Surrealism, Socialist Realism, Dialogue?

• Authors: Michał Kozłowski

Title variants

PL

Surrealizm, socrealizm, dialog?

Abstracts

PL

Tekst stanowi krytyczną i wyczerpującą recenzję książki Doroty Jareckiej Surrealizm, realizm, marksizm. Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944–1948. Recenzent docenia główne założenie metodologiczne pracy, a mianowicie to, że napięcia i konflikty powstałe w ramach triady „awangarda – realizm – emancypacyjna rola sztuki” nie mogą być sprowadzone do binarnej opozycji między ideologią totalitarną a prawomocnym światem sztuki. W rzeczywistości odzwierciedla ono sprzeczną dynamikę sztuki zaangażowanej politycznie, w szczególności w kontekście powojennej Polski. Pomimo imponującego zaplecza merytorycznego książki, będącego wynikiem obszernej i wyczerpującej kwerendy, recenzent żałuje, że autorka pozostała przede wszystkim historykiem sztuki, a nie stała się społecznym historykiem sztuki. Żal ten nie umniejsza jednak uznania dla jej cennego wkładu w zrozumienie logiki polskich sztuk wizualnych po drugiej wojnie światowej. Obszar ten jest ogólnie znacznie słabiej znany niż literatura z tego samego okresu.

EN

The text offers a critical and comprehensive review of Dorota Jarecka’s book Surrealizm, realizm, marksizm. Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944–1948 [Surrealism, Realism, Marxism: Art and the Communist Left in Poland between 1944 and 1948]. The reviewer appreciates the main methodological premise of the book, namely that the tensions and conflicts generated within the triangle “avant-garde – realism – emancipatory role of art” cannot be reduced to a binary opposition between totalitarian ideology and the legitimate art world. In fact, it reflects the contradictory dynamics of politically engaged art in general and thecontext of post-war Poland in particular. Despite the book’s formidable factual support, the result of extensive and comprehensive query, the reviewer still regrets that the author remains primarily an art historian rather than social historian of art. This note of regret however does not diminish this noble contribution to understanding the logics of Polish visual arts in the aftermath of World War II. This area is much less known generally than the literature of this very period.

Keywords

PL

socrealizm; awangarda; marksizm; sztuka współczesna; komunizm; emancypacja; Polska powojenna; Dorota Jarecka

EN

Socialist Realism; avant-garde; Marxism; contemporary art; Communism; emancipation; post-war Poland; Dorota Jarecka

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Studia Litteraria et Historica
• Year: 2022
• Issue: 11

Dates

published

2022

Contributors

author

Michał Kozłowski

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/000000020889928X

References

• Adorno, T. W. (1986). Dialektyka negatywna (K. Krzemieniowa, Tłum.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Behar, H. (Red.). (2003). Mélusine, Cahiers du Centre de recherche sur le surréalisme: T. 23. Dedans-Dehors. L’Age d’Homme.
• Bourdieu, P. (2001). Reguły sztuki: Geneza i struktura pola literackiego (A. Zawadzki, Tłum.). Universitas. (Oryginalna praca opublikowana 1992).
• Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja: Społeczna krytyka władzy sądzenia (P. Biłos, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe Scholar. (Oryginalna praca opublikowana 1979).
• Jarecka, D. (2021). Surrealizm, realizm, marksizm: Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944–1948. Instytut Badań Literackich PAN.
• Viénet, R. (1968). Enragés et situationnistes dans le mouvement des occupations. Gallimard.

Identifiers

DOI

10.11649/slh.2838

Biblioteka Nauki

28407557