Stach from Warta Szukalski and the Tribe of the Horned Heart: though this be madness, yet is there method in it

• Authors: Gajda Agnieszka

Title variants

PL

Stach z Warty Szukalski i Szczep Rogate Serce, czyli w tym szaleństwie jest metoda

• Languages of publication: EN

Abstracts

PL

Dwie dekady międzywojnia miały w Polsce charakter wyjątkowy. Radość z odzyskanej wolności osłabiały problemy kraju – zniszczonego wojną i podzielonego przez zabory. Budowa II Rzeczypospolitej nie miała tylko charakteru politycznego czy gospodarczego. Grupa artystów, m.in. Marian Wawrzeniecki, Stanisław Jakubowski, Zofia Stryjeńska czy Stanisław Szukalski, kontynuując dziewiętnastowieczne tradycje słowianofilskie, przestawiła wizję odrodzonej polskiej kultury narodowej. Pragnęli oni odrodzenia „prawdziwej” polskiej kultury i sztuki, dominująca bowiem przed zaborami kultura sarmacka zbankrutowała – zwłaszcza, że jej głównym rysem była swoista trauma, manifestująca się poczuciem niższości wobec narodów zachodnich. Ten uraz miał być wynikiem przyjęcia przez Polskę chrztu – fakt ten złamał polską dumę, zniszczył pogański porządek Słowian, wprowadzając chrześcijański ład zachodni. Wśród niektórych polskich myślicieli, do których należeli też neopoganie, dominował pogląd, że uwolnić się od tego poczucia można poprzez powrót do wyklętej przez wieki słowiańskiej kultury i religii. Słowiański, pogański kontekst był też stałą cechą twórczości Stanisława Szukalskiego – pojawiał się w każdym numerze redagowanego przez niego czasopisma „Atak Kraka”. Cechą wyróżniającą twórczość Szukalskiego był również jego negatywny stosunek do kleru i chrześcijaństwa oraz pochwała słowiańskiej kultury pogańskiej, która powinna stać się fundamentem wolnej Polski, tzw. Polski II. Było to spojrzenie kontrowersyjne, czasami ocierające się o absurd – swego rodzaju słowiańska wersja totalitaryzmu – nie budzi jednak zdziwienia, bo teoria formowała się w latach wzrastającej popularności hitleryzmu, włoskiego faszyzmu, komunizmu, które to ruchy silnie fascynowały autora tejże koncepcji.

Keywords

PL

neopogaństwo nacjonalistyczne; pansłowiańskie i panteistyczne; nacjonalizm

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Państwo i Społeczeństwo
• Year: 2012
• Issue: 3
• Pages: 121-130

Contributors

author

Gajda Agnieszka

• Uniwersytet Jagielloński