Иван Грозев. „Новата културна раса“ в естетикорелигиозния проект на българския модернизъм

• Authors: Цветана [Tzvetana] Георгиева [Georgieva]

Title variants

EN

Ivan Grozev and the “New Cultural Race” in the Aesthetic Religious Project of Bulgarian Modernism

PL

Iwan Grozew i „nowa rasa kulturowa” w religijno-estetycznym projekcie bułgarskiego modernizmu

Abstracts

PL

Poglądy estetyczno-religijne Iwana Grozewa, bułgarskiego pisarza, poety, działacza na rzecz duchowego przebudzenia społeczeństwa, łączą aspekty chrześcijańskiej idei dążenia człowieka do Boga, koncepcje teozoficzne i masońskie, elementy hellenistycznej filozofii i misteriów, a ich wspólnym jądrem jest mistyczna zdolność człowieka, aby dotrzeć do Boga. W artykułach i studiach publikowanych na łamach czasopisma „Хиперион” Iwan Grozew propaguje idee dotyczące poety „kapłana i proroka” i jego „ziemskiej ofiary”, „kroków w kierunku boskiej wiedzy” (naukowiec, geniusz, mistyk); jako wyznawca teozofii, utylitarne czasy, w jakich żyje, przeciwstawia epokom duchowym z przeszłości (rozum przeciwko mistycyzmowi), potwierdzając ideę „nowego nieba” i „nowej rasy kulturowej” dla osób poświęconych. W bułgarskiej świadomości modernistycznej przełomu XIX i XX wieku takie idee postrzegane były jako nowy rodzaj religii estetycznej, a jednocześnie jako nowa etyka twórcy (proroka, nadczłowieka w rozumieniu Friedricha Nietzschego lub Rudolfa Steinera), pojęta jako konieczność duchowego stworzenia nowej rasy kulturowej, która odrzuca postawę merkantylną w imię wartości idealnych.

EN

The aesthetic-religious views of Ivan Grozev, a Bulgarian writer, poet and spiritual awakener, combine various aspects whose unifying center is the mystical ability of man to reach God: the Christian idea of man’s aspiration for God; theosophical and Masonic conceptions; and elements of Hellenistic philosophy and mystery. In his articles and studies that he published in the journal Hyperion, Ivan Grozev promoted ideas about the poet as “a priest and a prophet”, his “worldly sacrifice”, and “the steps towards godly knowledge” (scientist, genius, mystic). As a true Theosophist, he contrasts his utilitarian times with the spiritual from past eras (reason vs. mysticism), affirming the idea of a “New Heaven” and a “New Cultural Race” for the devoted ones. The Bulgarian modern consciousness from the late 19th and early 20th century perceived such ideas as a new type of religion of the aesthetic, and at the same time as a new ethic of the creator (prophet, Übermensch in the sense of Nietzsche or Rudolf Steiner) as a necessity of spiritual creation of a new cultural race that abandons mercantilism for the sake of ideal values.

Keywords

EN

Ivan Grozev; Theosophy; New Cultural Race; Hyperion magazine; aesthetic-religious project; Bulgarian modernism

PL

Iwan Grozew; teozofia; nowa rasa kulturowa; czasopismo „Хиперион”; projekt estetyczno-religijny; bułgarski modernizm

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2020
• Volume: 20

Dates

published

2020

Contributors

author

Цветана [Tzvetana] Георгиева [Georgieva]

• Университет по библиотекознание и информационни технологии [University of Library and Information Technology], София [Sofia]

• https://orcid.org/0000000254796708

References

• Azmanova-Rudarska, E. (2018). Ivan Grozev i bŭlgarskata literatura. Riva.
• Belev, I. (1993). Satanizmŭt v Bŭlgariia: Pŭrva kniga. Masonstvoto kato orŭzhie na satanizma (S mnogo il., taĭni znatsi i fig.). Litera print.
• Berdiaev, N. (1994). Dukh i priroda. In N.Berdiaev, Filosofiia svobodnogo dukha (pp.22–50). Republika.
• Bogdanov, I. (1994). Sinovete na vdovitsata: Masonstvo i masoni. Univ. izd. Sv. Kliment Okhridski.
• Burek, T. (1982). Przybyszewski kusiciel. In H. Filipkowska (Ed.), Stanisław Przybyszewski: W 50-lecie zgonu pisarza: Studia (pp. 23–39). Ossolineum.
• Efremov, E. (2001). Masonski idei v tvorchestvoto na Dimo K′orchev i Ĭordan Badev. Grazhd. D-vo Kritika.
• Georgieva, T. (2008). Unio mystica i bŭlgarskiiat simvolizŭm. Za bukvite. Grozev, I. (1920–1921а). Vŭtreshen zhivot. Teosofiia, 1920–1921(2), 63–64.
• Grozev, I. (1920–1921b). Vŭtreshen zhivot. Teosofiia, 1920–1921(5), 153–155.
• Grozev, I. (1922). Novoto izkustvo. Khiperion, 1922(6–7), 380–400.
• Grozev, I. (1923). Izkustvo i religiia. Beseda. Khiperion, 1923(4–5), 283–285.
• Grozev, I. (1925). Bogomilstvoto kato mistichno dvizhenie vŭrkhu fona na istoriiata. Khiperion, 1925(9–10), 456–476.
• Grozev, I. (1942). Obiasnitelni belezhki vŭrkhu bogomilstvoto. In I. Grozev, Sŭchineniia: Vol. 1. Drami (pp. 76–90). Stop. razvitie.
• Ivanov, M. (1992). Stranitsi za bŭlgarskoto masonstvo. MKI-1.
• Papius. (1994). Genezis i razvitie na masonskite simvoli (I. Gegova, Trans.). Aratron.
• Vedŭr, D. (2001). Svobodnoto zidarstvo (Frankmasonstvoto). Primtreĭd. (First published 1938).

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2135

Biblioteka Nauki

32387982