Decommunisation – Fascism without Fascists: Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll and Anna Zawadzka Discuss the Fascization of Space

• Authors: Konrad Matyjaszek , Xawery Stańczyk , Marcin Starnawski , Katrin Stoll , Anna Zawadzka

Title variants

PL

Dekomunizacja, czyli faszyzm bez faszystów. O faszyzacji przestrzeni rozmawiają Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll i Anna Zawadzka

Abstracts

PL

Czym charakteryzuje się faszyzacja przestrzeni? Jak i gdzie można ją rozpoznać? W jaki sposób architektura i symbole w przestrzeni publicznej przyczyniają się do faszyzacji życia codziennego? Jakie są narzędzia faszyzacji przestrzeni? Jedno z nich to polityka czystki oraz retoryka odzyskania przestrzeni po wyobrażonej obcej dominacji lub inwazji. Celem niniejszej rozmowy jest wyjaśnienie i rozświetlenie koncepcji faszyzacji przestrzeni. Dyskutantki i dyskutanci robią to posiłkując się przykładami z historii i współczesności Polski i Niemiec. Zastanawiają się także nad możliwym doprecyzowaniem kategorii faszyzacji tak, by odróżnić ten proces od innych zjawisk, np. nacjonalizmu.

EN

Are there fascizizing ways to look at public space and aesthetics? If so, how do they manifest themselves? What characterizes the fascization of space? How and where can you recognize it? How do architecture and symbols in public space contribute to fascization of daily life? One of them is a policy of cleansing and rhetoric about recovering after an imaginary foreign domination or invasion. The aim of this conversation is to elucidate the concept of the fascization of public space. The discussants do this by drawing on examples from the history of Poland and Germany as well as the present-day situation in both countries. They also consider how we can clarify the category of fascization in order to distinguish this process from other phenomena such as nationalism.

Keywords

PL

faszyzm; faszyzacja; organizacja przestrzeni; antykomunizm; Polska; Niemcy

EN

fascism; fascization; organization of space; anticommunism; Poland; Germany

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Studia Litteraria et Historica
• Year: 2021
• Issue: 10

Dates

published

2021

Contributors

author

Konrad Matyjaszek

• Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000202364524

author

Xawery Stańczyk

• Uniwersytet Łódzki
• Główny Urząd Statystyczny, Warszawa

• https://orcid.org/0000000300420016

author

Marcin Starnawski

• Uniwersytet Dolnośląski, Wrocław

• https://orcid.org/0000000275363979

author

Katrin Stoll

• Friedrich-Schiller-Universität, Jena

• https://orcid.org/0000000199284880

author

Anna Zawadzka

• Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000260433321

References

• Agence France-Presse in Copenhagen. (2021, marzec 17). Denmark plans to limit „non-western” residents in disadvantaged areas. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2021/mar/17/denmark-plans-to -limit-non-western-residents-in-disadvantaged-areas
• Barrot, J. (2010). Faszyzm i antyfaszyzm: Analiza liberalnej i lewicowej obsesji na punkcie faszyzmu i antyfaszyzmu oraz roli robotników w międzynarodowym sprzeciwie wobec niego. Przegląd Anarchistyczny, 2010(10). http://www.przeglad-anarchistyczny.org/faszyzm-w-demokracji/231-faszyzm-i-antyfaszyzm
• Biespałowa, J. (2017, wrzesień 29). Trzcianka 2017: Zaginęło 56 żołnierzy Armii Czerwonej. Sputnik Polska. https://pl.sputniknews.com/opinie/201709296377302-sputnik-trzcianka-2017-mauzoleum-armia-czerwona-zolnierze/
• Błoński, J. (1994). Walhalla Wawel. W J. Błoński & J. Popiel (Red.), Studia o dramacie i teatrze Stanisława Wyspiańskiego. Baran i Suszczyński.
• Borejsza, J. W. (1979). Wstęp. W J. W. Borejsza (Red.), Faszyzmy europejskie (1922–1945) w oczach współczesnych i historyków (ss. 5–40). Czytelnik.
• Bryk, A. (1990). The hidden complex of the Polish mind: Polish-Jewish relations during the Holocaust. W A. Polonsky (Red.), My brother’s keeper: Recent Polish debates on the Holocaust (pp. 161–184). Routledge.
• Cembrowska, A. (2021, marzec 8). „Jak go stać, to niech robi, co chce”: Oto kto i za ile zalewa Polskę serduszkowymi plakatami. na:Temat. https://natemat.pl/342511,antyaborcyjna-akcja-billboardowa-kto-za-tym-stoi-ile-moze-kosztowac#
• Clausen, M., Greve, G., Simon, C., Thodos, G., Lüth, L., & Willem, J. (2018). Re-Kommunalisierung Plus | Modellprojekt am Kottbusser TorBerlin. Kotti-Coop e.V. https://kottbussertor.org/index.html
• Czuchnowski, W. (2003, marzec 16). Wystawa zdjęć rasistowskich napisów na murach. wyborcza.pl / Kraków. https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,1375435.html
• di Cesare, D. (2020). Resident foreigners: A philosophy of migration (D. Broder, Tłum.). Polity Press.
• Die Stadt ohne Juden Muslime Flüchtlinge Ausländer. (b.d.). Filmarchiv Austria. https://www.filmarchiv.at/program/exhibition/die-stadt-ohne/
• Eatwell, R. (1999). Faszyzm: Historia (T. Oljasz, Tłum.). Dom Wydawniczy Rebis.
• Ekielski, W., & Wyspiański, S. (1908). Akropolis: Pomysł zabudowania Wawelu. Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gimnazjalistka. (2002). Holocaust – czemu nie. Słowo Żydowskie –Dos Jidisze Wort, 2002(3–4(263–264)), 18–19.
• Głowacka-Sobiech, E. (2003). Twórcy polskiego skautingu – Olga i Andrzej Małkowscy. Wydawnictwo Poznańskie.
• Głowiński, M. (1990). Konstelacja Wyzwolenia. Pamiętnik Literacki, 81(2), 35–77.
• Gremliza, H. L. (2016). Haupt- und Nebensätze. Suhrkamp Verlag.
• Griffiths, R. (2005). Fascism. Continuum.
• Innenminister Seehofer zu Migration: „Mutter aller politischen Probleme”. (2018, wrzesień 6). Die Tageszeitung: Taz. https://taz.de/Innenminister-Seehofer-zu-Migration/!5533764/
• Janicka, E. (2014–2015). Pamięć przyswojona: Koncepcja polskiego doświadczenia zagłady Żydów jako traumy zbiorowej w świetle rewizji kategorii świadka. Studia Litteraria et Historica, 2014–2015(3–4), 48– https://doi.org/10.11649/slh.2015.009
• Janion, M. (2009). Aneks o Zagładzie. W M. Janion, Bohater, spisek, śmierć: Wykłady żydowskie (ss. 63–76). W.A.B.
• Kajta, J. (2020). Młodzi radykalni? O tożsamości polskiego ruchu nacjonalistycznego i jego uczestników. Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Klimczak, K. (2018, październik 23). Jesienne remonty w parku Skaryszewskim. Warszawa: Oficjalny portal miasta. Pobrano 14 czerwca 2021, z http://www.um.warszawa.pl/de/aktualnosci/jesienne-remonty-w-parku-skaryszewskim
• kn. (2019, sierpień 6). Saska Kępa. Obalony pomnik Zygmunta Berlinga nie wróci na swoje miejsce. Powodem ustawa dekomunizacyjna. Metro Warszawa. https://metrowarszawa.gazeta.pl/metrowarszawa/7,141637,25065050,saska-kepa-obalony-pomnik-zygmunta-berlinga-nie-wroci-na-swoje.html
• Koalicja Antyfaszystowska. (2019). Za Wolność Waszą i Naszą! Facebook. Pobrano 14 czerwca 2021, z https://www.facebook.com/events/701230060379559/?acontext=%7B%22event_action_history%22%3A[%7B%22surface%%3A%22page%22%7D]%7D
• Kolankiewicz, L. (1995). Notatki po spektaklu: O candonblé da Bahia (5). Dialog: Miesięcznik Związku Literatów Polskich, 40(5), 122–137.
• Korwek, B. (2007, kwiecień 5). Roman Dmowski. Powiat Łomżyński.pl. Pobrano 27 czerwca 2021, z http://powiatlomzynski.pl/index.php?wiad=652
• List otwarty Prezydenta RP. (2002). Prezydent.pl. Pobrano 27 czerwca 2021, z https://www.prezydent.pl/archiwalne-aktualnosci/rok-2002/art,31,list-otwarty-prezydenta-rp.html
• lulu. (2019, marzec 30). Ekipa Trzaskowskiego zwalnia dyrektora od zieleni. W tle konflikt w ratuszu. „Nie wykonywałem poleceń”. Metro Warszawa. https://metrowarszawa.gazeta.pl/metrowarszawa/7,141637,24599319,ekipa-trzaskowskiego-zwalnia-dyrektora-od-zieleni-w-tle-konflikt.html
• Lutosławski, W. (1897). The origin and growth of Plato’s logic with an account of Plato’s style and of the chronology of his writings. Longmans, Green.
• Lutosławski, W. (1903). Początki Eleusis. Eleusis: Czasopismo Elsów, 1, 269-296.
• Lutosławski, W. (1907). Joga czyli rozwój potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia (cz. I). Eleusis: Czasopismo Elsów, 2, 79–114.
• Lutosławski, W. (1908). Joga czyli rozwój potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia (cz. II). Eleusis: Czasopismo Elsów, 3–4, 178–219.
• Lutosławski, W. (1909). Rozwój potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia według dawnych aryjskich tradycji oraz własnych swoich doświadczeń podaje do użytku rodaków. Gebethner i Wolff.
• Mapa dotacji: „Zagospodarowanie Placu Pocztowego wraz z utworzeniem Centrum Integracji Społecznej oraz zagospodarowanie terenu Targowiska Miejskiego wraz z terenami przyległymi”. (b.d.). Pobrano 14 czerwca 2021, z https://mapadotacji.gov.pl/projekty/790930/?lang=en
• Matyjaszek, K. (2019). Produkcja przestrzeni żydowskiej w dawnej i współczesnej Polsce. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
• Metz, M., & Seeßlen, G. (2016). Hass und Hoffnung: Deutschland, Europa und die Flüchtlinge. Bertz + Fischer.
• Osiński, Z. (1993). Grotowski wytycza trasy: Studia i szkice. Pusty Obłok.
• Padoł, R. (1982). Filozofia religii polskiego modernizmu. Wydawnictwo Literackie.
• Pieczyńska-Chamczyk, M. (2020, grudzień 16). Centrum Integracji Społecznej otwarte. asta24.pl. Pobrano 14 czerwca 2020, z https://www.asta24.pl/2020/12/16/centrum-integracji-spoleczne-otwarte
• Płuska, I. (2009). Konserwacja romańskiej krypty św. Leonarda pod katedrą wawelską. Budownictwo: Czasopismo Techniczne, 2009(6(106)), 261–268.
• Puzyna, K. (1957–1958). Powrót Wyspiańskiego. W Stanisław Wyspiański, „Wyzwolenie” [Program Teatru Narodowego], (ss. 6–16). Teatr Narodowy.
• Sarrazin, T. (2010). Deutschland schafft sich ab: Wie wir unser Land aufs Spiel setzen. Deutsche Verlagsanstalt.
• Seeßlen, G. (2020). Der neue Faschismus und der Weg dorthin: Eine kulturpolitische Einordnung [Wykład wygłoszony na Uniwersytecie w Paderborn, 19 maja 2020]. https://www.on-data-driven-armament.net/#programm
• Stańczyk, X. (2019, kwiecień 28). Patriotyczny antyfaszyzm i inne sprzeczności. Lewica.pl. http://lewica.pl/index.php?id=32103&tytul=Xawery-Sta%F1czyk:-Patriotyczny-antyfaszyzm-i-inne-sprzeczno%B6ci
• Starnawski, M., & Pawlik, K. (2012). Masz problem? Przemoc motywowana nienawiścią we Wrocławiu: Raport na podstawie badań przeprowadzonych na przełomie 2010/2011 roku. NOMADA Stowarzyszenie na Rzecz Integracji Społeczeństwa Wielokulturowego.
• Subotić, J. (2019). Yellow star, red star: Holocaust remembrance after communism. Cornell University Press. https://doi.org/10.7591/9781501742415
• Swiridow, L. (2019, październik 9). Zbezczeszczony cmentarz w Trzciance: będzie proces. Sputnik Polska. https://pl.sputniknews.com/polska/2019100911165933-sputnik-zbezczeszczony-cmentarz-w-trzciance-bedzie-proces-Kursk/
• Szostak, V. (2011, styczeń 7). Przypadki Sofii Casanovy. Gazeta Wyborcza / Wysokie Obcasy.
• Szpala, I. (2013, listopad 27). Zostawić czy usunąć pomnik Śpiących? Wyniki nowego sondażu. wyborcza.pl /Warszawa. https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,54420,15029940,Zostawic_czy_usunac_pomnik_Spiacych__Wyniki_nowego.html
• Traverso, E. (2014). Historia jako pole bitwy: Interpretacja przemocy w XX wieku (Ś. F. Nowicki, Tłum.). Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Urzykowski, T. (2018, październik 17). Burzą radziecki pomnik w parku Skaryszewskim. „Rozbiórka wynika z ustawy dekomunizacyjnej”. wyborcza.pl / Warszawa. https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,24056714,burza- radziecki-pomnik-w-parku-skaryszewskim.html
• Wacquant, L. (2007). Territorial stigmatization in the age of advanced marginality. Thesis Eleven, 91(1), 66–77. https://doi.org/10.1177/0725513607082003
• Wacquant, L. (2014). Marginality, ethnicity and penality in the neo-liberal city: An analytical cartography. Ethnic and Racial Studies, 37(10), 1687–1711. https://doi.org/10.1080/01419870.2014.931991
• Wełyczko, M. (2002, styczeń 21). Gimnazjalistka oskarża. Przegląd, 2002(3). https://www.tygodnikprzeglad.pl/gimnazjalistka-oskarza
• Wyspiański, S. (1970). Wyzwolenie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Identifiers

DOI

10.11649/slh.2598

Biblioteka Nauki

28407538