Съвременниците на борбата за независима българска църква – за какво всъщност говорят те (Никола Сапунов и Иван Найденов)

• Authors: Николай [Nikolaĭ] Аретов [Aretov]

Title variants

EN

Two Activists in the Struggle for an Independent Bulgarian Church: What Are They Actually Saying? (Nikola Sapunov and Ivan Naydenov)

PL

Dwaj uczestnicy walki o niezależny Kościół bułgarski. O czym właściwie mówią? (Nikoła Sapunow i Iwan Najdenow)

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony tekstom dwóch uczestników walki o niezależny Kościół bułgarski – wspomnieniom i pamiętnikowi Nikoły Sapunowa (1815–1861) oraz korespondencji i innym pismom Iwana Najdenowa (1834–1910) – i kreśli nieco odmienny obraz dobrze znanych wydarzeń. Oprócz patriotyzmu, męczeństwa i planów politycznych, często kontrowersyjnych, ujawniają się w nich także osobiste namiętności, wzajemne animozje, ambicje i motywacje finansowe. Dla znacznej części działaczy bardzo ważny był autorytet sułtana osmańskiego (który był kalifem, przywódcą religijnym wszystkich muzułmanów), a także – zachowanie w mocy jego firmanu. Mobilność wyznaniowa w ramach religii chrześcijańskiej, jaka charakteryzowała życie Sapunowa i niektórych innych działaczy, wywoływała napięcia i polemiki, lecz nie wielkie starcia ideologiczne. Relacje z zagranicą, przede wszystkim z Rosją, były złożone i nie wynikało to tylko z faktu podejmowania przez siły z zewnątrz konkretnych interwencji, lecz również ze świadomego ich poszukiwania czy wręcz prowokowania ze strony bułgarskiej, a także z chęci naśladowania obcych wzorów, zwłaszcza greckich.

EN

This paper uncovers a slightly different picture of the struggle for an independent Bulgarian Church and deals with the texts of two of its participants: the memoir and diary of Nikola Sapunov (1815–1861) and the correspondence of and some other texts by Ivan Naydenov (1834–1910). Apart from patriotism, martyrdom and political plans, which are also often problematized, there are also personal partialities, hostilities, ambitions, and financial motives. For many activists, the authority of the Ottoman Sultan (who was also a Caliph, the religious leader of all Muslims) and keeping his firman in force were very important. The confessional mobility within Christianity characterized the life of Sapunov and some other activists generated tensions and polemics, but not clashes on a great scale. The relations with foreign factors, primarily Russia, were also important. They were complicated and included not only different forms of interferences, but also deliberate demands for such an intervention and efforts to provoke it and follow foreign models, mostly the Greek one. Keywords: Nikola Sapunov, Ivan Naydenov, Bulgarian Church, confessional mobility, financial motives.

Keywords

EN

Nikola Sapunov; Ivan Naydenov; Bulgarian Church; confessional mobility; financial motives

PL

Nikoła Sapunow; Iwan Najdenow; Kościół bułgarski; mobilność wyznaniowa; motywy finansowe

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2020
• Volume: 20

Dates

published

2020

Contributors

author

Николай [Nikolaĭ] Аретов [Aretov]

• Българска академия на науките [Bulgarian Academy of Sciences], София [Sofia]

• https://orcid.org/0000000304885179

References

• Aretov, N. (2014, December 17–31). Za edna “khristotsentrichna” reviziia na kolektivnata natsionalna pamet. Literaturen vestnik, 23(41–42), 9–10.
• Aretov, N. (2019). Ivan Naĭdenov: Za pravo i napredŭk. Kralitsa Mab.
• Boneva, V. (2010). Bŭlgarskoto tsŭrkovnonatsionalno dvizhenie 1856–1870. Za bukvite.
• Bozhinov, P. (2012). TSarigradskite bŭlgari mezhdu reformite i revoliutsiiata 1875–1877 g. Prof. Marin-Drinov.
• Burmov, T. (1902). Bŭlgaro-grŭtskata tsŭrkovna razpra. Pechatnitsa na St. Atanasov i Sie.
• Burmov, T. (1994). Dnevnik. Spomenite mi. Avtobiografiia (R. Radkova, Ed.). Liubomŭdrie.
• Daskalov, R. (2013). Kak se misli Bŭlgarskoto vŭzrazhdane. 10 godini po-kŭsno. Prosveta.
• Davidova, E. (1994–1995). Iz istoriiata na zaema za bŭlgarskata cherkva vŭv Fener-TSarigrad. Istoricheski pregled, 4, 84–109.
• Madzharov, M. (1968). Spomeni. Bŭlgarski pisatel.
• Markova, Z. (1976). Bŭlgarskoto-tsŭrkovno-natsionalno dvizhenie do Krimskata voĭna. BAN.
• Markova, Z. (1989). Bŭlgarskata Ekzarkhiia 1870–1879. BAN.
• Mircheva, K. (2016). Prisnoblazhenoto “Pravo” i razvratnata “Svoboda” (Iz istoriiata na polemikata Liuben Karavelov – Ivan Naĭdenov) (pp. 276–290). In Kultura, identichnosti, sŭmneniia. Prof. M. Drinov.
• Nikov, P. (1971). Vŭzrazhdane na bŭlgarskiia narod. TSŭrkovno-natsionalni borbi i postizheniia. Nauka i izkustvo.
• Sapunov, N. (1999). Dnevnik po sŭgrazhdaneto na pŭrvata bŭlgarska tsŭrkva v TSarigrad (K. Temelski, Ed.). PIK.
• Todev, I. (1999). Kŭm drugo minalo, ili prenebregvani aspekti na Bŭlgarskoto natsionalno vŭzrazhdane. Vidal.
• Todev, I. (2003). D-r Stoian Chomakov: Vol. 1. Zhivot, delo, potomtsi. Prof. Marin Drinov.
• Todorov, G. (2003). Bŭlgariia, Pravoslavieto, istoriiata. Fondatsiia Sv. Kniaz Boris.
• Todorov, G. (2006а, April 21). Inteligentsiiata i Pravoslavieto I. Kultura, 2006(15). http:// newspaper.kultura.bg/bg/article/view/11691
• Todorov, G. (2006b, May 12). Inteligentsiiata i Pravoslavieto II. Kultura, 2006(18). http:// newspaper.kultura.bg/bg/article/view/11786
• Todorov, G. (2006c, May 26). Inteligentsiiata i Pravoslavieto III. Kultura, 2006(20). http:// newspaper.kultura.bg/bg/article/view/11817
• Todorov, G. (2013). Levski, TSŭrkvata, sekularizmŭt, svetostta. Iskoni.
• Zhechev, T. (1995). Bŭlgarskiiat Velikden ili strastite bŭlgarski. Prof. M. Drinov.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2131

Biblioteka Nauki

32387983