„Gazeta Polska Bukowiny” jako źródło do badań współczesnej polszczyzny pisanej na Ukrainie

• Authors: Ałła Krawczuk

Title variants

EN

The Magazine “Gazeta Polska Bukowiny” as a Source for the Study of Contemporary Written Polish in Ukraine

Abstracts

PL

Celem publikacji jest przedstawienie „Gazety Polskiej Bukowiny”, ukazującej się od 2007 roku na Ukrainie, jako źródła do badań nad współczesną polszczyzną pisaną w tym kraju w warunkach jej kontaktu z innymi językami. Na tle pokazania stanu badań nad językiem prasy polskiej mniejszości narodowej na Ukrainie omawia się zalety i perspektywy studiów językoznawczych prowadzonych na materiale tekstów „Gazety Polskiej Bukowiny”, w tym także z uwzględnieniem – jako narzędzia badawczego – utworzonego na potrzeby naukowe elektronicznego korpusu tego periodyku. Podaje się charakterystykę gazety (czas wydawania, struktura, zakres tematyczny publikacji, ich autorzy, redakcja) i najogólniej określa się zasięg odstępstw od ogólnopolskiej normy językowej, które można analizować na podstawie tekstów publikacji pisanych przez osoby polskiego pochodzenia. Dokładniej zaś specyfikę językową ilustruje się na przykładzie deklinacyjnych form rzeczownika odbiegających od normatywnych odpowiedników ogólnopolskich. Przytacza się komentarze o możliwych wpływach zewnątrzinterferencyjnych w wyniku kontaktów polszczyzny z językiem ukraińskim i – bezpośrednio lub pośrednio – rosyjskim, który aktywnie funkcjonuje na Ukrainie obok języka państwowego.

EN

This article presents the magazine Gazeta Polska Bukowiny [The Polish Gazette of Bukovina], which has been published in Ukraine since 2007, as a source for the study of contemporary written Polish under the conditions of its contact with other languages in Ukraine. The analysis is set against the background of research on the press of the Polish national minority in the country. The article offers a discussion of the advantages and prospects of the linguistic study of texts published in Gazeta Polska Bukowiny, including the use of the electronic corpus of this periodical as a research tool. The study outlines the characteristics of the magazine (time of publication, structure, topics of texts, their authors, editing) and, in the most general terms, the scope of deviations from the general Polish norm, which can be analysed on the basis of texts written by people of Polish descent. The linguistic specificity of these texts is more precisely illustrated on the example of case forms of nouns which deviate from their normative Polish equivalents. The author considers the potential impact of interference resulting from contact between Polish and Ukrainian and – directly or indirectly – Russian, which functions in Ukraine alongside the official language of the country.

Keywords

PL

polszczyzna pisana na Ukrainie; „Gazeta Polska Bukowiny”; źródło materiałowe; interferencja; norma językowa; deklinacja rzeczownika; korpus elektroniczny

EN

written Polish in Ukraine; "Gazeta Polska Bukowiny"; source material; interference; language norm; declension of a noun; electronic corpus

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Acta Baltico-Slavica
• Year: 2021
• Volume: 45

Dates

published

2021

Contributors

author

Ałła Krawczuk

• Львівський національний університет імені Івана Франка [Ivan Franko National University of Lviv], Lviv

• https://orcid.org/0000000340873562

References

• Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”. (n.d.). Kresy24.pl. https://kresy24.pl/archiwum-gazety-polskiej-bukowiny/
• Biedrzycki, E. (1973). Historia Polaków na Bukowinie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Borawski, S. (1982). O potrzebach historii języka polskiego II. Czas powstania polskiego języka literackiego. Poradnik Językowy, 1982(6), 368–386.
• Bujak, J. (2013). Gazeta Polska 1883–1914. Towarzystwo Słowaków w Polsce.
• Cechosz, I. (2001). Polska gwara Oleszkowiec na Podolu: Fleksja imienna i werbalna. Wydawnictwo Naukowe DWN.
• Dębski, R., & Miodunka, W. T. (Eds.). (2016). Bilingwizm polsko-obcy dziś: Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków: Monografia zbiorowa. Księgarnia Akademicka.
• Dubisz, S. (1995). Metoda kontrastywna w badaniach przemian języka polonocentrycznych wspólnot komunikatywnych poza granicami kraju. In S. Gajda (Ed.), Języki słowiańskie 1945–1995: Gramatyka – leksyka – odmiany (pp. 37–46). Uniwersytet Opolski.
• Dzięgiel, E. (2003). Polszczyzna na Ukrainie: Sytuacja językowa w wybranych wsiach chłopskich i szlacheckich. Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Dzięgiel, E. (Ed.). (2016a). Prasa polskojęzyczna w początkach sowietyzacji Ukrainy: Wybór źródeł. https://prasapolukr.ijp.pan.pl/
• Dzięgiel, E. (2016b). Przymiotnik czerwony w polskojęzycznej prasie wydawanej na Ukrainie sowieckiej w latach 20. i 30. XX wieku. Acta Baltico-Slavica, 40, 206–231. https://doi.org/10.11649/abs.2016.010
• Dzięgiel, E. (2016c). Zmienne losy przymiotników sowiecki i radziecki w polskojęzycznej prasie wydawanej na Ukrainie sowieckiej w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Język Polski, 96(4), 108–118.
• Dzięgiel, E. (2017). Odmiany terytorialne i społeczne współczesnego języka polskiego na Ukrainie. LingVaria, 12(24), 199–210. https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.24.13
• Dzięgiel, E. (2019). Polszczyzna w transmisji międzypokoleniowej w rodzinach jednolitych i mieszanych we Lwowskiem. Acta Baltico-Slavica, 43, 143–160. https://doi.org/10.11649/abs.2019.013
• Dzięgiel, E., Czarnecka, K., Kowalska, D. A., & Yanushevska, L. (2016). Polskojęzyczna prasa na Ukrainie sowieckiej w latach 1918–1939: Przegląd tytułów i treści. Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
• Feleszko, K. (1991). Język polski na Bukowinie do roku 1945: Zarys problematyki. In J. Rieger & W. Werenicz (Eds.), Studia nad polszczyzną kresową (Vol. 6, pp. 7–28). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Feleszko, K. (2002). Bukowina moja miłość: Język polski na Bukowinie Karpackiej do 1945 roku (A. Żor, Ed.; Vol. 1). Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy).
• Gazeta Polska Bukowiny. (n.d.). Saĭt bukovyns′koï Poloniï. http://bukpolonia.cv.ua/index.php/pl/gazeta-polska-bukowiny
• Holoskevych, H. (1929). Pravopysnyĭ slovnyk (za normamy ukraïns′koho pravopysu Vseukraïns′koï Akademiï Nauk). https://shron1.chtyvo.org.ua/Holoskevych_Hryhorii/Pravopysnyi_slovnyk.pdf
• Kieraś, W., Kobyliński, Ł., & Ogrodniczuk, M. (2018). Korpusomat – a tool for creating searchable morphosyntactically tagged corpora. Computational Methods in Science and Technology, 24(1), 21–27. https://doi.org/10.12921/cmst.2018.0000005
• Korol′, L. (2009). Rehional′ni osoblyvosti slovozminy pol′s′kykh imennykiv ta prykmetnykiv (na materiali pytal′nyka dlia uchniv shkil mista L′vova z pol′s′koiu movoiu vykladannia). Problemy slov’ianoznavstva, 58, 176–183.
• Korpusomat. (n.d.). https://korpusomat.pl
• Krasowska, H. (2006). Górale polscy na Bukowinie Karpackiej: Studium socjolingwistyczne i leksykalne. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy); Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
• Krasowska, H. (2010). Język Polaków na Bukowinie Karpackiej. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 45, 175–186. https://doi.org/10.11649/sfps.2010.010
• Krasowska, H. (2012). Mniejszość polska na południowo-wschodniej Ukrainie. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy).
• Krasowska, H., Pokrzyńska, M., & Suchomłynow, L. (2018). Świadectwo zanikającego dziedzictwa: Mowa polska na Bukowinie: Rumunia – Ukraina. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.
• Krawczuk, A. (2012). Osobliwości etykіety językowej we współczesnej polskojęzycznej prasie na Ukrainie. In A. Burzyńska-Kamieniecka, M. Misiak, & J. Kamieniecki (Eds.), Kresowe dziedzictwo: Studia z języka, historii i kultury (pp. 219–229). Oficyna Wydawnicza ATUT.
• Krawczuk, A. (2013). Struktury referujące z wyrazami pan / pani w polskojęzycznej prasie na Ukrainie: grzeczność czy niegrzeczność? Acta Universitatis Lodziensis: Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 20, 119–129.
• Krawczuk, A. (2014). Norma językowa w prasie polskojęzycznej na Ukrainie (wybrane aspekty). Postscriptum Polonistyczne, 2014(2(14)), 325–354.
• Krawczuk, A. (2019a). Specification of selected honorifics in relation to the general Polish standard in the written Polish as a heritage language in Ukraine (using the material of the Polish-language “Gazeta Polska Bukowiny” periodical). Acta Universitatis Lodziensis: Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 26, 311–327. https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.22
• Krawczuk, A. (2019b). Związki rządu we współczesnej odziedziczonej polszczyźnie pisanej na Ukrainie na tle języka ogólnopolskiego. In M. Gębka-Wolak & A. Krawczuk (Eds.), Z bliska i z daleka: Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich (pp. 79–102). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kucała, M. (1998). O polonijnych normach językowych. Prace Filologiczne, 43, 287–294.
• Mędelska, J. (2000). Język polskiej prasy wileńskiej (1945–1979): Vol. 2. Lata 1945–1959. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Mędelska, J. (2001). Język polskiej prasy wileńskiej (1945–1979): Vol. 3. Lata 1960–1979: Pt. 1. Fonetyka, słowotwórstwo, fleksja, składnia. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
• Narodowy Korpus Języka Polskiego [NKJP]. (n.d.). http://nkjp.pl
• Ohorilko, O. (2009). Osoblyvosti imennykovoï ta prykmetnykovoï slovozminy v tekstakh pol′s′komovnoï presy Ukraïny. Komparatyvni doslidzhennia slov’ians′kykh mov ta literatur, 10, 130–137.
• Ohorilko, O. (2014). Syntaksychni osoblyvosti tekstiv suchasnoï pol′s′komovnoï presy v Ukraïni [Unpublished doctoral dissertation]. L′vivs′kyĭ natsional′nyĭ universytet imeni Ivana Franka.
• Słowo do czytelników. (2007, September). Gazeta Polska Bukowiny, 2007(1–2), 1. https://bukpolonia.cv.ua/images/gazetapolskabukowiny/2007/2007_N1-2.pdf
• Szymczuk, W. (2012). Prasa mniejszości polskiej na Ukrainie. Europejskie Centrum Edukacyjne.
• Zabrocki, L. (1963). Wspólnoty komunikatywne w genezie i rozwoju języka niemieckiego: Pt. 1. Prehistoria języka niemieckiego. Ossolineum.
• Zelins′ka, M. (2018). Komunikatyvna kompetentsiia molodykh nosiïv pol′s′koï movy zakhidnykh oblasteĭ Ukraïny. Posvit.

Identifiers

DOI

10.11649/abs.2438

Biblioteka Nauki

38453581