Morskie i zamorskie podróże idei antropologii

• Authors: Danuta Ulicka
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The maritime and overseas journeys of the idea of anthropologyThis article discusses the very concept of anthropology, which was born at the end of 19th century, termed the “history of ideas”, and still exists in contemporary literary theory, especially as part of what is referred to as “spatial turn”. As with the similar concept proposed earlier by Ernst Curtius, it is focused on topics treated as the autonomous component of an anonymous, unpersonal, and in fact unhistorical discourse. On the contrary, the article tends to prove that travelling theories were always strongly connected with travelling theorists. In contrast, the author attempts to consider the interrelations between the two conceptions of anthropology: the philosophical and the linguistic, taking into account the material left in texts connected with the journey from Göteborg to New York by Roman Jakobson and Ernst Cassirer. The reconstruction of their possible discussions on board proves that the boundary between their projects, usually drawn in the history of culture, is weaker than could be supposed. Morskie i zamorskie podróże idei antropologiiArtykuł podejmuje dyskusję z koncepcją antropologii kulturowej wyłonioną po tzw. zwrocie spacjalnym i skupioną na wędrówkach pojęć. Ze względu na depersonalizację rozważanego materiału wciąż mieści się ona w modelu XIX-wiecznej jeszcze proweniencji, bliska historii idei i topice. Dyskusja została przeprowadzona na materiale nielicznych świadectw wiążących się z podróżą morską z Europy do USA, a w istocie ucieczką przed kolejną falą nazizmu, podczas której doszło do przypadkowego spotkania Romana Jakobsona i Ernsta Cassirera. Rekonstrukcja ich możliwych dialogów podczas piętnastu dni rejsu, wsparta na metodologicznej propozycji historii domyślnej wyprowadzonej z praktyki filologicznej Tadeusza Zielińskiego, pozwala odkryć silne związki między ich projektami, a tym samym między koncepcjami antropologii filozoficznej i antropologii lingwistycznej. Wyłaniające się ze świadectw tekstowych konwergencje podważają rozgraniczanie obu tych modernistycznych projektów, zwykle dokonywane w historii dyscypliny. Pozwalają także na reinterpretację rozpowszechnionych ujęć postawy profesjonalizmu uznawanej za typową dla uczonego nowoczesnego i utożsamianej z politycznym i społecznym niezaangażowaniem.

Keywords

EN

anthropology; history of ideas; spatial turn; travelling concepts; reconstruction

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2014
• Volume: 14

Dates

published

2014

online

2014-11-27

Contributors

author

Danuta Ulicka

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2014.001