Wokół dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie i konfliktu w Palestynie. Sprawa zajść w kibucach Chulda i Ramat ha-Kowesz w 1943 r.

• Authors: Jacek Pietrzak

Title variants

EN

About the Desertion of Jews from the Polish Army in the East and the Conflict in Palestine. The Case of the Incidents in Hulda and Ramat HaKovesh Kibbutzim in 1943

Abstracts

EN

The article deals with events that occurred in Mandatory Palestine in the autumn of 1943. During British operations against Jewish armed organisations in two kibbutzim, there were violent clashes with settlers and arrests, which in turn provoked strong protests from the Jewish people. The author’s analysis focuses on the connections between these events and Polish-Jewish relations, particularly in the context of the case of the desertion of Jews from the Polish Army in the East commanded by General Władysław Anders.

PL

Artykuł dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w mandatowej Palestynie jesienią 1943 r. Podczas brytyjskich akcji wymierzonych w żydowskie organizacje zbrojne w dwóch kibucach doszło do gwałtownych starć z osadnikami i aresztowań, co wywołało z kolei burzliwe protesty społeczności żydowskiej. Analiza autora ogniskuje się wokół związków tych wydarzeń z relacjami polsko-żydowskimi, zwłaszcza w kontekście sprawy dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie dowodzonej przez gen. Władysława Andersa.

Keywords

PL

II wojna światowa; Palestyna; stosunki polsko-żydowskie; stosunki brytyjsko-żydowskie; dezercje; Armia Polska na Wschodzie

EN

Second World War; Palestine; Polish-Jewish relations; British-Jewish relations; desertions; Polish Army in the East

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Dzieje Najnowsze
• Year: 2022
• Volume: 54
• Issue: 3
• Pages: 69-84

Dates

published

2022

Contributors

author

Jacek Pietrzak

• Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego

• https://orcid.org/0000000159966270

References

• Archiwum Akt Nowych: Hoover Institution Archives: Anders Collection; Ministerstwo Informacji i Dokumentacji; Ministerstwo Spraw Zagranicznych
• Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie: A 49 Konsulat Generalny RP w Tel Awiwie; A XII Ministerstwo Obrony Narodowej; Kol. 138 Wincentego Bąkiewicza
• Anders W., Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939–1946, Lublin 1995.
• Dezercje Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1993, z. 103, s. 131–144.
• Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. VI: Lipiec 1943 – kwiecień 1944, red. M. Zgórniak, oprac. W. Rojek, przy współpr. A. Suchcitza, Kraków 2003.
• Bauer Y., From Diplomacy to Resistance. A History of Jewish Palestine 1939–1945, Skokie 2001.
• Ben-Eliezer U., The Making of Israeli Militarism, Bloomington 1998.
• Cholewinska-Vater D., Contested Loyalties in War: Polish-Jewish Relations within Anders Army, PhD thesis, Faculty of Humanities, University of Manchester 2019.
• Cohen M.J., Palestine. Retreat from the Mandate. The Making of British Policy 1936–45, New York 1978.
• Engel D., Facing the Holocaust. The Polish Government-in-Exile and the Jews 1943–1945, Chapel Hill–London 1993.
• Gavron D., The Kibbutz. Awakening from Utopia, Lanham 2000.
• Gąsowski T., Pod sztandarami Orła Białego. Kwestia żydowska w Polskich Siłach Zbrojnych w czasie II wojny światowej, Kraków 2002.
• Hoffman B., Anonymous Soldiers. The Struggle for Israel 1917–1947, New York 2015.
• Kersten K., Polacy, Żydzi, komunizm. Anatomia półprawd 1939–68, Warszawa 1992.
• Kossoy E., Żydowskie podziemie zbrojne w Palestynie i jego polskie powiązania, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 2006, z. 157, s. 62–100.
• Levin D., Żydzi wschodnioeuropejscy podczas II wojny światowej, tłum. E. Balcerek, Warszawa 2005.
• Patek A., Żydzi w drodze do Palestyny 1934–1944. Szkice z dziejów aliji bet nielegalnej emigracji żydowskiej [Jews on their way to Palestine 1934–1944. Sketches of the history of aliyah bet illegal Jewish immigration], Kraków 2009.
• Pietrzak J. Polscy uchodźcy na Bliskim Wschodzie w latach drugiej wojny światowej. Ośrodki, instytucje, organizacje, Łódź 2012.
• Sarner H., Generał Anders i żołnierze II Korpusu Polskiego, tłum. P.K. Domaradzki, Poznań 2002.
• Segev T., One Palestine, Complete. Jews and Arabs under the British Mandate, tłum. H. Watzman, New York 2000.
• Sharfman D., Palestine in the Second World War. Strategic Plans and Political Dilemmas. The Emergence of a New Middle East, Eastbourne 2014.
• Smoliński J., Sprawa dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie w latach 1942–1944, w: Żydzi i Wojsko Polskie w XIX i XX wieku, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa–Kielce 2020, s. 265–278.
• Stola D., Nadzieja i zagłada. Ignacy Schwarzbart – żydowski przedstawiciel w Radzie Narodowej RP (1940–1945), Warszawa 1995.
• Strzyżewski S., Dezercje Żydów z Armii Andersa w świetle dokumentów Instytutu Polskiego i Muzeum im. Władysława Sikorskiego w Londynie, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych” 2012, nr 3, s. 220–238.
• Zamorski K., Dezercje Żydów z Armii Polskiej, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1993, z. 104, s. 5–22.
• Zamorski K., Dwa tajne biura 2 Korpusu, Londyn 1990.

Identifiers

DOI

10.12775/DN.2022.3.04

Biblioteka Nauki

2233758