Desanka Maksimović’s Engaged Medical Novel “The Open Window” (1954): Tuberculosis as a Social(ist) Issue

• Authors: Stanislava Barać

Title variants

PL

Zaangażowana powieść medyczna Desanki Maksimović Otwarte okno (1954). Gruźlica jako problem socjal(istycz)ny

Abstracts

PL

Otwarte okno (1954) to powieść cenionej przez krytykę poetki Desanki Maksimović, która wpisuje się w nurt pisanych przez nią przed wojną zaangażowanych społecznie opowiadań. Powieść wyznacza nie tylko nowy kierunek zaangażowania autorki w obrębie jej własnej twórczości, lecz także w literaturze jugosłowiańskiej w ogóle. Wstępna hipoteza artykułu jest taka, że Maksimović – wybierając gatunek powieści z tezą i (świadomie lub nie) kształtując gatunek der Arztroman czy też powieści medycznej – wpisuje się w tradycję gatunków popularnych, które łączą naukę z rozrywką. Celem artykułu jest: a) zdefiniowanie danych gatunków i umiejscowienie Otwartego okna w ramach wymienionych tradycji; b) zdefiniowanie i przeanalizowanie obrazu gruźlicy w powieści; c) wyjaśnienie, w jaki sposób autorka wpisała temat tej zakaźnej choroby i jej epidemii w Królestwie Jugosławii w ramy debaty między konserwatywnymi i emancypacyjnymi ruchami społecznymi.

EN

The Open Window (1954) is a novel written by the critically acclaimed and renowned poet Desanka Maksimović and continues in the same vein as her pre-war socially engaged short stories. It shows a possible new form of engagement not only in the author’s own work but also in Yugoslav literature in general. The initial hypothesis of this paper is that Maksimović – by intentionally choosing the genre of thethesis novel, and by shaping (consciously or unconsciously) the genre ofder Arztroman or the medical novel – takes part in a tradition of popular genres which hybridizes enlightenment with entertainment. The aims of this paper are a) to define the given genres and place The Open Window within the traditions mentioned above; b) to define and analyze the novel’s representation of tuberculosis; c) to explain how the author placed the subject of this contagious disease and its epidemic spread throughout the Kingdom of Yugoslavia into the frame of the debate between conservative and emancipatory social movements.

Keywords

EN

tuberculosis; crisis; social movement; social engagement; genre of medical novel; disease; Desanka Maksimović; "The Open Window"

PL

gruźlica; kryzys; ruch społeczny; zaangażowanie społeczne; choroba; Desanka Maksimović; Otwarte okno; gatunek powieści medycznej

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2022
• Volume: 22

Dates

published

2022

Contributors

author

Stanislava Barać

• Институт за књижевност и уметност [Institute for Literature and Art], Београд [Belgrade]

• https://orcid.org/0000000284801117

References

• Koljević, S. (1992). Roman s tezom. In Rečnik književnih termina (Rev. 2nd ed., pp. 718–719). Nolit.
• Kostić-Joksić, S. (1948). Zaštitno kalemljenje protiv tuberkuloze BCG vakcinom. Medicinska knjiga.
• Macura, S. (2013). Narativ i likovi u romanu Otvoren prozor Desanke Maksimović. In S. Tutnjević (Ed.), Nad celokupnim delom Desanke Maksimović: Zbornik radova (pp. 129–143). Zadužbina Desanke Maksimović.
• Maksimović, D. (1954). Otvoren prozor. Minerva.
• Milinković, J. (2015). Ženska književnost u časopisu Misao (1919–1937) [Doctoral dissertation, Filološki fakultet Universiteta u Beogradu]. National Repository of Dissertations in Serbia. https://nardus.mpn.gov.rs/bitstream/handle/123456789/6092/Disertacija4019.pdf?sequence=6&isAllowed=y
• Nedeljković, J., Đorđević, B., Grujić, M., Murić, M., & Ristić, V. (1952). Tuberkuloza kod čoveka: Ciklus predavanja održanih na Kolarčevom univerzitetu. Kolarčev narodni univerzitet.
• Pantelić, I., & Bondžić, D. (2020). Život i rad Smilje Joksić Kostić (1895–1981) profesorke Medicinskog fakulteta u Beogradu. In L. Stevanović, M. Prelić, & M. Lukić Krstanović (Eds.), Naučnice u društvu (pp. 351–360). Etnografski institut SANU.
• Pethes, N., & Richter, S. (2008). Einleitung. In N. Pethes & S. Richter (Eds.), Medizinische Schreibweisen: Ausdifferenzierung und Transfer zwischen Medizin und Literatur (1600–1900) (pp. 1–11). Max Niemeyer Verlag. https://doi.org/10.1515/9783484970496.0.1
• Petrović Todosijević, S. (2008). Za bezimene: Delatnost UNICEF-a u Federativnoj Narodnoj Republici Jugoslaviji 1947–1954. Institut za noviju istoriju Srbije.
• Ravicini, L. (2005). “Dr Dokter us dr Sunnegass” und andere: Versuch über Wurzeln und Tradition der Arztromane. Schweizerische Ärztezeitung / Bulletin des médecins suisses / Bollettino dei medici svizzeri, 86(40), 2298–2300. https://doi.org/10.4414/bms.2005.11491
• Tutnjević, S. (2013). Pristup cjelokupnom djelu Desanke Maksimović. In S. Tutnjević (Ed.), Nad celokupnim delom Desanke Maksimović: Zbornik radova (pp. 9–33). Zadužbina Desanke Maksimović.
• Wilpert, G. von. (2001). Arztroman. In G. von Wilpert, Sachwörterbuch der Literatur (8th ed., p. 49). Alfred Kröner Verlag.
• Wolf, L. K. (2013). Declining (the) subject: Immunity and the crisis of masculine selfhood in modern France (1870–2000) [Doctoral dissertation, Harvard University]. DASH. http://nrs.harvard.edu/urn-3:HUL.InstRepos:10974704
• Wright, E. (2016). Reading for health: Medical narratives and the nineteenth-century novel. Ohio University Press.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2671

Biblioteka Nauki

32388047