Schyłek imperiów i jego skutki na Półwyspie Bałkańskim

• Authors: Božidar Jezernik
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In the Ottoman Empire there was no visible dividing line between secular and religious law. The Ottoman state divided its subjects according to their religion into millets or ‘communities’. Religion was the basis for these divisions; language and ethnological theories played merely a secondary part. The rationale for this state of affairs was the system of government. Ottoman law was a religious code, which could not be imposed on unbelievers, who could not be recruited into the army.A new spirit of national consciousness awoke among the peoples of the millets with the attempt to create civil laws to replace religious ones. They had to reorganise themselves on national lines if they were hold their own at all in modern international politics because nationality was the contemporary basis of Western states and, owing to the ascendancy of the West in the world, the relations of non-Western peoples to each other and to Western powers had to approximate to the forms which the Western world took for granted. During the nineteenth century, nationality became the leading concept and nationalism celebrated its universal victory. During the nineteenth century, nationalism won hearts and minds of the Balkanites as ‘some kind of a social-emancipatory ideology’ (Moritsch 2002: 83), and ever more voices could be heard, claiming the Balkans for the Balkanites. In the Ottoman Empire, however, the Spring of Nations did not come to the Ottoman nation, but such occurred among the peoples who were under Ottoman rule. Nationalists of all Balkan nations jointly emphasised small differences between them, both in the present as well as in the past. In the process, mythology replaced history; tolerance and multiculturalism were its first victims.

PL

W Imperium Osmańskim nie istniał wyraźny rozdział pomiędzy prawem świeckim a kościelnym. W jego systemie ludzie przypisani byli na podstawie wyznawanej religii do wspólnot (millet). Podstawą tego podziału była religia; język i przynależność etniczna odgrywały rolę drugorzędną. Przyczynę tego stanu rzeczy stanowił system władzy. Prawo osmańskie było oparte na kodeksie religijnym, który nie mógł być narzucony nie podlegającym poborowi do wojska innowiercom.Próba stworzenia kodeksu prawa cywilnego, który zastąpić miał prawo religijne, przebudziła w mieszkańcach milletów nowego ducha narodowej świadomości. Jeśli bowiem pragnęli znaczyć cokolwiek w nowoczesnej polityce międzynarodowej, musieli przeorganizować się na podstawie narodowości, ponieważ to właśnie narodowość stanowiła wówczas podstawę organizacji państw zachodnich. Przewaga Zachodu na arenie światowej sprawiła, że ludy nie-zachodnie musiały układać swoje wzajemnie stosunki, oraz swoje stosunki z zachodnimi mocarstwami, według zasad w miarę przypominających te, które świat zachodni uważał za oczywiste.W XIX w. narodowość stała się pojęciem dominującym, a nacjonalizm święcił powszechny triumf. W ciągu XIX stulecia nacjonalizm jako „swego rodzaju ideologia emancypacji społecznej” (Moritsch 2002: 83) podbił serca i umysły mieszkańców Bałkanów; coraz więcej głosów wołało: „Bałkany dla Bałkańczyków!”. Jednakże Wiosna Ludów w imperium tureckim nie objęła narodu osmańskiego, lecz ludy znajdujące się pod władzą osmańską. Nacjonaliści wszystkich narodówbałkańskich jednym głosem podkreślali drobne różnice, jakie występowały między tymi narodami zarówno w przeszłości, jak i w czasach współczesnych. Podczas procesu europeizacji mitologia zastąpiła historię, a wśród pierwszych ofiar były tolerancja i wielokulturowość.

Keywords

EN

the Ottoman Empire; Balkans; nationality; nationalism

PL

Imperium Osmańskie; Bałkany; narodowość; nacjonalizm

• Publisher: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
• Journal: Łódzkie Studia Etnograficzne
• Year: 2017
• Volume: 56

Dates

published

2017

online

2017-10-01

Contributors

author

Božidar Jezernik

Identifiers

DOI

10.12775/LSE.2017.56.02