Obrzeża subkultury czy ruch religijny? Satanizm młodzieżowy w Polsce w latach osiemdziesiątych XX wieku

• Authors: Bogusław Tracz

Title variants

EN

Fringes of the Subculture or a Religious Movement? Youth Satanism in Poland in the 1980s

Abstracts

EN

This article presents the history of youth Satanism, which appeared in Poland in the early 1980s. It was brought up by the fashion for heavy metal music, and the formation of a youth subculture gathered around this music and its subgenres. First, the author outlines the cultural background of the emergence and development of contemporary Satanism in the USA and Western Europe. Next, he describes its reception in Poland of the eighties, which, on the one hand, took place in isolation from the American and Western European sources of this phenomenon, while, on the other, it was an attempt to copy it, under the conditions of a non-democratic and largely traditional society. He also presents the role of music and its performers, as well as that played by official media in propagating Satanism, together with social reactions to its appearance and activities aimed at combating it. Based on new, unused sources, the author verifies some claims formulated in the literature on the subject and poses further research questions.

PL

Artykuł jest próbą przedstawienia dziejów satanizmu młodzieżowego, który pojawił się w Polsce u progu lat osiemdziesiątych XX w., wraz napływem mody na heavy metal i ukształtowaniem się subkultury młodzieżowej zgromadzonej wokół tej muzyki oraz jej podgatunków. Przedstawione zostało kulturowe tło powstania i rozwoju współczesnego satanizmu w USA i na zachodzie Europy, a następnie jego recepcja w Polsce lat osiemdziesiątych XX w., która następowała z jednej strony w oderwaniu od amerykańskich i zachodnioeuropejskich źródeł tego zjawiska, z drugiej zaś była próbą jego skopiowania w warunkach społeczeństwa niedemokratycznego i jednocześnie w dużej mierze tradycyjnego. Przedstawiono rolę muzyki i jej wykonawców, a także oficjalnych mediów w rozpropagowaniu satanizmu, reakcje społeczne na jego pojawienie się i działania mające na celu jego zwalczanie. W oparciu o nowe, niewykorzystane dotychczas źródła, autor weryfikuje niektóre twierdzenia funkcjonujące w literaturze przedmiotu i stawia nowe pytania badawcze.

Keywords

EN

Satanism; religions and confessions in Poland; informal religious movements; counterculture; heavy metal; metal subculture; youth subculture; youth in People’s Poland; 1980s

PL

satanizm; religie i wyznania w Polsce; nieformalne ruchy religijne; kontrkultura; heavy metal; subkultura metalowa; subkultura młodzieżowa; młodzież w PRL; lata osiemdziesiąte XX w.

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
• Year: 2022
• Issue: 19
• Pages: 233-262

Dates

published

2022

Contributors

author

Bogusław Tracz

• Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej

• https://orcid.org/0000000208961602

Identifiers

DOI

10.12775/Polska.2021.08

Biblioteka Nauki

2019229