacyjna, temat, ontologia świata przedstawionego, forma, sposób ujęcia, czyli poetyka. Poszczególne parametry odnosi w kolejności do kontekstu dydaktycznego i terapeutycznego (logopedycznego). Następnie określa, jakie kompetencje i sprawności są aktywizowane w czynności zgadywania zagadek. Przedstawia propozycję klucza umożliwiającego odpowiedni wybór zagadek dostosowanych do potrzeb sytuacji terapeutycznej, opartego na stopniowaniu trudności. Podkreśla, jakie cechy zagadki muszą być zachowane ze względu na wymogi gatunkowe. Zauważa, że zagadka sprzyja rozwojowi mowy na płaszczyźnie semantycznej, ale także pragmatycznej, gramatycznej i prozodycznej.

EN

The article focuses on the possibilities of using riddles in the speech thearapy practice. The Author notes, that the riddle can be used as a therapeutic tool, in particular for the difficulties noticed on the semantic level, it can also supply the diagnostic process. The intentional use of the riddle in speech therapy however requires a previous linguistic analysis of the riddle itself as a speech genre. The analysis starts from description of the following paramateres: the speaker, the listener, the situation of the communication’s act, the purpose of communication and its function, the subject, the ontology of represented world, the form, and the poetics. The particular parameters are then cross-refered to the context of the educational and therapeutic-speech therapy. The Author defines the competentions and skills, which become activated in a riddle guessing process. As a result, the article gives the proposal of a key, which may be susceptible for appropriate choice of riddles, accoridng to the theraputic situation, based on the graduation of difficulties. It emphasizes also which aspects of the riddle must be preserved due to demands of the genre. I should be noted that the act of guessing riddles impacts positively on speech and language development, not only on the semantic level, but also on the pragmatic, grammatical and prosodic ones.

Keywords

PL

językoznawstwo; logopedia; zagadka; gatunek mowy; semantyka

EN

linguistics; speech therapy; riddle; speech genre; semantics

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Językoznawcze
• Year: 2018
• Issue: XX/1
• Pages: 57-70

Contributors

author

Hrycyna Ewa

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie