Synthetic and Analytical Means of Expressing Aktionsart in the Ukrainian and Serbian Languages

• Authors: Milena Ivanović

Title variants

PL

Syntetyczne i analityczne środki wyrażania akcjonalności w języku ukraińskim i serbskim

Abstracts

PL

W artykule przeanalizowano aktionsarten czasowników oraz konstrukcji jako sposoby wyrażania akcjonalności w językach ukraińskim i serbskim. Wyróżniamy cztery klasy znaczeń akcjonalnych – fazowość, determinatywność, mnogość i stopniowość – i dla każdego z nich ustalamy typ i skład środków wyrażania w celu zdefiniowania wzajemnych relacji między tymi środkami, jak też podobieństwa i różnice w ich funkcjonowaniu w analizowanych językach. Na podstawie przeprowadzonej analizy dochodzimy do wniosku, że środki analityczne, choć nie centralne, są stosunkowo często reprezentowane w obu językach, zwłaszcza w sferze jakościowej aktionsart, i że choć w obu językach istnieją odpowiednie modele słowotwórcze, to język serbski jest bardziej skłonny do analitycznych, a ukraiński do syntetycznych środków wyrażania aktionsarten.

EN

The paper analyzes the aktionsart verb classes and aktionsart constructions as means of expressing aktionsart in the Ukrainian and Serbian languages. We single out four complexes of aktionsart meanings: phasal, determinative, plural, and gradual. For each of them, we determine the type and composition of the means of expression with the aim of observing the mutual relationship between these means and the similarities and differences in their functioning in the analyzed languages. Based on the analysis, we conclude that analytical means, although not central, are relatively represented in both languages, especially in the sphere of qualitative aktionsart, and that, although there are appropriate word-formation models in both languages, the Serbian language favors analytical, and the Ukrainian synthetic meansof expressing aktionsart.  

Keywords

EN

aktionsart; verb; semantic class; analytical construction; phasality; determinativity; plurality; graduality; Ukrainian language; Serbian language

PL

rodzaj czynności; czasownik; konstrukcja analityczna; klasa znaczeniowa; fazowość; determinatywność; mnogość; stopniowalność; język ukraiński; język serbski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2023
• Volume: 23

Dates

published

2023

Contributors

author

Milena Ivanović

• Универзитет у Београду [University of Belgrade], Београд [Belgrade]

• https://orcid.org/0000000264982790

References

• Agrellʹ, S. (1962). O sposobakh deĭstviia polʹskogo glagola. In IU. Maslov (Ed.), Voprosy glagolʹnogo vida (pp. 35–38). Inostrannaia literatura.
• Antologiја srpske književnosti. (n.d.). Učiteljski fakultet Univerzitet u Beogradu. https://www.antologijasrpskeknjizevnosti.rs/
• Bondarko, A. (1987). Soderzhanie i tipy aspektualʹnykh otnosheniĭ. In A. Bondarko (Ed.), Teoriia funktsionalʹnoĭ grammatiki: Vvedenie, aspektualʹnostʹ, vremennaia lokalizovannostʹ, taksis (pp. 40–45). Nauka.
• Grubor, Đ. (1953). Aspektna značenja. Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti.
• Isachenko, V. (1960). Grammaticheskiĭ stroĭ russkogo iazyka v sopostavlenii s slovatskim: Morfologiia: Chastʹ vtoraia. Izdatelʹstvo Slovatskoĭ akademii nauk.
• Ivanović, M. (2016). Akcionalnost – semantika i forma: U savremenom ukrajinskom i srpskom jeziku. Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu.
• Khrakovskiĭ, V. (1980). Nekotorye problemy universalʹno-tipologicheskoĭ kharakteristiki aspektualʹnykh znacheniĭ. In S. Smirnov (Ed.), Voprosy russkoĭ aspektologii V: Aspektualʹnostʹ i sredstva ee vyrazheniia (pp. 3–24). Izdatelʹstvo Tartuskogo gosudarstvennogo universiteta.
• Khrakovskiĭ, V. (1987). Semantika fazovosti i sredstva ee vyrazheniia. In A. Bondarko (Ed.), Teoriia funktsionalʹnoĭ grammatiki: Vvedenie, aspektualʹnostʹ, vremennaia lokalizovannostʹ, taksis (pp. 153–180). Nauka.
• Maslov, IU. (1957). Glagolʹnyĭ vid v sovremennom bolgarskom iazyke [Summary of post-doctoral dissertation]. Institut slavianovedeniia AN SSSR.
• Mova.info: Linhvistychnyĭ portal. (n.d.). https://www.mova.info/corpus.aspx
• Novakov, P. (2005). Glagolski vid i tip glagolske situacije u engleskom i srpskom jeziku. Futura publikacije.
• Petrukhina, E. (1998). Grammaticheskaia i leksicheskaia kategorizatsiia deĭstviĭ i ikh parametrov v slavianskikh iazykakh (sopostavitelʹnoe issledovanie russkogo, zapadnoslavianskikh i bolgarskogo iazykov). Nauchnye doklady filologicheskogo fakulʹteta MGU, 3, 71–91.
• Popović, Lj. (2008). Jezička slika stvarnosti: Kognitivni aspekt kontrastivne analize. Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu.
• Rusanovskiĭ, V., Zhovtobriukh, М., Gorodenskaia, Е., & Grishchenko, А. (1986). Ukrainskaia grammatika. Naukova dumka.
• Sigalov, P. (1978). Zadachi i vozmozhnosti sopostavitelʹnogo i sravnitelʹno-istoricheskogo izucheniia sposobov deĭstviia slavianskogo glagola. In IU. Maslov (Ed.), Problemy sovremennogo teoreticheskogo i sinkhronno-opisatelʹnogo iazykoznaniia: Vypusk 1. Voprosy sopostavitelʹnoĭ aspektologii (pp. 44–56). Izdatelʹstvo Leningradskogo universiteta.
• Sokolova, S. (2003). Prefiksalʹnyĭ slovotvir diiesliv u suchasniĭ ukraїnsʹkiĭ movi. Naukova dumka.
• Sokolova, S. (2021). Aspektualʹni katehoriї ukraїnsʹkogo diieslova. Knyha-plius.
• Toshovich, B. (2009). Sposoby glagolʹnogo deĭstviia v serbskom, khorvatskom i boshniatskom iazykakh. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Ukrlib – Biblioteka ukraїnsʹkoї literatury. (n.d.). https://www.ukrlib.com.ua/
• Višnjić, М. J. (1999). Antologijа srpskih pripovedača XIX i XX veka (J. Đuretić, Ed.). Filip Višnjić. https://www.knjizara.com/pdf/8282.pdf
• Vykhovanetsʹ, I., & Horodensʹka, K. (2004). Teoretychna morfolohiia ukraїnsʹkoї movy. Universytetsʹke vydavnytstvo “Pulʹsary”.
• Vykhovanetsʹ, I., Horodensʹka, K., Zahnitko, A., & Sokolova, S. (2017). Hramatyka suchasnoї ukraїnsʹkoї literaturnoї movy: Morfolohiia. Vydavnychyĭ dim Dmytra Buraho.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2905

Biblioteka Nauki

33316204