Asyndetic Complementation in the Light of Explicative Syntax (Exemplified with Bulgarian, Polish and Ukrainian)

• Authors: Aleksander Kiklewicz

Title variants

PL

Komplementacja asyndetyczna w świetle składni eksplikacyjnej (na przykładzie języka bułgarskiego, polskiego i ukraińskiego)

Abstracts

PL

Przedmiotem badania są bułgarskie, polskie i ukraińskie konstrukcje składniowe, w których pozycja dopełnienia klauzulowego jest realizowana w sposób asyndetyczny. Analiza materiału językowego opiera się na teorii składni eksplikatywnej, której podstawy opracował S. Karolak. Autor pokazuje, że dopełnienie asyndetyczne jest jedną z form realizacji argumentu propozycjonalnego, uwarunkowaną walencją czasownika matrycowego. Dana forma składniowa stanowi charakterystykę walencyjną ograniczonej grupy semantycznej czasowników, a mianowicie czasowników mentalnych, emotywnych, percepcyjnych i deliberatywnych. Autor pokazuje również, że istnieją inne czynniki, które sprzyjają lub odwrotnie nie sprzyjają używaniu zdań bezspójnikowych, takie jak: negacja, elipsa, koreferencja. Autor dochodzi do wniosku, że częstość występowania konstrukcji asyndetycznych w językach słowiańskich jest większa lub mniejsza.

EN

The subject of the study is Bulgarian, Polish and Ukrainian syntactic constructions in which the position of the clausal complement is realized in an asyndetic manner. The analysis of language material is based on the theory of explicative syntax, the foundations of which were developed by S. Karolak. The author shows that the asyndetic complement is one of the forms of realization of the propositional argument that is conditioned by the valence of the matrix verb. A given syntactic form is a valence characteristic of a limited group of semantic classes of verb, namely mental, emotive, perceptive and deliberative verbs. The author also shows that there are other factors that favor or, conversely, do not favor the use of conjunctionless sentences, such as negation, ellipsis, coreference, and others. The author concludes that the frequency of asyndetic constructions in Slavic languages can vary.

Keywords

EN

explicative syntax; valency; verb syntax; sentential actant; conjunction; asyndetic complementation; Bulgarian language; Polish language; Ukrainian language

PL

składnia eksplikacyjna; walencja; składnia czasowników; aktant syntaktyczny; spójnik; dopełnienie asyndetyczne; język bułgarski; język polski; język ukraiński

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2023
• Volume: 23

Dates

published

2023

Contributors

author

Aleksander Kiklewicz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski [University of Warmia and Mazury], Olsztyn

• https://orcid.org/0000000261406368

References

• Aipova, G. B. (2008). Sintaksicheskaia sviazʹ i sredstva i sposoby ee vyrazheniia mezhdu komponentami slozhnoe predlozhenie frazeologizirovannoĭ struktury. Izvestiia OshTU, 2008(1), 244–247.
• Andrejewicz, J., Andrejewicz, U., Andrzejczuk, A., Batko, P., Brodzińska, M., Bukowiecka, H., Drabik, L., Filipczak, J., Grzeszak, A., Hajnicz, E., Itoya, B., Kaczmarska, E., Kalużna-Gołąb, M., Kocyba, N., Linsztet, B., Łodzińska, A., Maciejewska, M., Norwa, A., Opacki, M., … Żurowski, S. (2016). Walenty. Institute of Computer Science, Polish Academy of Sciences. http://zil.ipipan.waw.pl/Walenty
• Bauer, J. (1961). Souřadné souvětí. Kapitoly ze srovnávací mluvnice ruské a české, 2, 298–363.
• chemik Krzysztof Krahel. (2008, January 31). Z czystej ciekawości zajrzałem do ciebie i muszę przyznać: sytuacja nietypowa [Comment on the photo Galeria Mewa odwrotnołba ‑ nowy gatunek]. BirdWatching.pl. Retrieved November 6, 2022, from http://www.birdwatching.pl/galeria/ostatnio-dodane/zdjecie/1979
• Chubanʹ, T. (2018). Osoblyvosti syntaksysu bezspoluchnykovykh rechenʹ. Teoretychna i dydaktychna filolohiia, 28, 246–252.
• Girón Alconchel, J. L. (2005). Cambios gramaticales en los Siglos de Oro. In R. Cano (Ed.), Historia de la lengua española (pp. 859–893). Ariel.
• ~gracz [103.232.121.*]. (2022, October 7). Grałem w Undead Clash i muszę przyznać nic z tego nie będzie. Bankier.pl. Retrieved November 6, 2022, from https://www.bankier.pl/forum/temat_gralem-w-undead-clash-i-musze-przyznac-nic-z-tego-nie-be%C2%ACdzie,55525891.html
• Gradinarova, A. (2015). Bolgarskie bessoiuznye slozhnye predlozheniia v sopostavlenii s russkimi. Acta Linguistica, 9(2), 84–105.
• Grochowski, M. (1984). Składnia wyrażeń polipredykatywnych. In Z. Topolińska (Ed.), Gramatyka współczesnego języka polskiego: Składnia (pp. 213–300). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Higgins, F. R. (1979). The pseudo-cleft construction in English. Garland.
• Iwaszkiewicz, J. (1977). Sława i chwała. (Vols. 1–3). Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Jodłowski, S. (1968). Podstawy składni polskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Karolak, S. (2002). Podstawowe struktury składniowe języka polskiego. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.
• Kiklevich, A. (2021). Bessoiuznyĭ sententsialʹnyĭ aktant v svete ėksplikativnogo sintaksisa. Slavia, 90(2), 220–239.
• Kiklevich, A. (2022). Izʺiasnitelʹnyĭ soiuz kak v russkom – jak v polʹskom: Semantika i sochetaemostʹ. Russkiĭ iazyk v nauchnom osveshchenii, 2022(1), 77–112. https://doi.org/10.31912/rjano-2022.1.3
• Kiklewicz, A., & Korytkowska, M. (2010). Podstawowe struktury zdaniowe współczesnych języków słowiańskich: białoruski, bułgarski, polski. Centrum Badań Europy Wschodniej.
• Kiklewicz, A., Korytkowska, M., Mazurkiewicz-Sułkowska, J., & Zatorska, A. (2019a). Zintegrowany opis semantyczno-syntaktyczny czasowników bułgarskich, polskich i rosyjskich (“verba cogitandi” i “verba sentiendi”) (Pt. 1). Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. https://hdl.handle.net/20.500.12528/1087
• Kiklewicz, A., Korytkowska, M., Mazurkiewicz-Sułkowska, J., & Zatorska, A. (2019b). Zintegrowany opis semantyczno-syntaktyczny czasowników bułgarskich, polskich i rosyjskich (“verba cogitandi” i “verba sentiendi”): Pt. 2.2. Verba sentiendi. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. https://hdl.handle.net/20.500.12528/1087
• Klemensiewicz, Z. (1957). Zarys składni polskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Klemensiewicz, Z. (2001). Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Korytkowska, M. (2017). Intensja czy ekstensja? O pewnych dylematach przy analizie struktur predykatowo-argumentowych. Prace Filologiczne, 70, 305–316.
• Kotova, N., & IAnakiev, M. (2001). Grammatika bolgarskogo iazyka dlia vladeiushchikh russkim iazykom. Izdatelʹstvo MGU.
• Krapova, I., & Cinque, G. (2016). On noun clausal ‘complements’ and their non-unitary nature. Annali di Ca’ Foscari. Serie occidentale, 50, 77–107.
• Lehmann, C. (1988). Towards a typology of clause linkage. In J. Haiman & S. Thompson (Eds.), Clause combining in grammar and discourse (pp. 181–225). Benjamins. https://doi.org/10.1075/tsl.18.09leh
• Mazzola, G., Cornillie, B., & Rosemeyer, M. (2022). Asyndetic complementation and referential integration in Spanish: A diachronic probabilistic grammar account. Journal of Historical Linguistics, 12(2), 194–240. https://doi.org/10.1075/jhl.20031.maz
• Mędak, S. (2005). Praktyczny słownik łączliwości składniowej czasowników polskich. Universitas.
• Mistrz Gemba. (n.d.). Ile kontroli potrzebuję, a ile muszę oddać, aby stać się dobrym Lean Menadżerem? Lean Enterprise Institute Polska. Retrieved November 6, 2022, from https://lean.org.pl/ile-kontroli-potrzebuje-a-ile-musze-oddac-aby-stac-sie-dobrym-lean-menadzerem
• Mitkovska, L., & Bužarovska, E. (2021). Clausal complementation of visual perception verbs in Balkan Slavic. In B. Wiemer & B. Sonnenhauser (Eds.), Clausal complementation in South Slavic (pp. 270–314). De Gruyter Mouton. https://doi.org/10.1515/9783110725858-005
• Moroz, A. (2010). Parenteza ze składnikiem czasownikowym we współczesnym języku polskim. Wydawnictwo UMK.
• Narodowy Korpus Języka Polskiego. (2008–2012). http://nkjp.pl
• Papierz, M. (2013). Podstawowe struktury składniowe współczesnego języka słowackiego. Lexis.
• Petrova, S. (2020). Embedded verb second in the history of German. In R. Woods & S. Wolfe (Eds.), Rethinking verb second (pp. 555–571). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780198844303.003.0023
• Podracki, J. (1997). Składnia polska: Książka dla nauczycieli, studentów i uczniów. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Polański, K. (Ed.). (1980–1992). Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich (Vols. 1–5). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
• Prynt. (2008, September 2). Koniec piwowarzenia. Piwo.org. Retrieved November 6, 2022, from https://piwo.org/forums/topic/497-koniec-piwowarzenia/
• Shvedova, N. Y. (Ed.). (1980). Russkaia grammatika: Vol. 2. Sintaksis. Nauka.
• Valentina Solovʹov gospodar, kogato vrŭshta otkradnatite pari. (2023, August 9). uofa.ru. Retrieved March 18, 2023, from https://uofa.ru/bg/valentina-soloveva-vlastelina-kogda-vernet-ukradennye-dengi-valentina
• Wróbel, H. (2001). Gramatyka współczesnego języka polskiego. OD NOWA.
• Zahnitko, A. (2001). Teoretychna hramatyka ukraїnsʹkoї movy: Syntaksys. DonNU.

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2948

Biblioteka Nauki

33317070