Przełamywanie barier komunikacyjnych (na przykładzie wieloetnicznej i wielojęzycznej sytuacji społecznej Zaolzia)

• Authors: Irena Bogoczová , Jiří Muryc

Title variants

EN

Breaking Communication Barriers (on the Example of the Multiethnic and Multilingual Situation of the Society in the Zaolzie Region)

Abstracts

PL

W artykule została opisana sytuacja językowa w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego w Republice Czeskiej na podstawie autentycznego materiału językowego pochodzącego z dwóch szkół muzycznych (artystycznych) – jednej z Czeskiego Cieszyna, drugiej – z Trzyńca. Szkoła trzyniecka ma oficjalny status czesko-polskiej szkoły dwujęzycznej. Obie placówki łączy kilka cech wspólnych: zarówno uczniowie, jak i nauczyciele wywodzą się bądź z większościowego środowiska czeskiego, bądź należą do polskiej etnicznej wspólnoty mniejszościowej. W obu placówkach uczą się także dzieci z Polski, choć o wiele więcej takich „zagranicznych” uczniów uczęszcza do szkoły w Czeskim Cieszynie. Autorzy zajmują się nie tylko analizą samego języka mówionego, ale również kompetencją i świadomością językową badanych osób, dochodząc do wniosku, że interakcja między użytkownikami dwu (różnych) języków może przebiegać pomyślnie nawet wtedy, gdy każdy z nich używa własnego języka ojczystego (względnie gwary ojczystej) lub języka partnera komunikacji, chociaż język ten opanował tylko na poziomie podstawowym.

EN

The present paper describes the language situation in several parts of Cieszyn Silesia (the Zaolzie region) in the Czech Republic. The research is based on authentic language material from two music (art) schools in Český Těšín and Třinec. The Třinec school has the official status of a bilingual Czech-Polish educational institution. These two establishments share several common features: both students and teachers come from either majority Czech or minority ethnic Polish communities; Polish children study in both institutions, although a larger group of these "foreign" students attends the school in Český Těšín. The authors analyze not only the spoken language itself but also the competence and language awareness of the respondents. They have come to the conclusion that interactions between the users of two (different) languages can be successful regardless of the fact whether each participant uses their own native tongue or that of their interlocutor, although they speak this language only at a basic level.

Keywords

EN

Zaolzie region; ethnic minority; language situation; spoken language

PL

Zaolzie; mniejszość narodowa; sytuacja językowa; język mówiony

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2021
• Volume: 21

Dates

published

2021

Contributors

author

Irena Bogoczová

• Ostravská Univerzita [University of Ostrava], Ostrava

• https://orcid.org/000000020818193X

author

Jiří Muryc

• Ostravská Univerzita [University of Ostrava], Ostrava

• https://orcid.org/0000000227216093

References

• Bečák, L., & Januszek, T. (2012). V regionu ubývá obyvatel polské menšiny. Moravskoslezský deník.cz. https://moravskoslezsky.denik.cz/zpravy_region/20120102polaci-scitani-7d3a.html
• Bogoczová, I. (1996). Świadomość i kompetencja językowa najmłodszej generacji Polaków na Zaolziu. Ostravská univerzita.
• Bogoczová, I. (2018). Polszczyzna za Olzą. Ostravská univerzita.
• Centrum Pedagogiczne dla Polskiego Szkolnictwa Narodowościowego w Czeskim Cieszynie. (b.d.). https://www.pctesin.cz/
• Český statistický úřad. (2014). Národnostní struktura obyvatel. https://www.czso.cz/documents/10180/20551765/170223-14.pdf
• Evropská charta regionálních či menšinových jazyků. (2006). https://www.vlada.cz/cz/ppov/rnm/dokumenty/mezinarodni-dokumenty/evropska-charta-regionalnich-ci-mensinovych-jazyku-17547/
• Gajda, S. (1998). Promocja języka i kultury polskiej a procesy uniwersalizacji i nacjonalizacji kulturowo-językowej w świecie. W J. Mazur (Red.), Promocja języka i kultury polskiej w świecie (ss. 11–18). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Głuszkowski, M. (2013). Idiolektalne zróżnicowanie przełączania kodów w dwujęzyczności starowierców regionu suwalsko-augustowskiego. Acta Baltico-Slavica, 37, 265–275. https://doi.org/10.11649/abs.2013.017
• Jasiński, Z. (1997). Školství. W K. D.Kadłubiec (Red.), Polská národnostní menšina na Těšínsku v České republice (1920–1995) (ss. 184–213). FF Ostravské univerzity.
• Labocha, J. (1997). Polsko-czeskie pogranicze na Śląsku Cieszyńskim: Zagadnienia językowe. Księgarnia Akademicka.
• Lipowski, J. (2014). O granicach dwukodowej komunikacji językowej. Studia Slavica, 18(2), 175–184.
• Macura, J. (1998). Z dziejów szkolnictwa polskiego na Zaolziu. Towarzystwo Nauczycieli Polskich.
• Markowski, A. (2008). Kultura języka polskiego: Teoria. Zagadnienia leksykalne. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Motýl, I. (2020, wrzesień 5). České školy? „Bardzo dobre!” Poláci posílají své děti k nám. Týden. cz. https://www.tyden.cz/rubriky/domaci/skolstvi/ceske-skoly-bardzo-dobre-polaci-posilaji-sve-deti-k-nam_233429.html
• Muryc, J. (w druku). Dwujęzyczność na Zaolziu w RC – sytuacja językowa i uwarunkowania prawne. W Tożsamość na styku kultur IV. Vytautas Magnus University.
• Průvodce právy příslušníků národnostních menšin v České republice II. (2017). Úřad vlády České republiky. https://www.vlada.cz/assets/ppov/rnm/dokumenty/publikace/pruvodce.pdf
• Rámcová úmluva o ochraně národnostních menšin. (b.d.). Zákonyprolidi.cz. https://www.zakonyprolidi.cz/cs/1998-96
• Třinec, 4. Obyvatelstvo podle národnosti – statistika. (b.d.). Kurzy.cz. https://www.kurzy.cz/obec/trinec/stats-PU-SLDB-4-stranka/
• Usnesení Evropského parlamentu ze dne 7. února 2018 o ochraně a nepřípustnosti diskriminace menšin v členských státech EU. (2018). EUR-Lex. https://eurlex.europa.eu/legalcontent/CS/TXT/PDF/uri=CELEX:52018IP0032&from=EN
• Warchala, M., & Furtak, E. (2016, kwiecień 27). Dlaczego coraz więcej Polaków zapisuje dzieci do szkół w Czechach? Wyborcza.pl. https://wyborcza.pl/7,87648,19982628,dlaczego-coraz-wiecej-polakow-zapisuje-dzieci-do-szkol-w-czechach.html

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2387

Biblioteka Nauki

32388036