Od Port Artur i Cuszimy, poprzez Sewastopol i Grodno, do Istebnej - płk dr Wacław Michał Szreders (1874-1964) jako świadek czterech wojen oraz odrodzenia i upadku Rzeczpospolitej

• Authors: Kopociński Krzysztof , Kopociński Zbigniew

Title variants

EN

From Port Arthur and Tsushima, through Sevastopol and Grodno, to Istebna – Col. Dr. Waclaw Michal Szreders (1874-1964) as a witness to four wars and the revival and fall of the Republic of Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W latach 1795-1918, gdy Polska utraciła niepodległość i była okupowana przez trzy ościenne państwa - Rosję, Prusy i Austro-Węgry, jedną z szans utrzymania przez Polaków swej pozycji społecznej, bądź nawet awansu, była służba wojskowa. Wielu polskich lekarzy znalazło się w szeregach armii zaborczych, gdzie mimo indoktrynacji nie tracili swej tożsamości i pozostawali wierni prawdziwej ojczyźnie. Jedną z takich osób był płk dr Wacław Michał Szreders (1874-1964), w roku 1898 absolwent Cesarskiej Akademii Wojskowo-Medycznej w Petersburgu. Uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej 1904-1905, był ordynatorem na statku szpitalnym „Kostroma” w składzie 2. Eskadry Floty Oceanu Spokojnego idącej z odsieczą dla oblężonej twierdzy Port Artur. W czasie słynnej bitwy morskiej pod Cuszimą dostał się do japońskiej niewoli. Przez kolejne lata służył w rosyjskim Szpitalu Marynarki Wojennej Floty Czarnomorskiej w Sewastopolu, gdzie osiągnął godność Naczelnego Lekarza tej placówki. Od 1918 roku w Wojsku Polskim, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. W okresie dwudziestolecia międzywojennego był Szefem Sanitarnym Okręgu Korpusu nr III w Grodnie. Po zakończeniu II wojny światowej przez kilkanaście lat pracował jako ordynator Państwowego Sanatorium Przeciwgruźliczego dla Dzieci i Młodzieży w Istebnej. Jego biografia jest doskonałym przykładem wykorzystywania wszelakich możliwości rozwoju zawodowego i osobistego w każdych warunkach społeczno-politycznych, nawet tych najtrudniejszych, jednak bez przekraczania granicy utraty własnej tożsamości i z zachowaniem swego systemu wartości.

EN

In the years 1795-1918, when Poland lost its independence and was occupied by three neighboring countries - Russia, Prussia and Austria-Hungary, one of the chances for Poles to maintain their social position or even promotion was the military service. Many Polish doctors joined the occupation armies, where, despite indoctrination, they did not lose their identity and remained faithful to the real homeland. One of such persons was Col. Dr. Waclaw Michal Szreders (1874-1964), who graduated from the Imperial Military and Medical Academy in St. Petersburg in 1898. Participant of the Russian-Japanese war of 1904-1905, he was a doctor on the hospital ship "Kostroma" from the 2nd Squadron of the Pacific Fleet going to the relief for the besieged fortress of Port Arthur. During the famous sea battle at Tsushima he got Japanese captivity. For many years he served in the Russian Navy Hospital of Black Sea Fleet in Sevastopol, where he achieved the rank of Supreme Doctor of this institution. From 1918 he was in the Polish Army and took part in the Polish-Bolshevik war in 1920. During the interwar period, he was the Head of Medical Services of the Corps District No. III in Grodno. After the end of World War II, for several years he worked as the head of the State Sanatorium for Children and Youth with tuberculosis in Istebna. His biography is a perfect example of using all possibilities of professional and personal development in all socio-political conditions, even the most difficult ones, but without crossing the border of losing identity and keeping his system of values.

Keywords

PL

Wacław Szreders,; lekarz wojskowy,; Flota Czarnomorska,; Grodno,; Istebna

EN

Wacław Szreders,; military physician,; Black Sea Fleet,; Grodno,; Istebna

• Publisher: Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
• Journal: Acta Medicorum Polonorum
• Year: 2018
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 53-66
• Document type: original article

Dates

printed

2019-01-15

Contributors

author

Kopociński Krzysztof

• 105. Kresowy Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Żarach

author

Kopociński Zbigniew

• 105. Kresowy Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Żarach

References

• Englert J. L., Domar Domaradzki A., Szkoła Podchorążych Sanitarnych 1922-1939, Londyn 1997.
• Felchner A., Pod znakiem Eskulapa i Marsa. Służba Zdrowia Wojska Polskiego (od jesieni 1918 r. do mobilizacji w 1939 r.), Oświęcim 2016.
• Гладких П. Ф., Медицинская служба русской армии в русско-японской войне 1904–1905 гг., „Медико-биологические и социально-психологические проблемы безопасности в чрезвычайных ситуациях”, 2016, n 3, s. 5–17.
• Grzelak W., Wędrówki wodne, „Wiarus”, 1933, r. IV, nr 17, s. 373-374.
• Kierzek A., Uzdrowiska nadniemeńskie dawniej, Wrocław 2017.
• Kopociński K., Kopociński Z., Zarys organizacji i działalności 9. Szpitala Okręgowego w Brześciu nad Bugiem w latach 1920-1939, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, 2010, t. 73, s. 46-48.
• Kopociński K., Kopociński Z., Jeśman Cz., Sanatorium Rehabilitacyjne Leczenia Zeza w Sobótce, Żary 2016.
• Kopociński Z., Zarys historii Wojskowego Szpitala Sezonowego w Druskiennikach, „Lekarz Wojskowy”, 2004, t. 80, nr 4, s. 280-281.
• Kopociński Z., Kopociński K., Jeśman Cz., Płk dr Jan Józef Krusiewicz (1873-1930) – twórca i pierwszy komendant 9. Szpitala Okręgowego w Brześciu nad Bugiem, „Lekarz Wojskowy”, 2016, t. 94, nr 4, s. 456-460.
• Kopociński Z., Kopociński K., Jeśman Cz., 75.rocznica likwidacji 3. Szpitala Okręgowego w Grodnie-zarys historii powstania i rozwoju, „Lekarz Wojskowy”, 2015, t. 93, nr 1, s. 129-134;
• Magowska A., Życie codzienne polskich lekarzy w służbie Rosji w XIX w. w świetle ich listów, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 2013, R. 61, nr 3, s. 423-434.
• Mały rocznik statystyczny 1939 r., pod red. S. Szulc, Warszawa 1939.
• Michejda K., Wspomnienia chirurga, Kraków 1986.
• Początki działalności sportowej, „Sport Wodny”, 1930, r. 6, nr 3, s. 45, 86-87.
• Podchorążowie z Ujazdowa. Wspomnienia Szkoły Podchorążych Sanitarnych. W 50-tą rocznicę założenia Szkoły, opr. B. Markowski, Londyn 1972.
• Rocznik oficerski 1924, Warszawa 1924.
• Rocznik oficerski 1928, Warszawa 1928.
• Rocznik oficerski 1932, Warszawa 1932.
• Sienkiewicz H., Potop, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991.
• Szarejko P., Słownik lekarzy polskich XIX wieku, Warszawa 1997, t. IV.
• Wojskowy Klub Wioślarski „Niemen” w Grodnie, „Wioślarz Polski”, 1925, r. 1, nr 2, s. 54-55;
• Z Grodna do Warszawy-łodzią sportową. Wycieczka wojskowego Klubu Wioślarskiego „Niemen”, „Polska Zbrojna”, 1923, r. III, nr 208, s. 4;
• Z Wojskowego Klubu Wioślarskiego „Grodno”, „Sport Wodny”, 1928, r.4, nr 3, s. 47;