Samogłoski ustne gwary kurpiowskiej

• Authors: Justyna Garczyńska

Title variants

EN

Oral Vowels in the Kurpie Dialect

Abstracts

PL

Celem artykułu jest opis fonetyczno-akustyczny akcentowanych samogłosek ustnych, występujących współcześnie w mowie trzech pokoleń Kurpiów, kobiet i mężczyzn. Gwarowe realizacje badanych samogłosek porównano z wymową ogólnopolską. Na podstawie analiz można stwierdzić, że realizacje gwarowe najlepiej zachowane są dla samogłosek [ɔ] oraz [ɨ], a w grupie kobiet także dla [a]. W grupie samogłosek pochylonych odrębne realizacje najlepiej utrzymują się dla [e], a następnie dla [ɑ], zaś [o] wystąpiło tylko u jednej kobiety. Gwarowe realizacje samogłosek lepiej zachowują kobiety oraz osoby z najstarszego i średniego pokolenia.

EN

The aim of the article is a phonetic and acoustic description of stressed oral vowels occurring in the Kurpie dialect, depending on the gender and age of respondents. The realizations of the examined vowels were compared with the standard Polish pronunciation. It can be concluded that the dialectal realizations are best preserved for the vowels [ɔ] and [ɨ], and also for [a] in the group of women. The research results confirmed the disappearance of sounds [e], [ɑ] and [o]. In the analyzed material, the individual realizations were best maintained for [e] and then for [ɑ]. An inclined [o] was present only in one person. Dialectal realizations of vowels are better preserved by women and people of the oldest and middle generations.

Keywords

EN

dialect; acoustic phonetics; vowel; Kurpie

PL

dialekt; fonetyka akustyczna; samogłoska; Kurpie

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2021
• Volume: 21

Dates

published

2021

Contributors

author

Justyna Garczyńska

• Uniwersytet Warszawski [University of Warsaw], Warszawa [Warsaw]

• https://orcid.org/0000000256068990

References

• Basara, A. (1965). Studia nad wokalizmem w gwarach Mazowsza: Samogłoski ustne. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Czyżewski, F. (1977). Zróżnicowanie fonetyczne gwary trzech pokoleń w Łomazach. Język Polski, 57, 108–112.
• Dejna, K. (1993). Dialekty polskie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Friedrich, H. (1955). Gwara kurpiowska: Fonetyka. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Garczyńska, J. (2014). Projekt akustycznej bazy danych gwar mazowieckich. LingVaria, 2014(2(18)), 221–232.
• Garczyńska, J. (2016). Akustyczna baza danych gwar mazowieckich: Założenia i wstępne rezultaty. W E. G. Rubio, E. I. Kislova, & E. Kubicka (Red.), Beiträge zum 19. Arbeitstreffen der Europäischen Slavistischen Linguistik, Polyslav 14.–16. September 2015, Warschau (ss. 74–80). Harrassowitz.
• Gołąb, Z. (1954). O zróżnicowaniu wewnętrznym gwary podhalańskiej. Język Polski, 34, 85–111.
• Jassem, W., Krzyśko, M., & Dyczkowski, A. (1972). Klasyfikacja i identyfikacja samogłosek polskich na podstawie częstotliwości formantów. Prace Instytutu Podstawowych Problemów Techniki, 64, 1–92.
• Karaś, H. (Red.). (2010). Dialekty i gwary polskie: Kompendium internetowe. http://www.dialektologia.uw.edu.pl
• Karaś, H. (2011). Gwara kurpiowska dawniej i dziś. W B. Falińska & H. Karaś (Red.), Studia gwaroznawcze: T. 1. Pogranicze w języku i kulturze (ss. 109–137). Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów.
• Kucharzyk, R. (2003). System fonetyczny i leksykalny wsi Rzepiennik Strzyżewski w ujęciu socjolingwistycznym. Lexis.
• Machač, P., & Skarnitzl, R. (2009). Principles of phonetic segmentation. Epocha.
• Pieczara, S. (1972). Specyfika gwary wsi Budzów k. Suchej Beskidzkiej i socjalne uwarunkowania jej zanikania w dobie obecnej. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 30, 193–199.
• praat5400_win64 [Program komputerowy]. (b.d.). Pobrano 24 czerwca 2015, z http://www.fon.hum.uva.nl/praat/download_win.html
• Rubach, J. (2009). Zasady pisowni kurpiowskiego dialektu literackiego. Muzeum Kultury Kurpiowskiej; Związek Kurpiów.
• Rubach, J. (2011). The vocalic system of Kurpian. Studies in Polish Linguistics, 2011(6), 81–98.
• Sobierajski, Z., & Steffen-Batogowa, M. (2006). Mieszanie samogłosek w percepcji mowy gwarowej a ich struktura akustyczna. W J. Sierociuk (Red.), Gwary dziś: T. 3. Wewnętrzne zróżnicowanie języka wsi (ss. 33–44). Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Urbańczyk, S. (1953). Zarys dialektologii polskiej. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Watson, C. I., & Harrington, J. (1999). Acoustic evidence for dynamic formant trajectories in Australian English vowels. The Journal of the Acoustical Society of America, 106(1), 458–468. https://doi.org/10.1121/1.427069
• Zduńska, H. (1984). Opisy fonologiczne polskich punktów „Ogólnosłowiańskiego atlasu językowego”: T. 3. Mazowsze. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2391

Biblioteka Nauki

32387988