PL
Ocena Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego podobnie jak całej działalności w zakresie obronnego przygotowania społeczeństwa w okresie II Rzeczypospolitej nie jest łatwa. Historycy kultury fizycznej zarzucają sanacji podporządkowanie sobie społecznego nurtu w wychowaniu fizycznym i sporcie, do czego zdążano konsekwentnie, wykorzystując zarówno środki nacisku administracyjnego, jak i możliwości personalne. Proces ten zakończył się formalnym aktem zgody ze strony sportu społecznego na kontrolę państwowo-wojskową. Zarówno wówczas, jak i obecnie podkreśla się nierówne traktowanie zagadnień wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego; jest to widoczne tak w założonej służebnej roli wf-u w stosunku do przysposobienia wojskowego, jak i w kwestii finansowania obu dziedzin działalności. Dodać jednak trzeba, że w dużej mierze wynikało to z trudności finansowych, występujących w tym okresie. Skuteczność działania urzędu, jeśli chodzi o przysposobienie wojskowe, trzeba rozpatrywać na tle podobnych systemów, funkcjonujących w omawianym okresie w innych krajach oraz możliwości finansowych państwa. Władze wojskowe miały do wyboru bądź powołanie scentralizowanej państwowej organizacji przysposobienia wojskowego, bądź pozostawienie jej w rękach organizacji społecznych. Z powodu trudności, głównie finansowych, zdecydowano się na rozwiązanie połowiczne, wprowadzając przysposobienie wojskowe do szkół, a równocześnie pozostawiając przysposobienie wojskowe młodzieży pozaszkolnej w rękach organizacji społecznych.
EN
It is not easy to evaluate the National Office of Physical Education and Civil Defence Training, as well as the whole activity related to preparing the civil population for military defence in the Second Polish Republic. Historians of physical culture accuse Sanation of subjugating the social trend in physical education and sport, which was consistently pursued, using both administrative pressure and personal means. The process ended in a formal act of agreement by social sport to come under the control of the state and the military. Both at the time and now, it was emphasised that issues of physical education and civil defence training were not treated equally; this was reflected in the assumed subsidiary role of physical education in comparison to military training, as well as in the financing of the two activities. However, it must be added that this was largely due to financial difficulties experienced during that time. The effectiveness of the Office with regard to civil defence training should be compared to similar systems functioning during the discussed period in other countries and the state’s financial condition should be considered. Military authorities could either establish a centralised state organisation in charge of civil defence training, or to leave such training in the hands of social organisations. As a result of (mainly financial) difficulties, the authorities decided to implement a partial solution: civil defence training was introduced in schools, but the training of young people outside the school system was left to social organisations.