Synthetism and Analytism of Linguistic Units in Croatian-Polish Comparative Approach on the Example of Croatian “Sudjelovati” and Polish “Take Part”, “Participate” (“Brać/Wziąć Udział”, “Uczestniczyć”)

• Authors: Magdalena Baer

Title variants

PL

Syntetyzm i analityzm jednostek języka w ujęciu porównawczym chorwacko-polskim na przykładzie chorw. <i>sudjelovati</i> i pol. </i>brać/wziąć udział, uczestniczyć<i>

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza porównawcza chorwacko-polska analitycznych i syntetycznych jednostek języka będących semantycznymi ekwiwalentami międzyjęzykowymi na przykładzie chorwackiego czasownika sudjelovati i jego polskiego odpowiednika w postaci kolokacji brać/wziąć udział i synonimicznego czasownika uczestniczyć. Analiza semantyczna została przeprowadzona w oparciu o definicje słownikowe dla wskazanych jednostek języka, a następnie jej wyniki porównane z uzusem językowym w postaci zdań wyekscerpowanych z korpusów narodowych chorwackiego i polskiego. Analiza została uzupełniona o badanie analityczności i syntetyczności jednostek językowych oraz ich międzyjęzykowej ekwiwalencji semantycznej i strukturalnej w stylu administracyjnym na podstawie korpusu równoległego chorwacko-polskiego tekstów aktów prawnych pozyskanych z bazy Eur-Lex. Zostało wykazane, że od struktury formalnej jednostki języka ważniejsze jest znaczenie, gdyż niezależnie od tego, czy np. dla języka polskiego w zdaniu występowała kolokacja, czy czasownik syntetyczny, przekazana treść była zbieżna, również w odniesieniu do ekwiwalencji międzyjęzykowej z językiem chorwackim. Rozbieżności w przekładzie uwidocznione na podstawie korpusu równoległego wynikały ze zmian składniowych wprowadzanych do analizowanych tekstów przez tłumaczy prawa unijnego w Chorwacji i w Polsce.

EN

The main aim of this paper is Croatian-Polish comparative analysis of analytical and syncretic units of language, which are semantic, inter-linguistic equivalents, on the example of Croatian verb sudjelovati and its Polish counterpart in the form of collocation brać/wziąć udział and the synonymous verb uczestniczyć. The semantic analysis was carried out in accordance with dictionary definitions for aforementioned linguistic units, and then they were compared with linguistic uses in the form of sentences excerpted from national Croatian and Polish corps. The analysis was supplemented with analytical and synthetic research of linguistic units and their inter-linguistic semantic and structural equivalence in administrative style on the basis of parallel Croatian-Polish textual corps of legal acts obtained from the base EurLex. The analysis showed that a meaning, however, is more important than a formal structure of linguistic unit, because, regardless of whether for example in Polish language, there was collocation or synthetic verb in a sentence, transferred content was convergent, in reference to inter-linguistic equivalence, with Croatian language. Discrepancies in translation, seen on the basis of parallel corps, resulted from syntax changes which were introduced in analysed texts by translators of EU law in Croatia and Poland. This analysis may be useful from the point of view of glottodidactics and translation.  

Keywords

EN

analytism; synthetism; collocations; verbs; Croatian language; Polish language

PL

analityzm; syntetyzm; kolokacje; czasowniki; język chorwacki; język polski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2023
• Volume: 23

Dates

published

2023

Contributors

author

Magdalena Baer

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [Adam Mickiewicz University], Poznań

• https://orcid.org/0000000324232087

References

• Anthony, L. (2022). AntConc (Version 4.1.1) [Computer software]. Waseda University. Retrieved August 17, 2022, from https://www.laurenceanthony.net/software
• Anusiewicz, J. (1978). Konstrukcje analityczne we współczesnym języku polskim. Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
• Białek, E. (2013). Kolokacja i wyraz – uwagi o relacjach synonimii oraz ekwiwalencji. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Sectio FF, Philologiae, 31, 89–104.
• Białek, E. (2015). Kolokacje w przekładzie: Studium rosyjsko-polskie. Wydawnictwo UMCS.
• Blagus Bartolec, G. (2014). Riječi i njihovi susjedi. Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje.
• Blagus Bartolec, G. (2017). Glagolske kolokacije u administrativnome funkcjonalnom stilu. Rasprave Instituta za hrvatski jezik i jezikoslovlje, 43(2), 285–309.
• Bogusławski, A. (1978). Jednostki języka a produkty językowe: Problem tzw. orzeczeń peryfrastycznych. In M. Szymczak (Ed.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego (pp. 17–30). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Buttler, D. (1968). Połączenia typu “ulec zniszczeniu” w języku polskim. Poradnik Językowy, 1968(7), 349–359.
• Buttler, D. (1978). Procesy multiwerbizacji we współczesnej polszczyźnie. Poradnik Językowy, 1978(2), 54–62.
• Cvikić, L., & Jelaska, Z. (2007). Složenost ovladavanja glagoljskim vidom u inojezičnome hrvatskome. Lahor, 2007(4), 190–216.
• Eur-Lex. (n.d.). https://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=pl
• Firth, J. R. (1957). A synopsis of linguistic theory 1930–1955. In J. R. Firth (Ed.), Studies in linguistic analysis: Special volume of the Philological Society (pp. 1–32). Blackwell.
• Gębka-Wolak, M. (2016). Kolokacje w tekstach prawnych – czyn zabroniony. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 2016(31), 127–138. https://doi.org/10.14746/psj.2016.31.10
• Gębka-Wolak, M., & Moroz, A. (2016). Kolokacje w tekstach prawnych – problemy proceduralne. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 2016(31), 113–125. https://doi.org/10.14746/psj.2016.31.9
• Grčić Simeunović, L., & Frleta, T. (2012). Kriterij za prevođenje složenih naziva i kolokacija na hrvatski jezik (pravna terminologija). In L. Pon, V.Karabalić, & S.Cimer (Eds.), Aktualna istraživanja u primijenjenoj lingvistici (pp. 231–244). Hrvatsko društvo za primjenjenu lingvistiku.
• Hrvatski jezični portal [HJP]. (n.d.). https://hjp.znanje.hr/
• Ivir, V. (1992–1993). Kolokacije i leksičko značenje. Filologija, 1992–1993(20–21), 181–189.
• Jędrzejko, E. (1992). Słownictwo analityczne w opisie leksykalno-semantycznym. In A. Markowski (Ed.), Opisać słowa: Materiały ogólnopolskiej sesji naukowej w rocznicę śmierci Profesor Danuty Buttler “Teoretyczne i metodologiczne zagadnienia leksykologii” Warszawa 4–5 marca 1992 r. (pp. 50–61). Elipsa.
• Jojić, L., Nakić, A., Vajs Vinja, N., & Zečević, V. (2015). Veliki rječnik hrvatskoga standradnoga jezika [VRHSJ]. Školska knjiga.
• Kolokacijska baza hrvatskogo jezika [KBHJ]. (n.d.). http://ihjj.hr/kolokacije
• Kurkowska, H., & Skorupka, S. (1959). Stylistyka polska: Zarys. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Labocha, M. (2021). Glottodydaktyczne aspekty opisu słownikowego kolokacji. Roczniki Humanistyczne, 69(10), 121–138. https://doi.org/10.18290/rh216910-8
• Ljubešić, N., & Klubička, F. (2016). Croatian web corpus hrWaC 2.1, Slovenian language resource repository CLARIN.SI, ISSN 2820-4042 [hrWaC]. http://hdl.handle.net/11356/1064
• Mindak, J. (1983). Peryfrastyczne konstrukcje predykatywne z parafrazą przymiotnikową (na materiale polskim, serbsko-chorwackim i macedońskim). Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Narodowy Korpus Języka Polskiego [NKJP]. (n.d.). http://nkjp.pl
• Ordulj, A. (2017). Kolokacijska kompetencija u hrvatskom kao inom jeziku. Filološke studije,15(2), 196–218.
• Pęzik, P. (2012). Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP. In A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. Górski, & B. Lewandowska-Tomaszczyk (Eds.), Narodowy Korpus Języka Polskiego (pp. 253–273). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pintarić, N., & Moguš, M. (2002). Poljsko-hrvatski rječnik [PHR]. Školska knjiga.
• Przybylska, R. (2020). Kolokacje a analiza semantyczna wyrazu. LingVaria, 15(2), 43–51. https://doi.org/10.12797/LV.15.2020.30.04
• Šarić, L., & Wittschen, W. (2008). Rječnik sinonima hrvatskoga jezika [RSHJ]. Naklada Jesenski i Fink.
• Siewiert-Kowalkowska, K. (2016). Niemieckie zwroty werbo-nominalne w przekładzie tekstów prawnych na język polski. Comparative Legilinguistics, 25, 61–78. https://doi.org/10.14746/cl.2016.25.04
• Słownik języka polskiego PWN [SJP PWN]. (n.d.). https://sjp.pwn.pl/
• Šnjarić, M. (2018). Glagolsko-imeničke kolokacije u općeznanstvenom hrvatskom i njemačkom jeziku [Unpublished doctoral dissertation]. Sveučilište u Zagrebu.
• Sobol, E. (2012). Słownik języka polskiego (3rd ed.) [SJP PWN]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Stec, W. (2018). Kolokacje prawne jako źródło problemów tłumaczeniowych (na przykładzie polskich i rosyjskich tekstów paralelnych z zakresu prawa karnego. In A.Pstyga, T.Kananowicz, & M.Buchowska (Eds.), Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza: Vol. 7. Frazeologia z perspektywy językoznawcy i tłumacza (pp. 266–274). Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Stojić, A. (2012). Kolokacije – prilog teorii i praksi. Filozofski fakultet Sveučilišta u Rijeci.
• Szymczak-Rozlach, M. (2010). Analityczne struktury werbo-nominalne w języku słowackim. Uniwersytet Śląski w Katowicach; Wydawnictwo Agencja Artystyczna Para.
• Topolińska, Z. (1977). Mechanizmy nominalizacji we współczesnej polszczyźnie. In Z. Topolińska (Ed.), Studia gramatyczne 1 (pp. 175–210). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• uczestniczyć. (n.d.-a). In Słownik języka polskiego PWN. Retrieved July 15, 2022, from https://sjp.pwn.pl/sjp/uczestniczyc;2531985.html
• uczestniczyć. (n.d.-b). In P. Żmigrodzki (Ed.), Wielki słownik języka polskiego PAN. Retrieved July 15, 2022, from https://wsjp.pl/haslo/podglad/16056/uczestniczyc
• Vetulani, G. (2012). Kolokacje werbo-nominalne jako samodzielne jednostki języka: Syntaktyczny słownik kolokacji werbo-nominalnych języka polskiego na potrzeby zastosowań informatyczny: Cz. 1. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
• Żmigrodzki, P. (Ed.). (n.d.). Wielki słownik języka polskiego [WSJP PAN]. https://wsjp.pl

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2894

Biblioteka Nauki

33309620