“Let the Sirens Roar”: The Women’s Protests in Poland and the Artistic Response to the Backlash

• Authors: Małgorzata Stępnik

Title variants

PL

„Niech wyją syreny”. Kobiece protesty w Polsce i artystyczna odpowiedź na „backlash”

Abstracts

PL

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 roku, ograniczające prawa reprodukcyjne w Polsce – przyjęte w środku pandemii COVID-19 – wywołało silny sprzeciw społeczny i masowe demonstracje. Tematyka artykułu zogniskowana jest wokół prac artystycznych towarzyszących owym protestom, stanowiących ich wizualny komentarz, innymi słowy: ich wizualną „oprawę”. W niniejszych rozważaniach odniesiono się do najbardziej charakterystycznych materiałów ikonograficznych, głównie plakatów, zamieszczanych i udostępnianych przez (przeważnie młodych) artystów na profilach w popularnych mediach społecznościowych oraz na specjalnie wykreowanych witrynach (jak np. Pogotowie Graficzne). Zawartość treściowa tej twórczej „produkcji” często odnosi się do ważnych momentów w najnowszej historii Polski (Solidarność), tradycyjnej symboliki i sfery wyobrażeniowości, a w pewnym względzie także i do kontrkulturowej rewolty późnych lat 60., zwłaszcza do L’Atelier Populaire założonego przez studentów paryskiej Académie des Beaux Arts. W artykule wskazano, iż omawiane plakaty można interpretować jako pokoleniową odpowiedź na „backlash” w takim rozumieniu, jakie nadała temu słowu Susan Faludi w swej klasycznej już rozprawie z 1991 roku.

EN

The ruling of the Constitutional Tribunal of 22 October 2020, which tightened the restrictions on reproductive rights in Poland and was adopted in the midst of the COVID-19 pandemic, sparked strong social opposition and massive demonstrations. The article focuses on artistic works accompanying these protests, providing a kind of visual commentary to them or, in other words, their visual “framework”. The discussion refers to the most characteristic iconographic materials, mainly posters, uploaded and shared by (mostly young) artists on their profiles on popular social media and specially created websites (such as Graphic Emergency). The content of this artistic “production” often refers to important moments in the recent history of Poland (the Solidarity movement), traditional symbols, and the imaginational sphere; however, to some extent, it also refers to the countercultural revolution of the late 1960s, especially to L’Atelier Populaire, established by students of Académie des Beaux Arts in Paris. The article proposes that the discussed posters be interpreted as a generational counterreply to the “backlash”, understood in accordance with the meaning given to that word by Susan Faludi in her classic 1991 study.

Keywords

EN

social protest; art and politics; artistic activism; graphic arts; women’s rights in Poland; backlash

PL

protest społeczny; sztuka i polityka; artystyczny aktywizm artystyczny; grafika; prawa kobiet w Polsce; „backlash”

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2022
• Volume: 22

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Stępnik

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie [Maria Curie-Skłodowska University in Lublin], Lublin

• https://orcid.org/0000000252688068

References

• Adichie, C. N. (2015). We should all be feminists. Anchor Books (Random House).
• Adichie, C. N. (2020). Nous sommes tous des feministes: Le danger de l’histoire unique (M. de Pracontal & S. Schneiter, Trans.). Gallimard.
• Archiwum Protestow Publicznych / Archive of Public Protests. (n.d.). Retrieved February 10, 2022, from https://archiwumprotestow.pl/en/content/
• Atwood, M. (1985). The handmaid’s tale. McClelland and Stewart.
• Batycka, D. (2020, November 2). What’ behind the red lightning bolt, the main symbol of Poland’s pro-choice marches? The Art Newspaper. https://www.theartnewspaper.com/2020/11/02/whats-behind-the-red-lightning-bolt-the-main-symbol-of-polands-pro-choice-marches
• Beaumont, P., & Holpuch, A. (2018, August 3). How The handmaid’s tale dressed protests across the world. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2018/aug/03/how-the-handmaids-tale-dressed-protests-across-the-world
• Beuys, J. (1981). Polentransport 1981 / Transport do Polski 1981. Muzeum Sztuki w Łodzi. https://zasoby.msl.org.pl/arts/view/157
• Brown, K. (2020, November 5). Meet the artist behind the lightning bolt design that has become the symbol of women’s rights in an increasingly oppressive Poland. Artnet News. https://news.artnet.com/art-world/meet-the-artist-behind-the-lighting-bolt-1921095
• Bulgakov, M. (1994). The Master and Margarita (M. Ginsburg, Trans.). Grove Press. (Original work published 1967).
• The Constitutional Tribunal of Poland. (2000). Family planning, the protection of foetuses, and grounds for permitting the termination of a pregnancy (Ref. No. K 1/20). https://trybunal.gov.pl/en/hearings/judgments/art/11300-planowanie-rodziny-ochrona-plodu-ludzkiego-i-warunki-dopuszczalnosci-przerywania-ciazy
• Corkins, M. (2017, February 17). Princess Leia posters: Legal issues won’t keep this artist out of the rebellion. Observer. https://observer.com/2017/02/princess-leia-poster-legal-issues-wont-keep-this-artist-out-of-the-rebellion/
• Dąbrowski, J., & Demenko, A. (2019). Censorship in Polish art after 1989: Art, law, politics (Ł. Mojsak & A. Sobczak, Trans.). Mosaic Press.
• Davies, C. (2016, October 5). Poland’s abortion ban proposal near collapse after mass protests. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2016/oct/05/polish-government-performs-u-turn-on-total-abortion-ban
• Dragiewicz, M. (2018). Antifeminism and backlash: A critical criminological imperative. In W. S. DeKeseredy & M. Dragiewicz (Eds.), Routledge handbook of critical criminology (2nd ed., pp. 334–336). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315622040-30
• “Dziady na Mickiewicza”: Kolejny protest pod domem Jarosława Kaczyńskiego. (2020, October 31). Salon 24. https://www.salon24.pl/newsroom/1087979,dziady-na-mickiewicza-kolejny-protest-pod-domem-jaroslawa-kaczynskiego
• Ebadi, S. (2016). Until we are free: My fight for human rights in Iran. Random House.
• Ebadi, S. (2017). Kiedy będziemy wolne (A. M. Nowak, Trans.). Znak. (Original work published 2016).
• Faludi, S. (1991). Backlash: The undeclared war against American women. Crown.
• Faludi, S. (2006). Backlash: The undeclared war against American women. Three Rivers Press. (Original work published 1991).
• Faludi, S., Shames, S., Piscopo, J. M., & Walsh, D. M. (2020). A conversation with Susan Faludi on backlash, Trumpism, and # MeeToo. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 45(2), 336–345. https://doi.org/10.1086/704988
• Flood, M., Dragiewicz, M., & Pease, B. (2021). Resistance and backlash to gender equality. Australian Journal of Social Issues, 56(3), 393–408. https://doi.org/10.1002/ajs4.137
• Graff, A. (2010). Magma i inne próby zrozumienia, o co tu chodzi. Krytyka Polityczna.
• Graff, A. (2014). Report from the gender trenches: War against ‘genderism’ in Poland. European Journal of Women’s Studies, 21(4), 431–442. https://doi.org/10.1177/1350506814546091
• Graff, A., & Frej, M. (2015). Memy i Graffy: Dżender, kasa i seks. Krytyka Polityczna.
• Graff, A., & Korolczuk, E. (2021). Anti-gender politics in the populist moment. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003133520
• Heller, S. (2020, July 22). Graphic emergency emerges in Poland. The Design Observer. https://designobserver.com/feature/graphic-emergency-emerges-in-poland/40294
• Henley, J., & Strek, K. (2020, November 6). ‘A backlash against a patriarchal culture’: How Polish protests go beyond abortion rights. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2020/nov/06/a-backlash-against-a-patriarchal-culture-how-polish-protests-go-beyond-abortion-rights
• Knera, J. (2020, October 28). Butelki z benzyną w formacie JPG, czyli sztuka protestu. Polityka. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1976826,1,butelki-z-benzyna-w-formacie-jpg-czyli-sztuka-protestu.read
• Komaiszko, S. (2020, March 8). Marta Frej: Jestem tubą nagłaśniającą kobiece historie. Polska Times. https://polskatimes.pl/marta-frej-jestem-tuba-naglasniajaca-kobiece-historie/ar/c6-14843972
• Kościelniak, M. (2020). Transformacja i aborcja: Genealogia “kompromisu aborcyjnego”. Widok: Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej, 2020(27). https://doi.org/10.36854/widok/2020.27.2247
• Kowalczyk, A. (2018). Brakująca połowa dziejów: Krótka historia kobiet na ziemiach polskich. W.A.B.
• Kraft, E. (2021). Women and protest: Introduction. European Romantic Review, 32(3), 239–244. https://doi.org/10.1080/10509585.2021.1917816
• Kublik, A. (2020, October 28). Kantar poll for “Wyborcza”: Majority of Poles don’t support the Constitutional Court ruling on abortion. Gazeta Wyborcza. https://wyborcza.pl/7,173236,26450828,kantar-poll-for-wyborcza-majority-of-poles-don-t-support.html
• Majewska, E. (2018). Kontrpubliczności ludowe i feministyczne: Wczesna “Solidarność” i czarne protesty. Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Majewska, E. (2021). Feminist antifascism: Counterpublics of the common. Verso.
• Marta Frej Memy. (n.d.). Home [Facebook page]. Facebook. Retrieved May 7, 2021, from https://pl-pl.facebook.com/martafrejmemy/
• Mickiewicz, A. (2007). Ode to youth (J. Zawadzki, Trans.). In Selected masterpieces of Polish poetry (pp. 49–53). BookSurge. https://www.yumpu.com/en/document/read/6596725/selected-masterpieces-of-polish-poetry-jarek-zawadzki (Original work published 1820).
• Mickiewicz, A. (2016). Forefathers’ Eve (C. S. Kraszewski, Trans.). Glagoslav Publications. (Original work published 1822–1860).
• Pogotowie Graficzne [@pogotowie_graficzne]. (n.d.). [Instagram profile]. Instagram. Retrieved January 13, 2021, from https://www.instagram.com/pogotowie_graficzne/
• Pogotowie Graficzne. (n.d.-a). Home [Facebook page]. Facebook. Retrieved May 19, 2021, from https://www.facebook.com/graficznepogotowie
• Pogotowie Graficzne. (n.d.-b). [Tumblr profile]. Tumblr. Retrieved May 19, 2021, from https://pogotowie.tumblr.com/
• Sarnecki, T. (1989). High noon: 4 June 1989 [Offset lithograph printed in black and red on paper]. Victoria & Albert Museum Prints, Drawings & Paintings Collection. http://collections.vam.ac.uk/item/O76024/high-noon-4-june-1989-poster-sarnecki-tomasz/
• Strajk Kobiet: W całej Polsce protestowało 430 tys. osob. Policja podsumowuje minione manifestacje. (2020, October 30). Warszawa: Nasze Miasto. https://warszawa.naszemiasto.pl/strajk-kobiet-w-calej-polsce-protestowalo-430-tys-osob/ar/c1-7972125
• Szczerbiak, A., Witczak, M., & Żelazińska, A. (2020). Kobiety wiodą lud na barykady. Polityka, 2020(45(3286)), 84–89.
• Szelewa, D. (2015). The policy of gender equality in Poland: In-depth analysis for FEMM Committee. European Parliament, Directorate General for Internal Policies, Policy Department C: Citizens’ Rights and Constitutional Affairs: Gender Equality. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2015/510023/IPOL_IDA(2015)510023_EN.pdf
• Szydłowska, A. (2018). Od solidarycy do TypoPolo: Typografia a tożsamości zbiorowe w Polsce po roku 1989. Ossolineum.
• Tataj, M., & Broszko, K. (2019). “I wish my symbol solidarized people once again”: An interview with Jerzy Janiszewski. Teraz Polska, 2019(2(29)). http://www.jerzy-janiszewski.com/solidarnosc_m/47_now_Poland/ing.pdf
• Wlassikoff, M., Riboud, M., Gautrand, J.-C., & Vermes, P. (2018). Mai 68: L‘affiche en heritage (Rev. ed.). Éditions alternatives. (Original work published 2008).
• Cameron, J. (Director). (1984). Terminator [Film]. Hemdale; Pacific Western Productions; Euro Film Funding; Cinema ’84.
• Lucas, G. (Director). (1977). Star wars: Episode 4. A new hope [Film]. Lucasfilm.
• Miller, B., Littlefield, W., Morano, R., Wilson, D., Sears, F., Chaiken, I., Moss, E., Barker, M., Tuchman, E., Chang, Y., Hockin, S., Weber, J., Siracusa, F., & Fortenberry, D. (Executive producers). (2017–present). The handmaid’ fs tale [TV series]. Daniel Wilson Productions; The Littlefield Company; White Oak Pictures; MGM Television.
• Scott, R. (Director). (1979). Alien [Film]. 20th Century Fox; Brandywine Productions.
• Tarantino, Q. (Director). (2003). Kill Bill [Film]. Miramax; A Band Apart; Super Cool ManChu.
• West, S. (Director). (2001). Tomb Raider [Film]. Paramount Pictures; Mutual Film Company; Lawrence Gordon Productions; Eidos Interactive.
• Zinnemann, F. (Director). (1952). High noon [Film]. Stanley Kramer Productions.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2642

Biblioteka Nauki

33298855