Polskie miasta i wsie XXI wieku. Zacieranie się granic, języków i kultur

• Authors: Halina Kurek

Title variants

EN

Polish Cities and Villages in the 21st Century: Blurring of the Borders, Languages and Cultures

Abstracts

PL

Do połowy XX wieku wielkie miasta jako organizmy gospodarcze i zbiorowości charakteryzujące się bardzo zróżnicowaną strukturą zawodową i społeczną ludności, oddzielały od monolitycznej, tradycyjnej wsi nie tylko granice administracyjne, lecz także wyraźne granice językowe i kulturowe. Po II wojnie światowej na skutek różnorodnych procesów społeczno-ekonomicznych, powodujących między innymi wchłanianie przez wielkie miasta okolicznych wsi, zmianom zaczęły też ulegać granice administracyjne. Migracje ze wsi do miast i wzrost poziomu wykształcenia ludności napływowej rozpoczęły w drugiej połowie XX wieku proces zacierania się również granic kulturowych i językowych. Na początku XXI wieku zjawisko unifikacji językowo-kulturowej znacznie przyspieszyła moda na osiedlanie się w podmiejskich wsiach mieszkańców dużych miast. Gwałtowne nasilenie się omawianego procesu nastąpiło jednak przede wszystkim na skutek powszechnej dostępności Internetu. Język angielski i kultura w stylu amerykańskim stały się czynnikami unifikującymi zróżnicowania językowe i kulturowe polskich miast i wsi. W pierwszej ćwierci XXI wieku rozpoczął się więc proces zacierania się granic językowo-kulturowych pomiędzy miastem a wsią, a także wirtualnych granic pomiędzy rodzimą kulturą polską a obcą kulturą świata zachodniego.

EN

Up to the middle of the 20th century, big cities, as economic units and communities that were characterized by the very varied professional and social structure of their inhabitants, marked not only administrative borders but also clear linguistic and cultural borders for the traditional monolithic village. After the Second World War, due to various socio-economic processes which resulted in big cities absorbing the surrounding villages, the administrative borders also started to change. Migrations from villages to cities and improved education began the process of blurring cultural and linguistic borders in the 20th century. At the beginning of the 21st century, the phenomenon of linguistic-cultural unification was facilitated by the trend of inhabitants of big cities starting to move to suburban villages. However, the rapid intensification of this phenomenon was mainly influenced by the common availability of the internet. The English language and the American style of culture became the factors that unified the linguistic and cultural differences between Polish cities and villages. The first quarter of the 21st century marked the beginning of the process of blurring not only the cultural differences between the city and the village, but also the virtual borders between Polish culture and the foreign culture of the Western world.

Keywords

EN

globalization; language; culture; Polish cities; Polish villages

PL

globalizacja; język; kultura; polskie miasta; polskie wsie

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2021
• Volume: 21

Dates

published

2021

Contributors

author

Halina Kurek

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie [Jagiellonian University in Kraków], Kraków [Cracow]

• https://orcid.org/0000000295787293

References

• Bartuś, Z. (2018, styczeń 26). Polska wieś razy dwa: Jedna bogaci się i rośnie, druga starzeje się i wymiera. Dziennik Polski.
• Dubisz, S. (2011). O niektórych tendencjach rozwojowych leksyki polszczyzny ogólnej w XXI wieku: Na podstawie danych leksykograficznych. W B. Pędzich & D. Zdunkiewicz-Jedynak (Red.), Polskie dźwięki, polskie słowa, polska gramatyka: System – teksty – norma – kodyfikacja (ss. 239–246). Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
• Duszak, A. (2004). Tekst kultury globalnej. W M. Wojtak & M. Rzeszutko (Red.), W kręgu wiernej mowy (ss. 59–67). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Fleszar, M. (1978). Geografia ekonomiczna świata. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Gajda, S. (2007). Język polski wobec tendencji rozwojowych współczesnego świata. W J. Mazur & M. Rzeszutko-Iwan (Red.), Język polski jako narzędzie komunikacji we współczesnym świecie (ss. 13–20). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Gołębiewski, Ł. (2008). Śmierć książki: No future book. Biblioteka Analiz.
• Handke, K. (1995). Nazewnictwo i społeczna przestrzeń miasta. W D. Bieńkowska (Red.), Wielkie miasto: Czynniki integrujące i dezintegrujące 2 (ss. 19–27). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kaniewski, J. (2007). Jaki kanon? Polonistyka, 2007(5), 6–11.
• Kopczyńska-Jaworska, B. (1991). Kulturowe zróżnicowanie mieszkańców Łodzi w okresie międzywojennym i po II wojnie światowej. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Ethnologica, 1991(5), 5–26.
• Kowalikowa, J. (1995). Między tożsamością a integracją: Regionalizmy w aspekcie komunikacyjnym. W D. Bieńkowska (Red.), Wielkie miasto: Czynniki integrujące i dezintegrujące 2 (ss. 70–77). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kurek, H. (1990). Metodologia socjolingwistycznego badania fonetyki języka mówionego środowisk wiejskich: Na przykładzie kilku wsi Beskidu Niskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kurek, H. (2018). Kultura ludowa przełomu wieków XX i XXI: Tradycja i zmiana. Słowo: Studia językoznawcze, 2018(9), 84–91. https://doi.org/10.15584/slowo.2018.9.08
• Kurek, H. (2019). Współczesna polska wieś – pogranicze języków i kultur. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 67, 209–217. https://doi.org/10.26485/RKJ/2019/67/14
• Luchter, B. (2012). Kraków – zarys przemian ekonomiczno-przestrzennych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2402

Biblioteka Nauki

32388043