Północnokresowe cechy fleksyjne w polszczyźnie „Kuriera Wileńskiego” w dwudziestoleciu międzywojennym

• Authors: Joanna Joachimiak-Prażanowska
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Northern borderland inflectional features in the Polish language of Kurier Wileński in the interwar period This article presents Northern Borderland inflectional features functioning in the Polish language of a daily newspaper released in Vilnius county in the period of Interwar.Specific language facts concerning the scope of inflection, not corresponding with common Polish standards, in the Interwar period were excerpted from Kurier Wileński between 1924 and 1939.In this newspaper, 21 peculiar phenomena occurred which are classified by linguists examining earlier periods as characteristic features of the Northern Borderland inflection.The textual frequency of distinctive forms varied. Only six phenomena were signifi­cantly outstanding with their high frequency of occurrence: change of number (oklask), special inflectional endings of genitive case in nominal form (krzaku, gabineta), ending -a in nominative case of plural form (fakta), enclitic form mię, omission of the reflexive pronoun się in reflexive verbs (wymknąć), reflexive verbs functioning as passive verbs (wydają się obiady). These innovative changes are only changes of number and verbs without common się. The rest of features in the researched period were recessive in the general Polish language. All phenomena mentioned here occurred often (usually more often than in the analysed newspaper) in post-war Vilnius press.The analysis proved that inflection reflected in Kurier Wileński bears traits of regional variety of language. The situation observed in the examined newspaper is similar to the situation appearing in almost all post-war Vilnius press, however there are a few significant differences. Later Vilnius press was more saturated with inflectional originalities than the post-war Kurier Wileński and contained more variety of peculiar forms. Północnokresowe cechy fleksyjne w polszczyźnie „Kuriera Wileńskiego” w dwudziestoleciu międzywojennym Artykuł przedstawia północnokresowe cechy fleksyjne, funkcjonujące w języku polskim gazety codziennej wydawanej na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym. Specyficzne fakty językowe z zakresu fleksji, niezgodne z normą ogólnopolską, obowiązującą w dwudziestoleciu międzywojennym, wyekscerpowano z „Kuriera Wileńskiego” (dalej KW) z lat 1924–1939.W analizowanym czasopiśmie wystąpiło 21 swoistych zjawisk, zaliczanych przez badaczy wcześniejszych okresów do charakterystycznych właściwości fleksji kresowej.Frekwencja tekstowa form osobliwych była zróżnicowana. Dużą częstością wystąpień odznaczało się zaledwie 6 zjawisk: zmiany liczby (np. oklask), osobliwe końcówki dopełniacza lp. (np. krzaku, gabineta), końcówka -a w mianowniku lm. (np. fakta), postać enklityczna mię, pomijanie zwrotnego się (np. wymknąć), formy czasowników z zaimkiem zwrotnym „się” w funkcji strony biernej (np. Wydają się obiady). Innowacyjne są tu tylko zmiany liczby oraz czasowniki bez ogólnopolskiego się. Pozostałe cechy w badanym okresie były w ogólnej polszczyźnie recesywne. Wszystkie wymienione tu zjawiska występowały często (zazwyczaj częściej niż w analizowanym czasopiśmie) w powojennej prasie wileńskiej.Analiza wykazała, że fleksja odzwierciedlona w KW nosi pewne piętno regionalności. Stan zaobserwowany w badanej gazecie jest zbliżony do sytuacji stwierdzonej w wydawanej tuż po II wojnie światowej „Prawdzie Wileńskiej”, zarysowują się jednak znamienne różnice. Późniejsza prasa wileńska była znacznie bardziej nasycona osobliwościami fleksyjnymi niż międzywojenny KW. Odzwierciedliła się w niej znacznie większa rozmaitość form osobliwych.

Keywords

EN

inflectional features; Polish press; borderland variety of the Polish language

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Acta Baltico-Slavica
• Year: 2015
• Volume: 39

Dates

published

2015

online

2015-12-31

Contributors

author

Joanna Joachimiak-Prażanowska

Identifiers

DOI

10.11649/abs.2015.002