EN
Trzcianne – a case study. The Polish-Polish war over Jews in witness accountsŁukasz Konopa endeavors to reconstruct the process of the annihilation of Trzcianne, a town where the Jewish population was dominant before 1939. This case study is based on ethnographic interviews conducted presently with members of the Wasilewski family, the Righteous among the Nations, who both witnessed and participated in the events. The paper also refers to the accounts presented after the war by the surviving Jews and witness testimonies given during the trial conducted in 1950–51 against a few Poles accused of murdering Jews. In the course of his analysis, the author reveals the silence and secrecy surrounding the fact that some Poles were involved in the murder of Jews whereas those who risked their lives to help Jews were punished by their Polish neighbors after the war. The shameful episodes in the past of a small town in the Podlasie region were deleted from the local historical discourse. Trzcianne – studium przypadku. Wojna polsko-polska o Żydów w relacjach świadkówAutor podejmuje próbę rekonstrukcji obrazu zagłady Trzciannego, miejscowości, której ogromną większość populacji przed 1939 rokiem stanowili Żydzi. Studium przypadku oparte jest na wywiadach etnograficznych, przeprowadzonych współcześnie z członkami rodziny państwa Wasilewskich – świadkami oraz uczestnikami wydarzeń, Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata. Przywołane zostają również relacje złożone po wojnie przez ocalałych Żydów oraz zeznania świadków z procesu sądowego kilku Polaków oskarżonych o mordowanie Żydów, prowadzonego w latach 1950–1951. W toku analiz autor odsłania przemilczaną i ukrywaną społecznie prawdę, iż niektórzy Polacy brali udział w mordowaniu osób wyznania mojżeszowego. Natomiast ci, którzy z narażeniem życia pomagali Żydom, ponieśli po wojnie karę ze strony swoich polskich sąsiadów. Wstydliwe epizody z przeszłości małego, podlaskiego miasteczka zostały wyparte z lokalnego dyskursu historycznego.