„Miotełki” z melodramy "Chłop Milionowy" jako warszawski fenomen społeczno-kulturowy

• Authors: Łukasz Kożuchowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na zjawisko społeczne, jakim była popularność „Miotełek” w Warszawie przełomu lat 20. i 30. XIX wieku. Mianem „Miotełki” określano wówczas wywodzące się z niezwykle popularnej melodramy Chłop Milionowy piosenki, których pierwszym wykonawcą był popularny wówczas aktor Teatru Narodowego – Jan Nowakowski. Tekst przedstawia proces wzrostu popularności „Miotełek” oraz ukazuje je jako szeroko zakrojony fenomen społeczny, który zasięgiem obejmował szerokie kręgi mieszkańców Warszawy. Piosenki te szybko popularyzowały się, stając się lubianymi utworami goszczącymi szeroko na łamach prasy, na salonach, ale też i na ustach wielu prostych ludzi z nieelitarnych warstw społecznych. Ich żywotność dotrwała do czasów powstania listopadowego, gdy, wbrew swojej pierwotnej, lekkiej i ironicznej, formie oraz tematyce poruszającej sprawy życia codziennego, stały się narzędziem propagowania nastrojów patriotycznych. Ów fakt interpretowany jest jako podobny zjawiskom współczesnej kultury popularnej, nie tylko ze względu na relatywnie szeroką recepcję, ale też na własną twórczość fanów „Miotełek”, przypominającą współczesną kulturę fanowską. Uwaga została zwrócona także na treści, które przedstawiały owe piosenki, a które stanowiły w znacznej mierze o ich sukcesie, takie jak głęboki szacunek dla instytucji rodziny, zgodnego życia czy afirmacja podziałów społecznych.

EN

The main goal of the article is to shed some light on the social phenomenon known as “Miotełki” (“The Little Brooms”), which gained popularity in the 20’s and 30’s of the 19th-century Warsaw. ”Miotełki” was a term used to address songs originating from Chłop Milionowy (The Peasant as a Millionaire), an extraordinarily popular contemporary melodrama. The first performer of these songs was Jan Nowakowski, a well-liked actor of the National Theatre in Warsaw. The article shows the rising popularity of ”Miotełki” and concentrates on their role as a sociocultural phenomenon. The songs managed to transcend social class barriers – from mentions in magazines and well-educated conversations to serving as simple people’s catchy tunes. The fame of “Miotełki”’s lasted until the November Insurrection, during which they evolved from representing the everyday life slightly ironically and in an entertaining way to serving as a tool of patriotic propaganda. That very fact is considered to be what we would call today an example of fan culture. The article also focuses on the themes that appeared in in the songs, such as a deep respect for family or the affirmation of social divisions, all of which contributed to their success as being important to the inhabitants of Warsaw.

Keywords

PL

Biedermeier; Chłop Milionowy; Jan Nowakowski; Warszawa; kultura popularna; XIX wiek

EN

Biedermeier, Chłop Milionowy, Jan Nowakowski; Warsaw, popular culture, the 19th century

• Publisher: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
• Journal: Literatura Ludowa
• Year: 2018
• Volume: 62
• Issue: 2

Dates

published

2018

online

2018-11-19

Contributors

author

Łukasz Kożuchowski

Identifiers

DOI

10.12775/LL.2.2018.003