Transgenerational Memory: From Pre-Holocaust to Post-Yugoslavia

• Authors: Krinka Vidaković-Petrov

Title variants

PL

Pamięć międzypokoleniowa: od czasów przed Holokaustem do okresu postjugosłowiańskiego

Abstracts

PL

Artykuł analizuje książkę Fanika jako przykład prozy dokumentalnej, autorstwa dwóch kobiet należących kolejno do pierwszego i drugiego pokolenia ocalałych z Holokaustu. Są to pochodzące z Sarajewa matka i córka – Hanna Altarac/Fanika Lučic i Branka Jovičic. Ramy czasowe historii życia Hanny/Faniki (ur. 1922 w sefardyjskiej rodzinie) zbiegają się z historią Jugosławii (powstanie państwa i okres międzywojenny, II wojna światowa i Holokaust, powojenny socjalistyczny okres, rozpad kraju i okres postjugosłowiański), co stanowi istotny punkt wyjścia dla kontekstualizacji narracji. W artykule poddano analizie zarówno motywację ocalałej z pierwszego pokolenia Faniki Lučić do przedstawienia swoich wspomnień z Holokaustu, podkreślając znaczenie pamięci komunikacyjnej jako narzędzia służącego do przekazywania wspomnień ocalałemu z drugiego pokolenia, jak i proces transferu wspomnień z narracji prywatnej do publicznej. Dalsza analiza odnosi się do ogólnych ram narracji, jej hybrydowego charakteru i jej pozycji liminalnej w punkcie, w którym biografia i autobiografia spotykają się i współdziałają. Ponieważ mediacja jest procedurą kluczową w Fanice, zwrócono uwagę na określenie stopnia mediacji, jej zmienności poprzez narrację, a także jej wpływu na narracyjne podstruktury (segmenty narracyjne). Wreszcie zidentyfikowano, zinterpretowano i osadzono w kontekście kilka wyznaczników płci pojawiających się na różnych poziomach tekstu. Podsumowując, książka miała na celu nie tylko przekazanie świadectwa o Holokauście Faniki Lučić, ale także przedstawienie biograficznego opisu jej życia w socjalistycznej Jugosławii, jej doświadczeń wojny w Bośni i ostatniej fazy jej życia jako imigrantki w Kanadzie. Pamięć międzypokoleniowa i płeć odgrywają kluczową rolę w hybrydowej strukturze tej książki, która wnosi istotny wkład do jugosłowiańskiej literatury Holokaustu.

EN

The study focuses on Fanika as an example of documentary writing by firstand second-generation survivors, i.e. women in the mother-daughter relationship (Hanna Altarac/Fanika Lučić and Branka Jovičić), both from Sarajevo, Yugoslavia. The timeline of the life story of Hanna/Fanika, born in 1922 in a Sephardic family from Sarajevo, coincides on the macro level with the history of Yugoslavia (the establishment of the state and the interwar period, World War Two and the Holocaust, the postwar socialist period, the break-up of the country and post-Yugoslavia), which is important for the contextualization of the narrative. We have analyzed the motivation of first-generation survivor Fanika Lučić to present her memories of the Holocaust, highlighting the importance of communicative memory as an instrument of their transmission to a second-generation survivor as well as the process involved in their transfer from private to public narrative. Further analysis refers to the generic frames of the narrative, its hybrid character, and its liminal position at a point where biography and autobiography meet and interact. Mediation is a key procedure in Fanika, so attention has been dedicated to determining the degrees of mediation, their variation throughout the narrative and their impact on the substructures (narrative segments). Finally, we have identified, interpreted, and contextualized several gender markers appearing at various levels of the text. In conclusion, the book was designed not only to transmit the Holocaust testimony of Fanika Lučić, but also to provide a biographical account of her life in socialist Yugoslavia, her experience of the war in Bosnia, and the final phase of her life as a Canadian immigrant. Transgenerational memory and gender play a key role in the hybrid structure of this book, which is a welcome contribution to Yugoslav Holocaust literature.

Keywords

PL

Holokaust; Jugosławia; pamięć międzypokoleniowa; pamięć komunikacyjna; gender; biografa; autobiografa; hybrydyczność gatunku

EN

Holocaust; Yugoslavia; transgenerational memory; communicative memory; gender; biography; autobiography; hybrid genres

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Colloquia Humanistica
• Year: 2020
• Issue: 9
• Pages: 33-54

Dates

published

2020

Contributors

author

Krinka Vidaković-Petrov

• Институт за књижевност и уметност [Institute for Literature and Arts], Belgrade

• https://orcid.org/0000000162265563

References

• Andrić, I. (n.d.). The house on its own / Kuća na osami. The Ivo Andrić Foundation. http:// www.ivoandric.org.rs/english/worksen/short-stories/191-the-house-on-its-own #fragment
• Assmann, J. (2008). Communicative and cultural memory. In A. Erll & A. Nünning (Eds.), Cultural memory studies: An international and interdisciplinary handbook (pp. 109–118). https://doi.org/10.1007/978-90-481-8945-8_2
• Badurina, N. (2009). Proučavanje holokausta iz ženske perspektive. In S. Prlenda (Ed.), Sjećanja žena žrtava nacizma i nedemokratskih režima (pp. 35–46). Centar za ženske studije.
• Benyovsky, L. (1996). Fašistički logor Kampor na Rabu prema sačuvanim bilješkama Elvire Kohn. In I. Goldstein (Ed.), Antisemitizam, Holokaust, antifašizam (pp. 214–223). Židovska općina Zagreb.
• Dražić, S. (2013). Stvarni i imaginarni svetovi Judite Šalgo. Futura.
• Jovičić, B. (n.d.). Fanika (M. Jovičić, B. Banjac, & M. Boonstra, Trans.).
• Jovičić, B. (2017). Fanika. Svet knjige.
• Katan Benzion, D. (2002). Nokheḥut ṿe-heʻalmut: Yehudim ṿe-Yahadut be-Yugoslavyah le-sheʻavar bi-reʼi ha-sifrut [Presence and disappearance, Jews and Judaism in former Yugoslavia in the mirror of literature]. Magnes Press.
• Katan Benzion, D. (2014). The feminine voyage in the post-Holocaust Jewish literature of former Yugoslavia. Interkulturalnost, 2014(7), 186–191.
• Koch, M. (in press). Autobiography and Biography as Tools of Cultural Manifestations of Gender in Serbian and Jewish [Counter] Memory: Paulina Lebl Albala. In M. Rajner, K. Šmid, K. Vidaković Petrov (Eds.), Crossing Borders: Jewish History and Culture in Southeastern Europe. Brill.
• Koch, M., & Taczyńska, K. (Eds.). (2018). Strategies of survival: Balkan women and cultural representations of memory [Special issue]. Studia Judaica, 2018(1[41]).
• Taczyńska, K. (2017a). Pamięć matki – pamięć o matce: O Dzienniku pewnej Judyty Ženi Lebl. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia, 6, 217–231. https://doi. org/10.19195/2353-8546.6.17
• Taczyńska, K. (2017b). “A scattered mosaic of records and reminiscences”: Ženi Lebl’s war Odyssey in her personal writings. In U. Markowska-Manista & J. Pilarska (Eds.), An introspective approach to women’s intercultural fieldwork (pp. 68–102). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grze-gorzewskiej w Warszawie.
• Taczyńska, K. (2018a). A dokąd teraz?: Problematyka obozowa w perspektywie jugosłowiańskiej: Przypadek Elviry Kohn. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Litteraria Polonica, 47(1), 135–158. https://doi.org/10.18778/1505-9057.47.10
• Taczyńska, K. (2018b). Okviri sećanja: Na primeru ličnih dokumenata Milojke Mezorane i Zlate Filipović. In M.
• Giger, H. Kosáková, & M. Příhoda (Eds.), Proměny kulturní paměti ve slovanském areálu (pp. 23–36). Filozofická fakulta Univerzity Karlovy.
• Vidaković Petrov, K. (1993). La Doncella Guerrera. Jewish Folklore and Ethnology Review, 15(2), 23–28.
• Vidaković Petrov, K. (2014). The gender perspective in Sephardic ballads from the Balkans. Ladinar: Estudios en la literatura, la música y la historia de los sefardíes, 7–8, 317–328.
• Vidaković Petrov, K. (2015). Tradition and gender in the Sephardic community of Macedonia. In B. Romano Nikolić (Ed.), Jews in Macedonia: History, tradition, culture, language and religion (pp. 37–48). Jewish Community in the Republic of Macedonia.
• Vidaković Petrov, K. (2016). Jamila Andjela Kolonomos: de las memorias al libro conmemorativo. In P. Díaz-Mas & E. Martín Ortega (Eds.), Mujeres sefardíes lectoras y escrituras, siglos XIX-XXI (pp. 243–260). Iberoamericana-Vervuert. https://doi.org/10.31819/9783954878864-012
• Vidaković Petrov, K. (2017). The Holocaust in Yugoslavia: Questions of identity. In D. Michman (Ed.), Hiding, sheltering, and borrowing identites: Avenues of rescue during the Holocaust (pp. 343–365). The International Institute for Holocaust Research, Yad Vashem.
• Vidaković Petrov, K. (2018a). Memory mediation by first- and second-generation survivors: Why they said nothing: Mother and daughter on one and the same war by Magda Bošan Simin and Nevena Simin. Studia Judaica, 2018(1[41]), 31–54. https://doi.org/10.4467/24500100STJ.18.003.9173
• Vidaković Petrov, K. (2018b, July 16). Women’s Holocaust literature in Yugoslavia [conference presentation]. 11th Congress of the European Association of Jewish Studies, Kraków, Poland.
• Waxman, Z. V. (2006). Writing the Holocaust: Identity, testimony, representation. Oxford University Press.
• Weitzman, L. J., & Ofer, D. (1998). The role of gender in the Holocaust. In D. Ofer & L. J. Weitzman (Eds.), Women in the Holocaust (pp. 1–18). Yale University Press.
• Young, J. E. (1988). Holocaust video and cinematographic testimony. In J. E. Young, Writing and rewriting the Holocaust: Narrative and the consequences of interpretation (pp. 157–171). Indiana University Press.

Identifiers

DOI

10.11649/ch.2020.004

Biblioteka Nauki

31339646