Once Again on Tertium Comparationis in the Confrontative Study of Linguistic Images of the World

• Authors: Viara Maldjieva , Norbert Tobolski

Title variants

PL

Jeszcze raz o tertium comparationis w konfrontatywnym badaniu językowych obrazów świata

Abstracts

PL

Praca zawiera wstępną propozycję spełnienia postulatów stawianych przed tertium comparationis w konfrontacji językowej, zwłaszcza tych związanych z opracowaniem operacjonalnych kroków budowania podstawy porównania konceptów w różnych językach tak, żeby paralelne (i de facto jednojęzyczne) opisy zastąpić porównaniem sensu stricto. W opinii jej autorów zastosowanie podstawowych teoretycznych założeń konfrontacji językowej pozwoli stworzyć narzędzia do porównania językowych obrazów świata. Propozycja jest poparta wynikami wstępnej porównawczej analizy pojęcia ‘wiara’ w języku polskim i bułgarskim.

EN

The work contains a preliminary proposal for fulfilling the demands placed before the tertium comparationis in linguistic confrontation, especially those related to the preparation of operational steps for building a basis for comparing concepts in different languages so that parallel (and de facto monolingual) descriptions can be replaced by sensu stricto comparisons. According to the authors, the application of the basic theoretical assumptions of linguistic confrontation will make it possible to create tools for comparing linguistic images of the world. The proposal is supported by the results of a preliminary comparative analysis of the concept of ‘faith’ in Polish and Bulgarian.  

Keywords

EN

linguistic image of the world; confrontation; tertium comparationis; Polish language; Bulgarian language

PL

językowy obraz świata; konfrontacja językowa; tertium comparationis; język polski; język bułgarski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2023
• Volume: 23

Dates

published

2023

Contributors

author

Viara Maldjieva

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika [Nicolaus Copernicus University], Toruń

• https://orcid.org/0000000347275098

author

Norbert Tobolski

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika [Nicolaus Copernicus University], Toruń

• https://orcid.org/0009000658193978

References

• Abramowicz, M., Bartmiński, J., & Chlebda, W. (2011). Punkty sporne i bezsporne w programie EUROJOS: Odpowiedź na pytania i wątpliwości Profesor Jadwigi Puzyniny. Etnolingwistyka, 23, 227–233.
• Ajdačić, D. (2021). Tom etnolingwistycznych badań nad konceptem WOLNOŚCI. Rocznik Slawistyczny, 70, 173–178.
• Ajdukiewicz, K. (1985). Język i poznanie (Vol. 1). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Andreĭchin, L., Georgiev, L., Ilchev, S., Kostov, N., Lekov,I., Stoĭkov, S., Todorov, TS. (Eds.). (1976). Bŭlgarski tŭlkoven rechnik. Nauka i izkustvo.
• Baltova, J., & Koseska-Toszewa, V. (Eds.). (2003). Przewodnik po akademickiej Gramatyce konfrontatywnej bułgarsko-polskiej. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy).
• Bańko, M., Górski, R. L., Lewandowska-Tomaszczyk, B., Łaziński, M., Pęzik, P., & Przepiórkowski, A. (2008–2010). Narodowy Korpus Języka Polskiego [NKJP]. http://nkjp.uni.lodz.pl/
• Bartmiński, J. (2005). Koncepcja językowego obrazu świata w programie slawistycznych badań porównawczych. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 40, 259–280.
• Bartmiński, J. (2015a). Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów – co zawiera, na jakich zasadach się opiera, dla kogo jest przeznaczony. In J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, & B. Żywicka (Eds.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów: Vol. 1. DOM (pp. 7–14). Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
• Bartmiński, J. (2015b). Perspektywa semazjologiczna i onomazjologiczna w badaniach językowego obrazu świata. Poradnik Językowy, 2015(1), 14–26.
• Bartmiński, J. (2016). Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów – co zawiera, na jakich zasadach się opiera, dla kogo jest przeznaczony. In J. Bartmiński, M. Brzozowska, & S. Niebrzegowska-Bartmińska (Eds.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów: Vol. 3. PRACA (pp. 7–12). Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
• Bartmiński, J., & Chlebda, W. (2008). Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów? Etnolingwistyka, 20, 11–27.
• Bartmiński, J., & Chlebda, W. (2013). Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu Europy. Etnolingwistyka, 25, 69–95.
• Barwise, J., & Perry, J. (1981). Situations and attitudes. The Journal of Philosophy, 78(11), 668–691. https://doi.org/10.2307/2026578
• Bogusławski, A. (1976). Problem “tertium comparationis” w badaniu lingwistycznym. Kwartalnik Neofilologiczny, 23, 295–303.
• Bŭlgarski natsionalen referenten korpus – BulTreeBank. (n.d.). http://www.webclark.org/
• Czachur,W. (2019). Jak porównywać obrazy Europy? Refleksje teoretyczno-metodologiczne po lekturze Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Linguistica, 53, 8–22. https://doi.org/10.18778/0208-6077.53.01
• Doroszewski, W. (Ed.). (n.d.). Słownik języka polskiego. https://sjp.pwn.pl/doroszewski/lista
• Grochowski, M. (1982). Zarys leksykologii i leksykografii: Zagadnienia synchroniczne. Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Grzegorczykowa, R. (2009). Punkty dyskusyjne w rozumieniu pojęcia językowego obrazu świata – widziane z perspektywy badań porównawczych. Etnolingwistyka, 21, 15–29.
• Grzegorczykowa, R. (2011). Jeszcze o rozumieniu JOS-u w perspektywie badań porównawczych: Problem inwariantu pojęciowego. Etnolingwistyka, 23, 217–225.
• Karolak, S. (1984). Składnia wyrażeń predykatywnych. In M. Grochowski, S. Karolak, & Z. Topolińska (Eds.), Gramatyka współczesnego języka polskiego: Part 1. Składnia (pp. 11–211). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Karolak, S. (2002). Podstawowe struktury składniowe języka polskiego. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy).
• Kiklewicz,A., & Korytkowska, M. (Eds.). (2010). Podstawowe struktury zdaniowe współczesnych języków słowiańskich: białoruski, bułgarski i polski. Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Kiklewicz,A., & Wilczewski, M. (2011). Współczesna lingwistyka kulturowa: Zagadnienia dyskusyjne (na marginesie monografii Jerzego Bartmińskiego Aspects of cognitive ethnolinguistics). Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 67, 165–178.
• Koseska-Toszewa, V. (1991). O języku-pośredniku w badaniach konfrontatywnych. In H. Běličova, G. Nieszczimienko, & Z. Rudnik-Karwatowa (Eds.), Problemy teoretyczno-metodologiczne badań konfrontatywnych języków słowiańskich (pp. 7–19). Polska Akademia Nauk.
• Koseska-Toszewa, V. (2010). Wielotomowa gramatyka konfrontatywna języka bułgarskiego i polskiego. Slavia Meridionalis, 10, 151–167. https://doi.org/10.11649/sm.2010.012
• Melʹchuk,I. (1974). Opyt teorii lingvisticheskikh modeleĭ “Smysl ⇔ tekst”. Nauka.
• Polański, K. (Ed.). (1999). Encyklopedia językoznawstwa ogólnego [EJO]. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Puzynina, J. (2010). Z problemów opisu językowego obrazu świata – pytania i wątpliwości. Etnolingwistyka, 22, 39–51.
• Rechnik na bŭlgarskiia ezik. (n.d.). http://ibl.bas.bg/rbe/lang/bg/
• Romanski, S. (Ed.). (1955). Rechnik na sŭvremenniia bŭlgarski knizhoven ezik (Vol. 1). BAN.
• Roshko, R. (1994). Semantichnata kategoriia opredelnost/neopredelenost i semantichnata kategoriia kolichestvo. In Bŭlgarsko-polska sŭpostavitelna gramatika: Vol. 3. Semantichnite kategorii kolichestvo i stepen. AI Prof. Marin Drinov.
• Selinker, L. (1972). Interlanguage. International Review of Applied Linguistics in Language Teaching, 10(3), 209–231.
• Słownik języka polskiego PWN. (n.d.). https://sjp.pwn.pl/
• Szulc, A. (1984). Podręczny słownik językoznawstwa stosowanego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Tobolski, N. (2022). Językowy obraz ‘wiary’ w języku polskim i bułgarskim [Unpublished master’s thesis]. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
• Tokarski, R. (2008). Konotacja a problem kategoryzacji. Język a Kultura, 20, 143–161.
• Żmigrodzki, P. (Ed.). (n.d.). Wielki słownik języka polskiego PAN. https://wsjp.pl/

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2919

Biblioteka Nauki

33317071