Лексика песенных зачинов в белорусской свадьбе: семантика, структурные трансформации (на примере одной группы текстов)

• Authors: Галина [Galina] Кутырёва-Чубаля [Kutyriowa-Czubala]
• Languages of publication: RU

Abstracts

EN

Lexical Forms of Song’s Incipits in Belarusian Wedding Cycle: Semantics, Structural Transformations (an Example of One Type of Texts) In the context of the study on dynamic typology and dialectal features of Belarusian folk songs, the paradigm of texts relating to the episode when the Bride parts with her parents is considered here. Such texts have the same lexical and poetic basis; are characterized by common type of incipit in different variants. All of these texts depict an dramatic for the Bride moment of “intrusion” into her backyard “an alien” family – the Groom’s family. Different versions of this incipit have been noticed within the large territory of Belarus and on the frontier (Latvia, Poland). Structural transformations of this type of incipits are manifested by reduction or, quite the opposite, by adding (affixation) syllables in verses. It is conditioned by non-verbal semantics expressed through vocalic rhythmic – the superiority of recitation elements or motor and somatic dynamics. Expansion of an incipit verses by adding to the initial word its rhymed synonym is also a typical phenomena.Diachrony of a given paradigm texts is also revealed by comparing the texts related thematically to the wedding moment mentioned above. A large number of these texts are abridged versions (a middle and a final part) of full texts of paradigm in question. A song in the abbreviated version begins with the culminative part and omits the metaphorical and descriptive initial part (such transformations can be observed in the periphery districts of a radical area). Accordingly, in such a case a different stanza fulfills the incipit function. The method of dynamic typology is applied while analyzing various texts that belong strictly to the same syllabic and rhythmic paradigm. It is a promising approach to study on linguo-musical dialects and diachronic changes in folk song language. Leksyka incipitów białoruskich pieśni weselnych: semantyka, transformacje strukturalne (na przykładzie jednej grupy tekstów)W kontekście badań typologii dynamicznej oraz cech dialektalnych białoruskiej pieśni ludowej rozpatrujemy paradygmat tekstów dotyczących epizodu rozstawania się panny młodej z rodzicami. Są to teksty o tym samym podłożu leksykalno-poetyckim, które charakteryzuje wspólny typ incipitu w różnych jego wariantach. Wszystkie one symbolizują dramatyczny dla panny młodej moment „wtargnięcia” na jej podwórko „obcego” rodu – rodu narzeczonego. Metafora ta zawarta jest w formule incipitu. Warianty formuły zanotowano na znacznym obszarze Białorusi oraz na terenach przygranicznych (Łotwa, Polska). Transformacje strukturalne tego typu incipitów polegają na redukcji lub rozrastaniu (afiksacji) składu sylabowego wersolinii. Wszystko to jest uwarunkowane semantyką pozawerbalną, wyrażoną przez rytmikę wokaliczną – z przewagą albo elementów deklamacyjności, albo dynamiki motoryczno-somatycznej. Charakterystyczne jest również poszerzenie wersu incipitu za pomocą dodawania do początkowego wyrazu synonimu rymowanego.Diachronia tekstów danego paradygmatu ujawnia się także przy zestawieniu tekstów tematycznie związanych z tymże epizodem wesela. Spora liczba tych tekstów przedstawia wersję skróconą – środkowy i końcowy fragmenty – tekstu pierwotnego danej grupy. Pieśń w wersji skróconej rozpoczyna się od punktu kulminacyjnego, z pominięciem metaforyczno-narracyjnej części wstępnej. Odpowiednio rolę incipitu pełni tu inna strofa. Teksty w wersji skróconej lokalizują się na peryferiach areału. Metodę dynamicznej typologii pieśni stosujemy do opisu tekstów różnych gatunków, o różnej tematyce, jednak należących ściśle do tego samego paradygmatu sylabo-ryt­micznego. Otwiera to nowe perspektywy w badaniach dialektów lingwo-muzycznych oraz zmian diachronicznych w języku pieśni ludowej.

Keywords

EN

incipit; semantics; transformations; affixation; derivative; dynamic typology

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Acta Baltico-Slavica
• Year: 2016
• Volume: 40

Dates

published

2016

online

2016-12-28

Contributors

author

Галина [Galina] Кутырёва-Чубаля [Kutyriowa-Czubala]

Identifiers

DOI

10.11649/abs.2016.012