Improvement in road accessibility vs. the polycentricity of the Mazovian settlement network

• Authors: Komornicki Tomasz

Title variants

PL

Poprawa dostępności drogowej a policentryczny układ sieci osadniczej Mazowsza

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

The purpose of the article is to assess the degree to which the implemented road construction projects contributed to the strengthening of the polycentric pattern of the Polish region of Mazovia (Mazowieckie voivodeship). The investigations conducted may also enable a broader consideration of the effectiveness of transport policy in the context of the most important spatial policy and territorial cohesion objectives of the EU. The spatial scope of the research encompasses the region of Mazovia, but the analyses performed also referto the entire country. The analysis carried out had a dynamical character and concerns the period between 2007 and 2017. It indicates that in 2007–2017 there has been an improvement in accessibility, both from the national and regional perspective. The reason for this improvement lay mainly in the large national-level transport-related projects and, to a lesser degree, in some of the modernizations of the regional routes. The spatial differentiation of accessibility changed its character. It no longer resulted directly from the geographical distribution of towns and their historical division, associated with the course of Vistula river. It became a derivative of the state of advancement of the project implementation process. The projects executed allowed for the strengthening of some of the regional (Radom) and subregional centres (Siedlce, Ostrołęka), providing the capacity for increasing the degree of polycentricity. The actual effect of these undertakings should, however, be assessed in the demographic context. There are also some parts of the region where the improvement of accessibility has not occurred (especially in the northern part of the region, including the town of Ciechanów), or has occurred solely within the national perspective (interactions with other bigger towns of Poland, as in the case of the north-western fringe of the region, including the town of Płock). It can therefore be concluded that the road construction projects had a positive influence on the polycentricity of the region. So far, though, this effect has been spatially selective. It ought to be treated rather as the creation of an opportunity for developing a more equilibrated settlement pattern. Whether this opportunity will be taken advantage of depends upon the demographic situation and the stimulation of other endogenous development potentials in the regional and subregional urban centres.

PL

Celem niniejszego artykułu jest ocena, na ile zrealizowane inwestycje drogowe przyczyniły się do wzmocnienia układu policentrycznego województwa mazowieckiego. Przeprowadzone badanie może także umożliwić szerszą refleksję nad skutecznością polityki transportowej w kontekście najważniejszych celów polityki przestrzennej i spójności terytorialnej UE. Zakres przestrzenny opracowania obejmuje województwo mazowieckie, ale wykonane analizy odnoszą się także do całego kraju. Przeprowadzona analiza ma charakter dynamiczny i obejmuje okres 2007–2017. Stwierdzono, że w latach 2007–2017 na terenie całego województwa mazowieckiego doszło do poprawy dostępności zarówno w ujęciu krajowym, jak i regionalnym. Przyczyną były głównie duże inwestycje krajowe, a w mniejszym stopniu także niektóre modernizacje tras wojewódzkich. Układ zróżnicowań przestrzennych dostępności zmienił swój charakter. Przestał wynikać bezpośrednio z rozkładu geograficznego miast oraz z historycznego podziału nawiązującego do linii Wisły. Stał się rezultatem stanu zaawansowania procesu inwestycyjnego. Zrealizowane inwestycje pozwoliły na wzmocnienie niektórych ośrodków regionalnych (Radom) i subregionalnych (Siedlce, Ostrołęka), tworząc możliwości zwiększenia poziomu policentryczności. Rzeczywisty efekt tych działań musi być jednak oceniany w kontekście demograficznym. W niektórych częściach województwa poprawa dostępności nie nastąpiła (szczególnie na północy; w tym w Ciechanowie) lub dokonała się głównie na poziomie krajowym (relacje z innymi dużymi miastami Polski, jak w przypadku krańców północno-zachodnich, w tym Płocka). Można tym samym stwierdzić, że inwestycje drogowe miały pozytywny wpływ na policentryczność regionu. Jak dotąd jest to jednak wpływ selektywny przestrzennie. Trzeba go traktować raczej jako szansę na bardziej zrównoważony układ osadniczy. Wykorzystanie tej szansy zależy od sytuacji demograficznej oraz od pobudzenia innych endogenicznych potencjałów rozwojowych w miastach regionalnych i subregionalnych

Keywords

EN

accessibility, Mazovia, polycentricity, roads

PL

dostępność, województwo mazowieckie, Mazowsze, policentryczność, drogi

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2018
• Issue: 26
• Pages: 11-32

Dates

published

2018-10

Contributors

author

Komornicki Tomasz

• Instyt Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

References

• Bański J., Czapiewski K., 2015, A vision of the polycentric development of the Mazovia region in Poland, Geographical Journal, 67, 4, pp. 301-321.
• Copus A.K., 2001, From core-periphery to polycentric development: concepts of spatial and aspatial peripherality, European Planning Studies, 9, 4, pp. 539-552.
• ESDP, 1999, European Spatial Development Perspective. Towards Balanced and Sustainable Development of the Territory of the European Union, Agreed at the Informal Council of Ministers responsible for Spatial Planning in Potsdam, May 1999, Published by the European Commission, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• ESPON, 2004, Potentials for Polycentric Development in Europe, ESPON Project 1.1.1., Luxembourg.
• ESPON 1.1.3. Final Report, 2006, www.espon.eu
• ESPON 1.2.1. Final Report, 2004, www.espon.eu
• ESPON FOCI Final Report, 2010, www.espon.eu
• ESPON SeGI Interim Report, 2012, www.espon.eu
• ESPON TRACC Interim Report, 2012, www.espon.eu
• Geurs K.T., Ritsema van Eck J.R., 2001, Accessibility measures: review and applications. Evaluation of accessibility impacts of land-use transportation scenarios, and related social and economic impast, RIVM report 408505 006, National Institute of Public Health and the Environment, Bilthoven.
• Geurs K.T., van Wee B., 2004, Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions, Journal of Transport Geography, 12, 2, pp. 127-140.
• Hansen W.G., 1959, How accessibility shapes land-use, Journal of the American Institute of Plannners, 25, 2, pp. 73-76.
• Bohme K., Doucet P., Komornicki T., Zaucha J., Świątek D., 2011, How to strengthen the territorial dimension of Europe 2020 and the EU Cohesion Policy, Report based on the Territorial Agenda 2020, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Komornicki T., Rosik P., 2012, Przesłanki i kierunki rozwoju infrastruktury transportowej na Mazowszu, Mazowsze. Studia Regionalne, 11, pp. 11-35.
• Komornicki T., Rosik P., Stępniak M., Śleszyński P., Goliszek P., Pomianowski W., Kowalczyk K., 2018, Evaluation and monitoring of accessibility changes in Poland using the MAI indicator, IGSO PAS, MIED, Warsaw.
• Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2010, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn, 241, KPZK PAN, Warszawa.
• Komornicki T., Stępniak M., 2015, New investment projects in the road corridors and the improvement of the potential accessibility in Poland, EUROPA XXI, 28, IGiPZ PAN, Warszawa, pp. 30-51.
• Komornicki T., Wiśniewski R., Stępniak M., Siłka P., Rosik P., 2013, Rynek pracy w województwie mazowieckim, Mazowsze. Studia Regionalne, 12, pp. 11-38.
• Komornicki T., Wiśniewski R., Stępniak M., Siłka P., Rosik P., 2013, Rynek pracy województwa mazowieckiego – analiza przestrzenna, Trendy Rozwojowe Mazowsza, 12, MBPR, Warszawa.
• Komornicki T., Bański J., Śleszyński P., Rosik P., Czapiewski K., Korcelli P., Świątek D., Degórska B., Siłka P., Wiśniewski R., Stępniak M., Mazur M., 2012, Zagospodarowanie infrastrukturalne i kapitał fizyczny oraz policentryczność rozwoju Mazowsza, Trendy Rozwojowe Mazowsza, 4, MBPR, Warszawa.
• Kunzmann K.R., Wegener M., 1991, The pattern of urbanisation in western Europe 1960–1990, Berichte aus dem Institut für Raumplanung, 28, Institut für Raumplanung, Universität Dortmund, Dortmund.
• Meijers E.J., Waterhout B., Zonneveld W.A.M., 2007, Closing the gap: territorial cohesion through polycentric development, European Journal of Spatial Development, 24, http://www.nordregio.se/EJSD/refereed24.pdf
• Ministry of Regional Development, 2011, National Spatial Development Concept, Ministry of Regional Development, Warsaw.
• Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, 2014, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Warszawa.
• Rosik P., Stępniak M., Komornicki T., 2015, The decade of the big push to roads in Poland: impact on improvement in accessibility and territorial cohesion from a policy perspective, Transport Policy, 37, pp. 134-14.
• Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, 233, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Śleszyński P., Bierzyński A., Cerić D., Ciechański A., Degórska B., Degórski M., Komornicki T., Korcelli-Olejniczak E., Piotrowski F., Stępniak M., Węcławowicz G., Wiśniewski R., 2017, Analiza sytuacji rozwojowej miast, w tym charakterystyka miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze, Raport dla Ministerstwa Rozwoju.
• Spiekermann K., Schürmann C., 2007, Update of selected potential accessibility indicators. Final report, Spiekermann & Wegener, Urban and Regional Research (S&W), RRG Spatial Planning and Geoinformation.
• Spiekermann K., Wegener M., Květoň V., Marada M., Schürmann C., Biosca O., Ulied Segui A., Antikainen H., Kotavaara O., Rusanen J., Bielańska D., Fiorello D., Komornicki T., Rosik P., Stępniak M., 2013, TRACC Transport Accessibility at Regional/Local Scale and Patterns in Europe, Draft Final Report, ESPON Applied Research.
• Territorial Agenda, 2007, Territorial Agenda of the European Union – Towards a More Competitive and Sustainable Europe of Diverse Regions – Agreed at the Informal Ministerial Meeting on Urban Development and Territorial Cohesion on 24/25th May, Leipzig, Germany.
• Territorial Agenda, 2011, Territorial Agenda of the European Union 2020 – Towards an Inclusive, Smart and Sustainable Europe of Diverse Regions – Agreed at the Informal Ministerial Meeting of Ministers Responsible for Spatial Planning and Territorial Development on 19th May, Gödöllő, Hungary.
• Zaucha J., Komornicki T., Böhme K., Świątek D., Żuber P., 2014, Territorial keys for bringing closer the territorial agenda of the EU and Europe 2020, European Planning Studies, 22, 2, pp. 246-267.
• Zaucha J., Szlachta J., 2017, Territorial Cohesion: Origin, content and operationalization [in:] J. Bradley, J. Zaucha (eds) Territorial Cohesion: A missing link between economic growth and welfare. Lessons from the Baltic Tiger, University of Gdańsk and Institute for Development, Gdańsk, pp. 23-47.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.26.01