Християнство, мистицизъм, безверие: Иван Грозев и Николай Райнов

• Authors: Елена [Elena] Азманова-Рударска [Azmanova-Rudarska]

Title variants

EN

Christianity, Mysticism, Infidelity: Ivan Grozev and Nikolay Raуnov

PL

Chrześcijaństwo, mistycyzm, niewiara. Iwan Grozew i Nikołaj Rajnow

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony osobistym i artystycznym relacjom między dwoma słynnymi bułgarskimi poetami i mistykami, Iwanem Grozewem i Nikołajem Rajnowem. Przed rokiem 1944 życie obu upływa pod wspólnym znakiem kolejno: ortodoksyjnego chrześcijaństwa, spirytyzmu, teozofii i wolnomularstwa. Do rozdziału dochodzi po 1944 roku, kiedy Rajnow odrzuca wszelkie formy religijności. Na początku ich wzajemny stosunek jest pozytywny, ale z czasem dochodzi do ostrych sporów. Pierwsze słowa krytyki wypowiada Grozew. Sprawa dotyczy przekładu Rajnowa Tako rzecze Zaratustra Friedricha Nietzschego. Dalsza polemika z jednej strony ma istotny wpływ na część elit intelektualnych w Bułgarii, z drugiej – ilustruje zmieniający się stosunek obu pisarzy do religijności. Materiał źródłowy stanowią archiwa, wspomnienia i autobiografie. Odsłaniają one dialogiczność w bułgarskiej literaturze w pierwszej połowie XX wieku.

EN

This article follows the personal and artistic relations between two famous Bulgarian poets and mystics, Ivan Grozev and Nikolay Raynov. Before 1944, the lives of both passed under the common sign of Orthodox Christianity, spiritualism, Theosophy, and Freemasonry. A separation took place after 1944, when Raynov rejected all forms of religiosity. At first, their relationship was good, but later it came into sharp conflict. The first words of criticism were spoken by Grozev, concerning Raynov’s translation of Thus Spoke Zarathustra by Nietzsche. The further polemics, on the one hand, had a significant impact on some of the intellectual elite in Bulgaria; on the other hand, they illustrate the changing attitude of both writers to religiosity. The source material is archives, memoirs and autobiographies, which reveal the dialogicality in Bulgarian literature in the first half of the 20th century.

Keywords

EN

Ivan Grozev; Nikolay Raynov; Christianity; Theosophy; mysticism

PL

Iwan Grozew; Nikołaj Rajnow; chrześcijaństwo; teozofia; mistycyzm

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2020
• Volume: 20

Dates

published

2020

Contributors

author

Елена [Elena] Азманова-Рударска [Azmanova-Rudarska]

• Югозападен университет „Неофит Рилски“ [Neofit Rilski South-West University], Благоевград [Blagoevgrad]

• https://orcid.org/0000000167579887

References

• Andonova, Z. (2011). Masonstvo i masoni v Bŭlgariia. UI “Sv. Kliment Okhridski”.
• Azmanova-Rudarska, E. (2018). Ivan Grozev v bŭlgarskata literatura: Sotsialni, politicheski, istoricheski i religiozno-mistichni konteksti, polemiki i dialozi. Riva.
• Badev, Ĭ. (1923a, June 25). Programma i izpŭlnenie. Slovo.
• Badev, Ĭ. (1923b, October 22). Poeziia i sektantstvo. Slovo.
• Bogdanov, I. (1994). Sinovete na vdovitsata: Masonstvo i masoni. UI “Sv. Kliment Okhridski”.
• Bŭnian, D. (1866). Pŭteshestvenikŭt ot tozi sviat do onzi ili Khristiianovoto pŭteshestvie ot gradŭt Pogibelovo do Nebesniĭt grad: Kazano v podobie na sŭnovidenie ot Ioanna Bŭniana (A. Long, Trans.). V knigopechatnitsata na A. Minasiiana.
• Dimitrov, G. (1946, July 22). Masonskite lozhi sa natsionalna opasnost. Rabotnichesko delo, 1946(20).
• Dimitrova, N. (2008). Debati okolo bŭlgarskiia gnostitsizŭm – ХХ vek. Faber.
• Dobrinov, V. (Ed.). (1922). Zhŭtva: Literaturno-khudozhestven sbornik. Slŭntse.
• Dzhevietska, E. (2010). Inversiiata kato negatsiia: Obrazŭt na IUda v romana na Nikolaĭ Raĭnov Mezhdu pustiniata i zhivota. Nauchni trudove – Plovdivski universitet “Paisiĭ Khilendarski”: Filologiia, 48(1), 148–158.
• Dzhevietska, E. (2017). Bŭlgarskata reformatsiia? Za khibridizatsiiata na ideite v protsesa na modernizatsiiata na kulturata. Slavia Meridionalis, 17. https://doi.org/10.11649/sm.1370
• Georgiev, V. (1986). Masonstvoto v Bŭlgariia: Pronikvane, organizatsiia, razvitie i rolia do sredata na tridesette godini na ХХ vek. Nauka i izkustvo.
• Georgieva, T. (2008). Unio mystica i bŭlgarskiat simvolizŭm. Za bukvite – o pismenekh.
• Golovinski, E. (Ed.). (1999). Bŭlgarska entsiklopediia “A – IA”. Trud.
• Grozev, I. (1919a, September 1). Tŭĭ reche Zaratustra: Nitsshe, negovite chettsi i prevodachi. Napred, 1919(65), 1.
• Grozev, I. (1919b, September 2). Tŭĭ reche Zaratustra: Nitsshe, negovite chettsi i prevodachi (Vtora chast). Napred, 1919(66), 1.
• Grozev, I. (1923). Pokhodŭt sreshtu “Khiperion”. Khiperion, 1923(6–7), 366–369.
• Ilchev, I., & Mitev, P. (2003). Dokosvaniia do Amerika (XIX – nachaloto na XX vek). Fondatsiia Khemimont.
• Kulichev, K. (2008). Zaslugite na protestantite za bŭlgarskiia narod. UI “Sv. Kliment Okhridski”.
• Minkov, T. (1936). Bŭlgarskata drama: Nachalo, razvitie, predstaviteli. Fakel.
• Mladenov, S. (1924). Dekadenti i semkovshtina. Listopad, 1924(9–10), 225–253.
• Nedev, N. (2009). Bŭlgarskoto masonstvo (1807–2007). Khermes.
• Nurizhan, Z. (1940). Stozheri na bŭlgarskata literatura: V dva toma (Vol. 2). Doverie.
• Pamukov, S. (1989). Pogled kŭm neizvestnoto: Pisma, stikhotvoreniia, izpovedi: Predstaveni ot S. Pamukov (A. Svilenov, Ed.). Khr. G. Danov.
• Pileva, M. (2018). Bunt, nadezhda, izkuplenie. (Angloezichnite prevodi ot bŭlgarskiia XIX vek). Kralitsa Mab.
• Radoslavov, I. (Ed.). (1922). Mlada Bŭlgariia: Antologiia na sŭvremennata bŭlgarska poeziia 1905–1922. Khiperion.
• Raĭnov, N. (1922, June 12). Literaturna sedmitsa: “Mlada Bŭlgariia”. Slovo, 1922(49), 2.
• Raĭnov, N. (1925a). Dekadenti i semkovshtina. Listopad, 1925(1), 30–32.
• Raĭnov, N. (1925b). Dnes i utre: Mistika i bezverie; Blian li e svrŭkhchovekŭt; Kopnezhŭt na narodite. Akatsiia.
• Raĭnov, N. (1941). Vechnoto v nashata literatura: Bŭlgarski klasitsi. Svobodni besedi, knizhka 1–9: Vol. 7. Peĭo IAvorov, Teodor Traianov. St. Atanasov.
• Raĭnov, N. (2003). Mezhdu pustiniata i zhivota. Zakhari Stoianov.
• Raĭnov, S. (1978). Nikolaĭ Raĭnov. In Racho Stoianov, Nikolaĭ Raĭnov, Stoian Zagorchinov, Konstantin Konstantinov v spomenite na sŭvremennitsite si. Bŭlgarski pisatel.
• Shvat-Gŭlŭbova, G. (2010). Haeresis bulgarica v bŭlgarskoto kulturno sŭznanie na XIX i XX vek (V. Deianova & G. Kominek, Trans.). UI “Sv. Kliment Okhridski”.
• Stoĭcheva, S. (1991). Mezhdu pustiniata i zhivota – roman na bŭlgarskiia modernizŭm. Literaturna istoriia, 1991(19), 26–38.
• Stoĭcheva, S. (2007, June 6–12). Okultniiat simvolizŭm na Nikolaĭ Raĭnov. Literaturen vestnik, 17(22), 4.
• Sugarev, E. (2007). Nikolaĭ Raĭnov – bogotŭrsachŭt bogoborets. Karina – Mariana Todorova.
• Sugarev, E., Dimitrova, E., & Atanasova, T. (Eds.). (2009). Kriticheskoto nasledstvo na bŭlgarskiia modernizŭm (Vol. 3). Boian Penev.
• Trendafilov, V. (1991). IAvlenieto Nikolaĭ Raĭnov. Literaturna misŭl, 35(8), 31–93.
• TSanev, G. (Ed.). (1977). Rechnik na bŭlgarskata literatura: V tri toma (Vol. 2). Izdatelstvo na BAN, Institut po literatura.
• TSanev, G. (Ed.). (1982). Rechnik na bŭlgarskata literatura: V tri toma (Vol. 3). Izdatelstvo na BAN, Institut po literatura.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2161

Biblioteka Nauki

32387977