Is the “BE compound tense” in Xhosa (Nguni) a Serial Verb Construction, or not?

• Authors: Alexander Andrason
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Czas złożony z formą BE w języku Xhosa (Nguni, Bantu) jako szeregowa konstrukcja czasownikowaW artykule przestawiono kognitywną analizę statusu taksonomicznego konstrukcji BE w języku Xhosa (Nguni, Bantu) w ramach typologicznej teorii czasowników szeregowych (serial verb construction). Porównanie omawianej konstrukcji z prototypem czasowników szeregowych dowodzi, iż podtyp “pełny” konstrukcji BE jest kanonicznym reprezentantem kategorii czasowników szeregowych, podczas gdy podtyp “skrócony” jest reprezentantem niekanonicznym. Różnica taksonomiczna między dwoma podtypami wynika z niejednolitego postępu w gramatykalizacji wiodącej od konstrukcji niespójnych do konstrukcji spójnych. Artykuł ukazuje, iż obok współrzędnych, konstrukcje podrzędne i zależne mogą stanowić źródło diachroniczne kategorii czasowników szeregowych.

EN

Developed within the dynamic, cognitive approach to categorization, the present article analyzes the taxonomical status of the BE gram in Xhosa (Nguni, Bantu) within the category of Serial Verb Constructions (SVC). By testing the BE gram for the features associated with the SVC prototype, the author concludes the following: the full type of the BE gram can be viewed as a minimally less canonical member of the SVC category, whereas  the contracted type constitutes its non-canonical instantiation. The categorial difference between the two types stems from their dissimilar advancement on the grammaticalization path leading from less cohesive to more cohesive schemas. The study furthermore indicates that the typological category of SVCs has another diachronic input apart from coordination – namely, syntactic dependency.

Keywords

PL

seryjne konstrukcje czasownikowe; język Xhosa (Nguni, Bantu); typologia; lingwistyka kognitywna

EN

serial verb constructions; Xhosa (Nguni, Bantu); typology; cognitive linguistics

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Linguistica Copernicana
• Year: 2018
• Volume: 15

Dates

published

2018

online

2019-02-15

Contributors

author

Alexander Andrason

Identifiers

DOI

10.12775/LinCop.2018.013