Between Barbarism and Civilization: The Image of the Inhabitants of Dalmatia under Napoleon (1806–1813) from the French Perspective in the Mediterranean Context

• Authors: Wojciech Sajkowski

Title variants

PL

Między barbarzyństwem a cywilizacją – obraz mieszkańców Dalmacji pod rządami Napoleona (1806–1813) w perspektywie francuskiej w kontekście Śródziemnomorza

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł ma na celu analizę wizerunku ludności Dalmacji pod panowaniem francuskim w epoce napoleońskiej. Analiza ta opiera się głównie na dokumentach wytworzonych przez francuską administrację Dalmacji w latach 1806–1813, kiedy to prowincja była najpierw częścią napoleońskiego Królestwa Włoch, a od 1809 r. częścią odrębnego podmiotu Cesarstwa Francuskiego, Prowincji Iliryjskich. Niniejsze studium analizuje obraz społeczeństwa dalmatyńskiego stworzony przez Francuzów dla praktycznych celów zarządzania i zestawia go z szerszym kontekstem idei Bałkanów, Europy Wschodniej i przede wszystkim środowiskowych i historycznych uwarunkowań Śródziemnomorza. Artykuł wykazuje, że zjawiska napięć, które występowały między osiadłą ludnością wybrzeża a pół-koczowniczymi społecznościami pasterskimi wnętrza Dalmacji, co było charakterystycznym zjawiskiem świata śródziemnomorskiego, miały – przynajmniej w kontekście dalmatyńskim – ogromny wpływ na pojawienie się idei, które później stały się częścią obrazu bałkańskiego zacofania i innych koncepcji dotyczących regionu Bałkanów, które miały kształtować się głównie w epoce Oświecenia.

EN

The article analyzes the image of the population of Dalmatia in the Napoleonic era. The analysis is mainly based on documents produced by the French administration of Dalmatia between 1806 and 1813, when the province was first part of the Napoleonic Kingdom of Italy and from 1809 belonged to a separate entity of the French Empire, the Illyrian Provinces. The study analyzes the picture of Dalmatian society that the French drew for practical administrative purposes and places it in the broader context of the concepts of the Balkans and Eastern Europe and, in particular, the environmental and historical peculiarities of the Mediterranean region. The article shows that the tensions between the settled population on the coast and the semi-nomadic pastoral communities in the Dalmatian hinterland, which was a characteristic phenomenon of the Mediterranean world, had a great influence, at least in the Dalmatian context, on the formation of ideas that later became part of the image of Balkan backwardness and other ideas about the Balkan region that took shape in the Age of Enlightenment. 

Keywords

PL

Dalmacja; Bałkany; Prowincje Iliryjskie; Śródziemnomorze; historia idei

EN

Dalmatia; Balkans; Illyrian Provinces; Mediterranean; history of ideas

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Colloquia Humanistica
• Year: 2023
• Issue: 12
• Pages: 1-16

Dates

published

2023

Contributors

author

Wojciech Sajkowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza [Adam Mickiewicz University], Poznań

• https://orcid.org/0000000285854149

References

• Adam, R. (1764). Ruins of the palace of the Emperor Diocletian at Spalatro in Dalmatia. Robert Adam. https://doi.org/10.5479/sil.414240.39088006652358
• Anthouard, Ch. N. de. (1806). Description topographique et militaire de la Dalmatie, par le général de brigade d’Anthouard, aide de camp du prince Eugène, Milan, 10 juin 1806. [Unpublished manuscript]. Service historique de la Défense, Département de l’armée de Terre 1590–1591. https://www.servicehistorique.sga.defense.gouv.fr/recherche-globale
• Bellin, J. N. (1771). Description géographique du golfe de Venise et de la Morée: Avec des remarques pour la navigation, & des cartes & plans des côtes, villes, ports & mouillages. Didot.
• Blockmans, W., Krom, M., & Wubs-Mrozewicz, J. (2017). The Routledge handbook of maritime trade around Europe 1300–1600. Taylor & Francis. https://doi.org/10.4324/9781315278575
• Boudon, J.–O. (2015). Les Provinces illyriennes dans l’Europe napoléonienne. Collection Institut Napoléon.
• Braudel, F. (1972). The Mediterranean and the Mediterranean world in the age of Philip II (S. Raynolds, Trans.; Vol. 1). Harper Collins.
• Braudel, F. (1985). La Méditerranée: L’espace et histoire. Champs Flammarion.
• Brun, J.-F. (2007). L’échec des colonies militaires françaises (1809–1813). Revue historique des armées, 2007(248), 42–59.
• Buat, L. de (1772). Histoire ancienne des peuples de l’Europe (Vol. 2). Desaint.
• Bundy, F. J. (1987). The administration of the Illyrian provinces of the French Empire 1809–1813. Garland.
• Caciur, D. (2016). Considerations regarding the status of the morlachs from the Trogir`s Hinterland in the middle of the 16th century: Being subjects of the Ottoman Empire and land tenants of the Venetian Republic. Res Historica, 2016(41), 95–110. https://doi.org.10.17951/rh.2016.41.95
• Caillet, J.-P. (2011). La publication du “Voyage pittoresque et historique de l’Istrie et de la. Dalmatie” de L.-F. Cassas et J. Lavallée dans le contexte de la politique napoléonienne en Illyrie. Kačić, 41–43, 919–927.
• Caroli du Fresne, Domini du Cange, Illyricum vetus & novum, &c. c’est-à-dire, l’Illyrie Ancienne & Nouvelle, par M. Du Cange. (1749). In Le Journal des Sçavans pour l’année MDCC.XLIX (pp. 703–713). Quillau.
• Cassas, L. F., & Lavallée, J. (1802). Voyage pittoresque et historique de l’Istrie et de la Dalmatie. Didot.
• Czamańska, I. (2016). Vlachs and Slavs in the middle ages and modern era. Res Historica, 2016(41), 11–24. https://doi.org.10.17951/rh.2016.41.11
• Fortis, A. (1778a). Lettre de m. l’abbé Fortis: À mylord comte de Bute, sur les moeurs et usages des Morlaques appelées Monténégrins (M. Chapuis, Trans.). Société Typographique.
• Fortis, A. (1778b). Voyage en Dalmatie (M. Chapuis, Trans.; Vol. 2). Société Typographique.
• Gibbon, E. (1809). The history of the decline and fall of the Roman Empire (Vol. 1). Oddy.
• Gibrat, J.-B. (1790). Géographie Ancienne, Sacrée Et Profane: Contenant La Description Des Pays Connus Des Anciens, Et Celle Des Villes Et Autres Lieux Mémorables Qui Y Etaient Renfermés (Vol. 2). Heirisson.
• Grab, A. (2003). Napoleon and the transformation of Europe. Bloomsbury Publishing. https://doi.org/10.1007/978-1-4039-3757-5
• Hazard, P. (1995). La crise de la conscience européenne. Fayard.
• Lasseret. (1806). Mémoire à joindre à la reconnaissance militaire de la Dalmatie, par Lasseret, ingénieur-géographe, décembre 1806 [Unpublished manuscript]. Service historique de la Défense / Département de l’armée de Terre 1590–1591. https://www.servicehistorique.sga.defense.gouv.fr/recherche-globale
• Lauriston, J. Law de. (1810). A sa Majesté, 16 9bre 1810 [Unpublished manuscript]. Archives Nationales, site Pierrefitte-sur-Seine, 200 AP/1.
• Lucio, G. (1674). Historia di Dalmatia: Et in particolare delle città di Trav, Spalatro e Sebenico. Presso Stefani Curti.
• Marmont, A. (1809). Mémoire sur la Croatie militaire, par le maréchal Marmont, Laybach, 22 décembre 1809 (14 pages, 4 annexes, lettre d’envoi et analyse du mémoire) [Unpublished manuscript]. Service historique de la Défense / Département de l’armée de Terre 1590–1591. https://www.servicehistorique.sga.defense.gouv.fr/recherche-globale
• Marmont, A. (1857). Mémoires du Duc de Raguse: de 1792 a 1832: l’imprimés sur le manuscrit original de l’auteur (Vol. 3). Perrotin.
• Moreri, L. (1725). Le Grand dictionnaire historique (Vol. 3). Coignard.
• Orbini, M. (1601). Il Regno de gli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni. Girolamo Concordia.
• Peyssonnel, C.-Ch. de. (1765). Observations historiques et géographiques sur les peuples barbares qui ont habité les bords du Danube et du Pont–Euxin. Tillard.
• Projet d’agriculture, en Dalmatie, Sebenico, 26 mars 1806. (1806). Service historique de la Défense / Département de l’armée de Terre 1590–1591.
• Rapport General sur l’Administraion de la Dalmatie pendant l’année 1812 [Unpublished manuscript]. (1812). Archives Nationales, site Pierrefitte-sur-Seine, F1e62.
• Richer, A. (1753). Nouvel abrégé chronologique de l’histoire des empereurs. David.
• Saint-Amand, P. (2011). The pursuit of laziness: An Idle interpretation of the Enlightenment (J. Gage, Trans.). Princeton University Press.
• Sajkowski, W. (2013). Obraz ludów bałkańskiego wybrzeża Adriatyku we Francji epoki Oświecenia. Nauka i Innowacje.
• Sajkowski, W. (2018). French image of the peoples inhabiting Illyrian Provinces. DiG.
• Sajkowski, W. (2023). The history of South Slavs in West European literature from the second half of the 17th century to the early 19th century. Historia Slavorum Occidentis, 13(3), 122–140. https://doi.org/10.15804/hso230304
• Šamić, M. (1960). Les voyageurs français en Bosnie à la fi n du XVIIIe siècle et au début du XIXe et le pays tel qu’ils l’ont vu. Didier.
• Samsonowicz, H. (1999). Północ-Południe. Ossolineum.
• Šarić, M. (2010). Planine i morlački svijet u Dalmaciji: Ekohistorijski osvrt. Ekonomska i ekohistorija: Časopis za gospodarsku povijest i povijest okoliša, 6(1), 55–94.
• Sorbier. (1806). Reconnaissance des côtes de la Dalmatie, 4 Juin 1806 in: 3 mémoires du colonel Sorbier sur les côtes et les îles de l’Istrie et de la Dalmatie, 4 et 6 Juin 1806 [Unpublished manuscript]. Service historique de la Défense / Département de l’armée de Terre 1590–1591.
• Todorova, M. (2007). Imaging Balkans. Oxford University Press.
• Voltaire. (1759). An essay on universal history, the manners, and spirit of nations (Vol. 4). Nourse.
• Wolff, L. (1994). Inventing Eastern Europe: The map of civilization on the mind of the Enlightenment. Stanford University Press.
• Wolff, L. (2001). Venice and the Slavs: The discovery of Dalmatia in the age of Enlightenment. Stanford University Press. https://doi.org/10.1515/9781503618916
• Zulatti, A. (1806). Mémoire du colonel des Dalmates, M. Zulatti, sur la réforme et le règlement des Morlaques dans la province de Dalmatie, Zara, 15 mars 1806 [Unpublished manuscript]. Service historique de la Défense / Département de l’armée de Terre 1590–1591. https://www.servicehistorique.sga.defense.gouv.fr/recherche-globale

Identifiers

DOI

10.11649/ch.3051

Biblioteka Nauki

31339693