Mit założycielski państwa polskiego jako mem w kontekście miejsc pamięci w przestrzeni internetowej

• Authors: Anna Ratke-Majewska

Title variants

EN

The Founding Myth of the Polish State as a Meme in the Context of Memory Sites in the Internet

Abstracts

EN

The primary purpose of this article was to initiate an analysis of the founding myths of the Polish state – their existence and reproduction in the community – in the context of both memetics theory and virtual sites of memory. The research field, broadly outlined by theoretical considerations, was significantly limited in the presented text. Thus, only selected accounts on the Facebook social network were analyzed (within the specified time range) – on the one hand, those representing public institutions dealing with commemoration, and on the other, those private ones, for which one of the purposes is to conduct narratives of memory.

PL

Podstawowe założenie niniejszego artykułu stanowiło zainicjowanie analizy mitów założycielskich państwa polskiego – ich istnienia i powielania we wspólnocie – w kontekście zarówno teorii memetyki, jak i wirtualnych miejsc pamięci. Pole badawcze, szeroko zarysowane rozważaniami teoretycznymi, zostało w prezentowanym tekście znacząco ograniczone. W ten sposób przeanalizowano (w wyznaczonym zakresie czasowym) jedynie wybrane konta na portalu społecznościowym Facebook – z jednej strony te reprezentujące instytucje publiczne zajmujące się upamiętnianiem, z drugiej – te prywatne, których jednym z celów jest prowadzenie narracji pamięci.

Keywords

PL

mit; mity założycielskie państwa polskiego; miejsce pamięci; wirtualne miejsce pamięci; mem; memetyka

EN

myth; founding myths of the Polish state; site of memory; virtual site of memory; meme; memetics

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Dzieje Najnowsze
• Year: 2023
• Volume: 55
• Issue: 1
• Pages: 197-216

Dates

published

2023

Contributors

author

Anna Ratke-Majewska

• Instytut Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego

• https://orcid.org/0000000308455061

References

• Blackmore S., Maszyna memowa, tłum. N. Radomski, Poznań 2002.
• Borkowski W., Nowak A., Wpływ społeczny jako model rozprzestrzeniania się memów, „Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny” 2005, nr 9, s. 44–68.
• Burszta W.J., Jaskułowski K., Mity, symbole i bohaterowie narodowi z perspektywy antropologicznej, w: Górny Śląsk wyobrażony. Wokół mitów, symboli i bohaterów dyskursów narodowych (Imaginiertes Oberschlesien. Mythen, Symbole und Helden in den nationalen Diskursen), red. J. Haubold-Stolle, B. Linek, tłum. pol. B. Linek, Opole–Marburg 2005, s. 17–35.
• Cywiński B., Rodowody niepokornych, Warszawa 1971.
• Czarnocka M., Podmiot poznania a nauka, Toruń 2012.
• Czeremski M., Sadowski J., Mit i utopia, Kraków 2012.
• Daszkiewicz W., Ewolucjonistyczna teoria kultury w antropologii społecznej, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 2015, t. LVIII, nr 3 (231), s. 69–84.
• Dawkins R., Samolubny gen, tłum. M. Skoneczny, Warszawa 1996.
• Futyra M., Od Rzeczypospolitej szlacheckiej do IV RP. Krótki przegląd polskiej mitologii założycielskiej, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 2017, nr 49, https://ispan.waw. pl/journals/index.php/sn/article/view/sn.1324/3142 (dostęp: 1 II 2020).
• Golka M., Atrakcyjność mitu, „Kultura Współczesna” 1996, nr 1–2, s. 41–49.
• Grant G.M., Leksykon memetyczny, „Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny” 2005, nr 9, s. 69–77.
• Jaskułowski K., Mity narodowej żałoby, „Przegląd Polityczny” 2010, nr 100, s. 35–42.
• Jaskułowski K., Polityka krzyża, „Przegląd Polityczny” 2010, nr 102, s. 7–12.
• Jaskułowski K., W obronie krzyża. Rzecz o używaniu i nadużywaniu symboli w polityce, „Dyskurs. Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu” 2013, nr 16, s. 74–93.
• Kaczmarzyk M., Szkoła memów. W stronę dydaktyki ewolucyjnej, Gliwice 2018.
• Kołakowski L., Obecność mitu, Warszawa 2005.
• Lejman J., Ewolucja ludzkiej samowiedzy gatunkowej. Dzieje prób zdefiniowania relacji człowiek – zwierzę, Lublin 2008.
• Lewandowski P., Mit i czas polityczny. Czas polityczny w przestrzeni narodowych narracji mitycznych, Będzin 2015.
• Łaszczyca P., Memy w pamięci: jak wyśledzić memy w mózgu, „Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny” 2017, nr 18, s. 11–42.
• Machcewicz P., Muzeum, Kraków 2017.
• Michalski J., Sarmatyzm a europeizacja Polski w XVIII wieku, w: Swojskość i cudzoziemszczyzna w dziejach kultury polskiej, red. Z. Stefanowska, Warszawa 1973, s. 113–168.
• Mitologizacje państwa w kulturze i literaturze iberyjskiej i polskiej, red. W. Charchalis, A. Trocha, Zielona Góra 2014.
• Napiórkowski M., Łowcy nerek a lęk przed strukturalizmem. Aktualność teorii Claude’a Levi-Straussa w perspektywie badań nad „mitologią współczesną”, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej” 2011, z. 1–2 (14–15), s. 161–173.
• Napiórkowski M., Mitologia współczesna. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców zamieszkałych w globalnej wiosce, Warszawa 2013.
• Nijakowski L.M., Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Warszawa 2008.
• Nora P., Czas pamięci, „Res Publica Nowa” 2001, nr 7, s. 37–43.
• Nora P., Między pamięcią a historią: Les lieux de Mémoire, „Tytuł Roboczy: Archiwum” 2009, nr 2, s. 4–12.
• Ratke-Majewska A., Miejsce pamięci, w: Leksykon wiedzy politologicznej, red. J. Marszałek-Kawa, D. Plecka, Toruń 2018, s. 269–274.
• Siewierska-Chmaj A., Mity w polityce. Funkcje i mechanizmy aktualizacji, Warszawa 2016.
• Stępnik A., Mity w wiązaniu narracji historycznej, „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 2015, t. XXXIV, nr 3, s. 3–23.
• Szpociński A., Miejsca pamięci (lieux de mémoire), „Teksty Drugie” 2008, nr 4, s. 11–20.
• Szpociński A., Nośniki pamięci, miejsca pamięci, „Sensus Historiae” 2014, t. XVII, nr 4, s. 17–26.
• Szymczak M., Kulturotwórcza przyszłość człowieka w świetle psychologii ewolucyjnej, „Seminare. Poszukiwania Naukowe” 2008, t. XXV, s. 225–238.
• Tazbir J., Mur polski, „Polityka”, 9 VIII 2011, s. 52.
• Tazbir J., Szlakami kultury polskiej, Warszawa 1986.
• Tomasz Żukowski: Historię PRL trzeba opowiedzieć na nowo, wywiad z T. Żukowskim (wywiad przeprowadził K. Pilawski), http://www.lewica.pl/?id=24838 (dostęp: 1 III 2020).
• Topolski J., Historiografia jako tworzenie mitów i walka z nimi, w: Ideologie, poglądy, mity w dziejach Polski i Europy XIX i XX wieku. Studia historyczne, red. J. Topolski, W. Molik, K. Makowski, Poznań 1991, s. 243–254.
• Vasyuta O., Mit jako fenomen współczesnej polityki, „Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne” 2012, nr 1, s. 119–132.
• Waniek D., Mity założycielskie – mity polityczne. Ich znaczenie w procesie kształtowania współczesnych podziałów społecznych, „Państwo i Społeczeństwo” 2011, nr 4, s. 9–45.
• Wężowicz-Ziółkowska D., Przedmowa, w: M. Kaczmarzyk, Szkoła memów. W stronę dydaktyki ewolucyjnej, Gliwice 2018 (e-book).
• Zimowska S., Z jakich mediów społecznościowych Polacy korzystają najchętniej?, https:// www.chip.pl/2018/07/z-jakich-mediow-spolecznosciowych-polacy-korzystaja-najchetniej/ (dostęp: 17 II 2020).
• Zych T., Narodziny historycznego mitu na przykładzie września 1939 roku, „Studia z Dziejów Wojskowości” 2016, t. V, s. 13–21.

Identifiers

DOI

10.12775/DN.2023.1.09

Biblioteka Nauki

2234865