Percepcja i ocena filmowej polszczyzny kresowej (na przykładzie "Wołynia" w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego)

• Authors: Monika Kresa

Title variants

EN

Perception and Evaluation of the Polish Kresy Dialect (Based on Wołyń, Directed by Wojciech Smarzowski)

Abstracts

PL

Przedmiot artykułu stanowią wyniki analizy percepcji i oceny zabiegów filmowej stylizacji językowej w filmie Wołyń w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego (2016). Analiza odbioru tych zabiegów jest ostatnim elementem procesu badawczego i trudno ją przeprowadzić bez omówienia takich elementów jak: geneza filmu, jego fabuła, twórcy oraz omówienie wykładników wykorzystanych w procesie stylizacji. W związku z tym w artykule pokrótce przedstawiłam te elementy. Materiał badawczy stanowią spontaniczne wypowiedzi na temat języka bohaterów Wołynia wyekscerpowane z forum internetowego Filmweb oraz odpowiedzi 182 osób, które wzięły udział w przygotowanej przeze mnie ankiecie. Analiza prowadzi do wniosku, że zabiegi stylizacyjne są jednym z tematów najrzadziej poruszanych przez użytkowników forum. Jeśli już widzowie zwracają na nie uwagę, to poddają je szerokiej (nie zawsze uzasadnionej) krytyce. Wśród zebranych wypowiedzi znalazły się jednak także takie, które świadczą o wysokiej świadomości językowej widzów w omawianym zakresie. Wyniki badań ankietowych prowadzą do wniosku, że stylizowana na polszczyznę kresową wypowiedź bohatera jest niemal przez wszystkich (91%) identyfikowana jako dowód jego kresowego pochodzenia. Wśród wykładników dyferencyjnych widzowie wskazują przede wszystkim wykładniki fonetyczne typowe dla polszczyzny kresowej (np. wymowa typu dz’ec’i, ł przedniojęzykowe) lub ogólnogwarowe (np. labializacja).

EN

The subject of the article are the results of an analysis of the perception and evaluation of linguistic styling in the film Wołyń (Volhynia), directed by Wojciech Smarzowski (2016). The analysis of the reception of these linguistic choices is the last element of the research process, which is difficult to conduct without discussing elements such as the genesis of the film, its plot, the creators and the markers used in the styling process. Therefore, in this article I briefly present these elements. The research material comprises the spontaneous reactions of Filmweb website users to the film and the responses of 182 people who took part in my survey. The analysis leads to the conclusion that linguistic styling is rarely discussed by forum users. If the viewers pay attention to it, they subject it to broad (not always justified) criticism. Among the collected statements, however, there were also some that testify to the high linguistic awareness of the audience in the discussed area. The results of the survey led to the conclusion that the hero’s speech, stylized in the Polish Eastern Borderlands Dialect, is identified by almost everyone (91%) as evidence of Eastern Borderlands origin. Among the differential markers, viewers mainly indicate phonetic markers typical of the Polish Eastern Borderlands Dialect (e.g., pronunciations of the type dz’ec’i, ł coronal) or general dialect (e.g. labialization).

Keywords

EN

linguistic styling in film; dialect styling; Southern Borderland Polish; Volhynia; the perception of film styling

PL

stylizacja językowa w filmie; stylizacja gwarowa; polszczyzna południowokresowa; Wołyń; percepcja stylizacji filmowej

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2021
• Volume: 21

Dates

published

2021

Contributors

author

Monika Kresa

• Uniwersytet Warszawski [University of Warsaw], Warszawa [Warsaw]

• https://orcid.org/0000000186731098

References

• Jankowski, W. (2016, październik 13). Nie taki „Wołyń” straszny, czyli wychodząc z okowów politycznej poprawności. Obserwator Międzynarodowy. http://obserwatormiedzynarodowy.pl /2016/10/13/nie-taki-wolyn-straszny-czyli-wychodzac-z-okowow-politycznej-poprawnosci/
• Kresa, M. (2019). Filmowa stylizacja gwarowa na przykładzie lwowskiego bałaku w polskich filmach fabularnych (1936–2012). Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kurzowa, Z. (1983). Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• PISF. (2016, marzec 21). Wołyń: Rozmowa z twórcami filmu. Interview with the creators of Wołyń (Hatred) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=PPEMg5vBZHA
• Smarzowski, W. (2014). Wołyń – scenariusz filmu [Materiały niepublikowane]. Archiwum autorki.
• Smarzowski, W. (Reż.). (2016). Wołyń [Film]. Film it.
• Smarzowski, W., & Wiktor, K. (2016). Wołyń – historia pewnego filmu. Film it.
• Srokowski, S. (2017). Stanisław Srokowski. http://www.srokowski.art.pl/biografia.htm?lang=pl
• Wołyń: Forum. (b.d.). Filmweb. https://www.filmweb.pl/film/Wo%C5%82y%C5%84-2016-724694/discussion

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2437

Biblioteka Nauki

32388021