Moda za żelazną kurtyną. Refleksje wokół książki Anny Pelki o modzie młodzieżowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Niemieckiej Republice Demokratycznej

• Authors: Patryk Pleskot
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Historia mody młodzieżowej za żelazną kurtyną (i szerzej - analiza kultury młodzieżowej w okresie „realnego socjalizmu”) nie jest dziewiczym obszarem badawczym w naukach społecznych, zarówno polskich, jak i niemieckich. Główną zaletą opracowania Anny Pelki Z [politycznym] fasonem. Moda młodzieżowa z PRL i NRD, Gdańsk 2014 jest perspektywa porównawcza w analizowaniu tego zagadnienia. Autem książki jest też dojrzałość badawcza Autorki, która rozumie, że moda ściśle wiązała się z kontekstem społeczno-politycznym, w którym przyszło żyć mieszkańcom NRD i PRL. Dlatego też szczegółowe nieraz opisy ubiorów niepostrzeżenie stają się elementem skomplikowanych zagadnień z obszaru polityki państwowej, działania opozycji, przemian kulturowych czy zjawiska kultury niezależnej.Tematy mody zostały więc potraktowane jako część historii kultury i kontr­kultury, ewolucji seksualności i postrzegania płci, jeden z tematów propagandy i cenzury; jedna z bolączek gospodarki nakazowo-rozdzielczej; wreszcie jako klucz do badania sfer wolności w państwach o totalistycznych tendencjach - a wszystko to zanurzone zostało w porównawczym sosie. Ów klucz pozwala autorce penetrować tak z pozoru oddalone od siebie obszary jak np. centralne plany gospodarcze, produkcja specjalistycznych tkanin, światowe dni młodzieży, zjawisko emigracji, koncerty The Rolling Stones i subkultura punkowców.W ten sposób Pelka wpisuje się w bardzo owocny i godny poparcia nurt polskiej historiografii, podchodzący do najnowszej historii Polski niejako „od dołu”: nie od najważniejszych wydarzeń i ewolucji politycznej, lecz od drugorzędnych z pozoru zjawisk społecznych, poprzez które owa „wielka historia” zyskuje nowy wymiar i bogaty kontekst.

EN

The history of youth fashion behind the Iron Curtain (and more extensively - an analysis of youth fashion at the time of “real socialism”) is but no means an unexplored field in the social sciences, both Polish and German. The prime asset of the publication by Anna Pelka: Z [politycznym] fasonem. Moda młodzieżowa z PRL i NRD (Gdańsk 2014) is its comparative perspective of analysing the titular topic. Another merit is the research maturity of the author who appreciates that fashion was closely linked with the socio-political context in which the population of People’s Poland and the GDR lived. This is the reason why the at times detailed descriptions of clothes imperceptibly turned into an element of complex problems from the realm of state policy, the activity of the opposition, cultural transformations or assorted phenomena of independent culture.The topic of fashion has thus been treated as part of the history of culture and counter-culture, the sexual revolution and the perception of sex, as well as one of the themes of propaganda and censorship and the problems faced by the command--and-quota economy, and, finally, as a key for studying the enclaves of freedom in states disclosing totalistic tendencies; the author immersed all these components in a comparative approach. This key also permitted her to penetrate such ostensibly distant domains as central economic plans, the production of special textiles, world youth days, emigration, The Rolling Stones concerts, and punk sub-culture.In this manner Pelka has become part of an extremely prolific current of Polish historiography, worth supporting and approaching the latest history of Poland as if from a grass-roots level, i.e. involving not the most significant events and political evolution but the, at first glance, secondary social phenomena thanks to which “great history” gains a new dimension and an extensive context.

Keywords

PL

moda młodzieżowa; NRD; PRL; subkultura; sondaż

EN

youth fashion; DDR; Polish Peoples’ Republic; subculture; survey

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Kwartalnik Historyczny
• Year: 2016
• Volume: 123
• Issue: 1

Dates

published

2016

online

2016-01-01

Contributors

author

Patryk Pleskot

Identifiers

DOI

10.12775/KH.2016.123.1.05