Multiple Voices of the Past: (Hi)stories and Memories from the Ethnically Mixed Neighbourhoods in Pristina

• Authors: Denis S. Ermolin

Title variants

PL

Różnorodne głosy przeszłości: historia i pamięć w zróżnicowanych etnicznie dzielnicach Prisztiny

Abstracts

PL

Odwołując się do terminu polifoniczności, zaproponowanego przez Michaiła Bachtina i opracowanego przez Anthony’ego Smitha, w niniejszym artykule przeanalizuję liczne i czasem wewnętrznie sprzeczne narracje, wspomnienia i stereotypy, sformułowane w codziennych rozmowach o wspólnej przeszłości w Prisztinie, które dziś można usłyszeć w powojennym Kosowie (w środowisku kosowskich Albańczyków) oraz pośród ludzi mieszkających w Kosowie do 1999 roku (przede wszystkim wśród kosowskich Serbów), którzy wyjechali do Serbii (Belgrad, Nisz itd.) lub za granicę. Mój artykuł ma na celu zbadanie wspomnień, obrazów i stereotypów, podzielanych przez obecnych i byłych obywateli Prisztiny, zarówno Albańczyków jak i Serbów, w stosunku do siebie nawzajem oraz do samego miasta. W pracy nad analizą lokalnych narracji we współczesnych wspólnotach albańskich i serbskich, które kiedyś były częścią tego samego miasta – Prisztiny, wykorzystuję podstawowe instrumenty badawcze dla dziedziny pamięci kulturowej. W artykule będę omawiać sprzeczność między miejskim a wiejskim modelem myślenia na temat przemian Prisztiny, akcentując jego istotną rolę w rozumieniu niektórych przesłanek konfliktu etnicznego w Kosowie. Jako podstawową jednostkę społeczną dla mojej analizy przyjąłem etnicznie różnorodną dzielnicę wraz z jej pamięcią, ze względu na to, że ta społeczna i przestrzenna jednostka funkcjonowała jako podstawowe źródło wzajemnych wpływów, znajomości i współpracy, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny. Dane empiryczne zostały zebrane w latach 2010-2020 w czasie moich krótkich wizyt w Prisztinie i Niszu.

EN

Using the Bakhtinian term heteroglossia developed by Andrea L. Smith, this article analyses the multiple and sometimes internally contradictory narratives, memories and stereotypes articulated in everyday talk about the common past in Pristina that could be heard nowadays in post-war Kosovo (mostly among Kosovo Albanians) and among the people who used to live in Kosovo prior to 1999 (mostly Kosovo Serbs) and then left the country for Serbia (Belgrade, Niš, etc.) or went abroad. The study explores the existing memories, images and stereotypes shared among the current and former citizens of Pristina (Kosovo) – both Albanians and Serbs – about each other and their city. It relies on the basic tools of cultural memory studies and applies them to the analysis of existing local narratives in the present-day Albanian and Serbian communities that used to be parts of one and the same city of Pristina. The article offers a discussion of the opposition between urban and rural models of mindset in changing Pristina and its importance in understanding some of the factors of ethnic conflict in Kosovo. The basic social unit selected for analysis is ethnically mixed neighbourhood and its memory due to the fact that this social and spatial entity functioned as the primary condition and source of interaction, mutual familiarity and cooperation both during peace and war. The empirical data for the study were collected in 2010–2020 during short visits to Pristina (Kosovo) and Niš (Serbia).

Keywords

PL

Kosowo; Prisztina; sąsiedztwo; kosmopolityzm; tolerancja; lokalność; pamięć

EN

Kosovo; Pristina; neighbourhood; cosmopolitanism; tolerance; localization; memory

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Colloquia Humanistica
• Year: 2021
• Issue: 10
• Pages: 1-29

Dates

published

2021

Contributors

author

Denis S. Ermolin

• Музей антропологии и этнографии им. Петра Великого (Кунсткамера), Российская академия наук [Peter the Great Museum of Anthropology and Ethnography (Kunstkamera), Russian Academy of Sciences], Saint-Petersburg

• https://orcid.org/0000000184749120

References

• Baskar, B. (2009). Komšiluk: Imperialna dediščina ali mediteranska institucija? Etnolog, 19, 157–172.
• Boué, A. (1854). Recueil d’itinéraires dans la Turquie d’Europe: Détails géographiques, topographiques et statistiques sur cet Empire (Vol. 1). Carl Gerold’s Sohn.
• Bougarel, X. (1996). Bosnie: Anatomie d’un conflit. La Découverte. https://doi.org/ 10.3917/dec.bouga.1996.01
• Ćirković, S. (2012). Stereotip vremena u diskursu raseljenih lica sa Kosova i Metohije. Balkanološki institut Srpske akademije nauka i umetnosti.
• Čubrilović, V. (n.d.). The expulsion of the Albanians: Memorandum 1937. Trepca.net. http://www.trepca.net/english/2006/the_expulsion_of_the_albanians_by_vaso_ cubrilovic_memorandum_in_1937.html
• de Rapper, G. (2002). ‘Culture’ and the reinvention of myth in a border area. In S. Schwandner-Sievers & B. J. Fischer (Eds.), Albanian identities: Myth and history (pp. 190–200). Hurst & Co.
• Duijzings, G. (2010). From Bongo Bongo to Boston via the Balkans: Anthropological contributions to the study of urban transformations in Southeastern Europe. In T. M. Bohn & M.-J. Calic (Eds.), Urbanisierung und Stadtentwicklung in Südosteuropa vom 19. bis zum 21. Jahrhundert (pp. 93–132). Verlag Otto Sagner.
• Elezović, G. (1932). Rečnik kosovsko-metohiskog dijalekta (Vol. 1). Planeta.
• Finney, N., & Jivraj, S. (2013). Ethnic group population change and neighbour-hood belonging. Urban Studies, 50(16), 3323–3341. https://doi.org/10.1177/ 0042098013482497
• Frashёri, S. (1984). Vepra (Vol. 7). Rilindja.
• French, R., & Hamilton, F. I. (Eds.). (1979). The socialist city: Spatial structure and social policy. Wiley.
• Gashi, S. (2013). Prishtina e fёmijёrisё sime. Teuta.
• Gramsci, A. (1971). Selections from the prison notebooks. International Publishers Co.
• Grime, K., & Kovács, Z. (2001). Changing urban landscapes in East Central Europe. In D. A. Turnock (Ed.), East Central Europe and the former Soviet Union: Environment and society (pp. 130–139). Arnold.
• Hadalin, J. (2011). Boj za Albanijo: Propad jugoslovanske širitve na Balkan. Inštitut za novejšo zgodovino.
• Halimi, K. (1955). Diçka rreth historìs sё Prishtinёs. E kaluemja politike, etnike e tipi i qytetit. Pёrparimi, 3, 163–166.
• Hirsch, A. (1983). Making the second ghetto: Race and housing in Chicago, 1940–1960. Cambridge University Press.
• Hisa, A. (2015). Srpsko-albanski mešoviti brakovi: Kada patrijarhalnost lomi barijere nacionalizma. In A. Pavlović, A. Zaharijević, G. Pudar Draško, & R. Halili (Eds.), Figura neprijatelja: Preosmišljavanje srpsko-albanskih odnosa (pp. 243–260). Institut za filozofiju i društvenu teoriju Univerziteta u Beogradu; KPZ Beton.
• Hoxha, E. (2012). Qyteti dhe dashuria: Ditar urban. QSH “Gani Bobi”.
• Humphrey, C., & Skvirskaja, V. (Eds.). (2012). Post-cosmopolitan cities: Explorations of urban coexistence. Berghahn Books.
• Hysa, A. (2015). Mirroring the bazaar: Social change through Balkan marketplaces. In K. Roth, W. Höpken, & G. Schubert (Eds.), Europäisierung – Globalisierung – Tradition: Herrschaft und Alltag in Südosteuropa: 50. Internationale Hochschulwoche der Südosteuropa-Gesellschaft in Tutzing 4.–7. Oktober 2011 (pp. 271–294). Peter Lang.
• Ivković, M., Petrović Trifunović, T., & Prodanović, S. (2015). Srpsko-albanski odnosi u socijalističkoj Jugoslaviji: Protesti na Kosovu i teret sistemske legitimizacije. In A. Pavlović, A. Zaharijević, G. Pudar Draško, & R. Halili (Eds.), Figura neprijatelja: Preosmišljavanje srpsko-albanskih odnosa (pp. 153–172). Institut za filozofiju i društvenu teoriju Univerziteta u Beogradu; KPZ Beton.
• Jašar-Nasteva, O. (2001). Turskite leksički elementi vo makedonskiot jazik. Institut z makedonski jazik “Krste Misirkov”.
• Karahasan, D. (1994). Sarajevo: Exodus of a city. Kodansha USA.
• Kostovicova, D. (2005). Kosovo: The politics of identity and space. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203087145
• Kouvo, A., & Lockmer, C. (2013). Imagine all the neighbours: Perceived neighbourhood ethnicity, interethnic friendship ties and perceived ethnic threat in four Nordic countries. Urban Studies, 50(16), 3305–3322. https://doi.org/10.1177/0042098013484538
• Kuppinger, P. (2014). Cinderella wears a Hijab: Neighborhoods, Islam, and the everyday production of multiethnic urban cultures in Germany. Space and Culture, 17(1), 29–42. https://doi.org/10.1177/1206331212452366
• Lleshi, Q. (1977). Qytetet e Kosovёs: Studim urbanologjik. Universiteti i Prishtinës, Fakulteti i Shkencave të Natyrës.
• Lockwood, W. (1975). European Moslems: Economy and ethnicity in western Bosnia. Academic Press.
• Lofland, L. (1989). Social life in the public realm. Journal of Contemporary Ethnography, 17(4), 453–482. https://doi.org/10.1177/089124189017004004
• Maček, I. (2000). War within: Everyday life in Sarajevo under siege. Uppsala Universitet.
• Malcolm, N. (2002). Kosovo: A short history. PAN Books.
• Mekuli, E., & Ćukić, D. (Eds.). (1965). Priština. Beogradski grafički zavod.
• Namani, Q. (2007). Hebrenjtё nё Kosovё. Vjetar, 37–38, 89–112.
• Nightingale, C. (2012). Segregation: A global history of divided cities. University of Chicago Press. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226580777.001.0001
• Nušić, B. (1986). Kosovo: Opis zemlje i naroda. Prosveta.
• Prishtina 1944–1974: Tridhjetё vjet nё liri. (1974). Ulpijana, 9.
• Prlinčević, Č. (1985). Jevreji na Kosovu do 1941 godine [Masters’s thesis]. Univerzitet u Prištini, Filozofski fakultet.
• Prlinčević, Č. (1987–1988). Nacionalno-socijalni položaj Jevreja na Kosovu do 1941 godine. Glasnik Muzeja Kosova, 15–16, 122–140.
• Rihtman-Auguštin, D. (2000). Ulice moga grada: Antropologija domaćeg terena. XX vek.
• Schwandner-Sievers, S. (2010). Invisible – inaudible: Albanian memories of socialism after the war in Kosovo. In M. Todorova & Z. Gille (Eds.), Post-communist nostalgia (pp. 96–112). Berghahn Books. https://doi.org/10.2307/j.ctt9qd8t4.10
• Simić, A. (1973). The peasant urbanites: A study of rural-urban mobility in Serbia. Seminar Press.
• Smith, A. (2004). Heteroglossia, “common sense”, and social memory. American Anthropologist, 31(2), 251–269. https://doi.org/10.1525/ae.2004.31.2.251
• Sobolev, A. N. (2013). Osnovy lingvokul′turnoĭ antropogeografii balkanskogo poluostrova: Vol. 1. Homo balcanicus i ego prostranstvo. Nauka; Verlag Otto Sagner.
• Sorabji, C. (2006). Managing memories in postwar Sarajevo: Individuals, bad memories, and new wars. Journal of the Royal Anthropological Institute, 12(1), 1–18. https:// doi.org/10.1111/j.1467-9655.2006.00278.x
• Sorabji, C. (2008). Bosnian neighbourhoods revisited: Tolerance, commitment and komšiluk in Sarajevo 97. In J. de Pina-Cabral & F. Pine (Eds.), On the margins of religion (pp. 97–112). Berghahn Books.
• Stojković, M. (n.d.). Korzo u Prištini (1930–1999. godini) [Bachelor thesis]. Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu.
• Sylejmani, S. (2010). Prishtina ime. JMP.
• Todić-Vulićević, R. (1999). Priština, prištevci i vreme. Matica srpska.
• Todorov, N. (1972). Balkanskiiat grad XV-XIX vek: Sotsialno-ikonomichesko i demogra-fsko razvitie. Nauka i izkustvo.
• Urošević, A. (1951). Priština: Antropogeografska ispitivanja. Zbornik radova: Etnografski institut, 14(2), 1–35.
• van Ham, M., & Manley, D. (2009). Social housing allocation, choice and neighbourhood ethnic mix in England. Journal of Housing and the Built Environment, 24(4), 407–422. https://doi.org/10.1007/s10901-009-9158-9
• Yenigün, C. (2008). Autochton Turkish existence in the Balkans. In H. Çomak & C. Sancaktar (Eds.), Uluslararası Balkan Kongesi / International Balkan Congress. Tekirdağ.
• Zlatanović, S. (2011). Diskurzivno oblikovanje “drugih”: Srpska zajednica jugoistočnog Kosova u posleratnom kontekstu. Glasnik Etnografskog instituta SANU, 59(2), 77–87. https://doi.org/10.2298/GEI1102079Z
• Žunić, D. (1998). Neighbor and fellow citizen. In B. Jakšić (Ed.), Rasizam i ksenofobija: Prilozi za međunarodni skup ‘Interkulturalnost versus rasizem i ksenofobija’, Beograd, 17.–19. maj 1997 (pp. 117–125). Forum za etničke odnose.

Identifiers

DOI

10.11649/ch.2538

Biblioteka Nauki

31339667