Przymiotniki 'maksymalny', 'minimalny' w systemie współczesnej polszczyzny

• Authors: Adrianna Piotrowska

Title variants

EN

Adjectives 'maksymalny' [maximal] and 'minimalny' [minimal] in the contemporary Polish language system

Abstracts

EN

The article focuses on the pair of antonymous adjectives maksymalny (maximal) and minimalny (minimal) and examines their position within the contemporary Polish language system through an analysis of their syntactic-semantic compositionality. It utilizes excerpts from the classifications by Krystyna Kallas and Jadwiga Wajszczuk to determine the characteristics attributed to these adjectives and the classes they may belong to. These adjectives can be regarded as lexical expressions of superlatives, with their meaning revolving around the concept of possibility – maksymalny denoting the ‘greatest among the achievable possibilities’ and minimalny denoting the ‘smallest among the achievable possibilities’.

PL

Artykuł skupia się na parze antonimicznych przymiotników o postaci maksymalny, minimalny oraz wskazaniu ich miejsca w systemie współczesnej polszczyzny, poprzez analizę ich łączliwości składniowo-semantycznej. Wykorzystuje do tego fragmenty klasyfikacji Krystyny Kallas i Jadwigi Wajszczuk i sprawdza, jakie cechy przysługują badanym jednostkom i do jakich klas mogą należeć. Przymiotniki te można traktować jako leksykalne wykładniki superlatywu, a ich znaczenie skupione jest wokół pojęcia możliwości – maksymalny ‘największy z możliwych do osiągnięcia’, minimalny – ‘najmniejszy z możliwych do osiągnięcia’.

Keywords

PL

przymiotnik; gradacja; składnia; semantyka; łączliwość

EN

adjective; gradation; syntax; semantics; compositionality

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Linguistica Copernicana
• Year: 2023
• Volume: 20
• Pages: 157-178

Dates

published

2023

Contributors

author

Adrianna Piotrowska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000000292088323

References

• Bałabaniak D., 2013, Polskie intensyfikatory leksykalne na tle wyrażeń gradacyjnych, Opole: Uniwersytet Opolski.
• Bogusławski A., 1975, Measures are measures. In defence of the diversity of comparatives and positives, Linguistische Berichte 36, 1–9; przedruk [w:] A. Bogusławski, Sprawy słowa / Word Matters, Warszawa 1994, s. 323–329.
• Bogusławski A., 2010, ‘Więcej’ wśród aspektów prymitywu ‘wie, że’, Linguistica Copernicana 3, s. 23–79.
• Danielewiczowa M., 2007, Przymiotniki nieprzymiotniki (O pewnym niezwykłym typie wyrażeń w języku polskim), Zbornik Matice srpske za slavistiku 71– 72, s. 223–235.
• Danielewiczowa M., 2022, Adverbial Superlative Forms Outside the Degree System: Lexical and Operational Units, Studies in Polish Linguistics 17/3, s. 115–143.
• Grochowski M., 2008, Operatory metatekstowe o kształcie superlatiwu przysłówka, Јужнословенски Филолог LXIV, s. 61–72.
• GWJP: Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.), 1998, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• ISJP: M. Bańko (red.), 2018, Inny słownik języka polskiego, Warszawa: PWN.
• Janus E., 1978, Funkcjonowanie wykładników intensywności w zdaniu, Pamiętnik Literacki 69/2, s. 157–161.
• Jurkowski M., 1976, Negacja w wyrażeniach gradacyjnych, w: H. Orzechowska (red.), Zagadnienia kategorii stopnia w językach słowiańskich, Warszawa: Wydawnictwo UW, s. 95–103.
• Laskowski R., 1977, Od czego lepszy jest lepszy?, Język Polski 57/5, s. 323–334.
• Linde-Usiekniewicz J., 2000, Określenia wymiarów w języku polskim, Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
• Linde-Usiekniewicz J., 2001, Semantyczne uwarunkowania własności składniowych rzeczownikowych nazw wymiarów, w: Nie bez znaczenia. Prace ofiarowane prof. Z. Saloniemu, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 187–194.
• Markowski A., 1986, Antonimy przymiotnikowe we współczesnej polszczyźnie na tle innych typów przeciwstawień leksykalnych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Nagórko A., 2003, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa: PWN.
• Nagórko A., 2010, Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa: PWN.
• NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, [online:] www.nkjp.pl [dostęp: 01.08.2023].
• Piotrowska A., 2021, Operatory gradacji maksymalnie, minimalnie – różnice w zakresie łączliwości z przymiotnikami i przysłówkami, Poradnik Językowy, z. 9, s. 51–62.
• SJPDor: W. Doroszewski (red.), 1958–1969, Słownik języka polskiego, Warszawa: PWN.
• SJPSz: M. Szymczak (red.), 1979, Słownik języka polskiego, Warszawa: PWN.
• Wajszczuk J., 2010, Functional class (so called “part of speech”) assignment as a kind of meaning-bound word syntactic information, Cognitive Studies / Études Cognitives 10, s. 15–33.
• Wierzbicka A., 1971, Porównanie – gradacja – metafora, Pamiętnik Literacki 62 (4), s. 127–147.
• WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, (red.) P. Żmigrodzki, [online:] www.wsjp.pl [dostęp: 01.08.2023]
• Zaucha J., 2013, Lingwistyczne koncepcje znaczenia określeń gradacyjnych, w: E.G. Rubio (red.) Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (Polyslav), München–Berlin–Washington DC, s. 232–238.

Identifiers

DOI

10.12775/LinCop.2023.010

Biblioteka Nauki

29431722