Jest chemia? Wrocławskie budynki uniwersyteckie po 1945 roku

• Authors: Agata Gabiś

Title variants

EN

Is there chemistry? Buildings of Wrocław University after 1945

Abstracts

EN

After 1945, Wrocław was an architectural and urban planning laboratory in which spectacular visions and real needs often clashed. The University, also suspended between expectations and ambitions and the need to fight for its position among other universities constantly, played a vital role in this process. Concepts realised or shelved, projects lasting many years and plans modified during construction, depending on changing political and economic conditions – all these elements make up an important part of the history of Wrocław University’s development and are also an important part of the history of Lower Silesian architecture.

PL

Wrocław po 1945 r. był architektonicznym i urbanistycznym laboratorium, w którym często ścierały się spektakularne wizje i realne potrzeby. W tym procesie ważną rolę odgrywał Uniwersytet, również zawieszony pomiędzy oczekiwaniami i ambicjami a koniecznością ciągłej walki o swoją pozycję wśród innych uczelni. Koncepcje zrealizowane lub odłożone na półkę, projekty trwające wiele lat i plany modyfikowane podczas budowy, w zależności od zmieniających się warunków politycznych i ekonomicznych – wszystkie te elementy składają się na ważny fragment historii rozwoju Uniwersytetu Wrocławskiego, stanowią również istotną część dziejów dolnośląskiej architektury.

Keywords

PL

Uniwersytet Wrocławski; architektura; urbanistyka; budynki; Wrocław; historia

EN

University of Wrocław; architecture; urban planning; buildings; Wrocław; history

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
• Year: 2023
• Volume: 84
• Pages: 173-207

Dates

published

2023

Contributors

author

Agata Gabiś

• Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego

• https://orcid.org/0000000322034095

References

• Architektura Wrocławia, t. 2: Urbanistyka, red. J. Rozpędowski, Wrocław 1995.
• Barycz H., Uniwersytet Wrocławski w przeszłości i teraźniejszości, Katowice 1946.
• Brzezowski S., Socrealizm niezrealizowany, w: Architektura lat 1949–1956 we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, red. A. Zwierzchowski, Wrocław 2004, s. 14–18.
• Burak M., Dackiewicz K., Pregiel P., Wrocławskie uczelnie techniczne 1910–2010, Wrocław 2010.
• Ciesielski S., Warunki socjalno-bytowe studentów Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1945–1956, w: Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 2, red. T. Kulak, W. Wrzesiński, Wrocław 1993, s. 175–202.
• Czerner O., Socrealizm w kraju – socrealizm na uczelni – socrealizm w mieście. Tezy i komentarze, w: Architektura lat 1949–1956 we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, red. A. Zwierzchowski, Wrocław 2004, s. 19–21.
• Duda M., Patchwork. Architektura Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, Wrocław 2016.
• Dziurla H., Uniwersytet Wrocławski. Kompleks Leopoldyński, Wrocław 1997.
• Dziurla H., Z dziejów zabudowy, przeobrażeń i planowania dawnego zespołu uniwersyteckiego we Wrocławiu, w: Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 4, red. T. Kulak, W. Wrzesiński, Wrocław 1995, s. 7–32.
• Gabiś A., Całe morze budowania. Wrocławska architektura 1956–1970, Wrocław 2018.
• Hawrylak M., Wojciech Jarząbek, Wrocław 2016.
• Jara K., Kłoda E., Art Historiography on the University of Wrocław Main Building – A Battlefield of Ideologies, „RIHA Journal” 0215, 2019, z. specj.: Prekäre Vergangenheit? Barockforschung im östlichen Mitteleuropa unter den Bedingungen des Sozialismus, https://journals.ub.uni-heidelberg.de/ index.php/rihajournal/article/view/70045/63394 (15 XII 2022).
• Jasińska K., W ogniu i w gruzach. Uniwersytet Wrocławski w latach 1945– 1946. Inne spojrzenie, Wrocław 2020.
• Kieżun D., Hawrylak M., Zbigniew Maćków, Wrocław 2016.
• Kujawski M., Konkurs dla uczczenia powrotu Ziem Zachodnich i Północnych do Macierzy, „Architektura” 1967, nr 9, s. 420–428.
• Kulak T., Pater M., Wrzesiński W., Historia Uniwersytetu Wrocławskiego 1702–2002, Wrocław 2002.
• Łukaszewicz J., Narkiewicz W., Rozwój wrocławskiego ośrodka nauk matematycznych, w: Uniwersytet Wrocławski w służbie nauki, kultury i gospodarki narodowej: 1945–1975, red. J. Ziomecki, Wrocław 1975, s. 87–94.
• Majczyk J., Tomaszewicz A., Aleja Profesorów w kampusie głównym Politechniki Wrocławskiej – historia rozwoju układu przestrzennego, „Architectus” 41, 2015, nr 1, s. 69–87.
• Maleczyński K., Morelowski M., Ptaszycka A., Wrocław. Rozwój urbanistyczny, Warszawa 1956.
• Maria i Witold Moliccy, [katalog wystawy], Wrocław 2003.
• O nieudanej próbie rekonstrukcji gmachu głównego i rozbudowy Uniwersytetu Wrocławskiego w 1953 r., w: Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 4, red. T. Kulak, W. Wrzesiński, Wrocław 1995, s. 251–285.
• Piątkowski W., Studium Wychowania Fizycznego, w: Uniwersytet Wrocławski w latach 1945–1970. Księga jubileuszowa, red. W. Floryan, Wrocław 1970, s. 267–275.
• Rozynek J., Z dziejów Politechniki Wrocławskiej (1945–1951), w: Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 4, red. T. Kulak, W. Wrzesiński, Wrocław 1995, s. 111–123.
• Suleja T., Uniwersytet Wrocławski w okresie centralizmu stalinowskiego 1950– 1955, Wrocław 1995.
• Wrzesiński W., Historyczne spory o charakter rozwoju Uniwersytetu Wrocławskiego (1945–1995), w: Rola Uniwersytetu Wrocławskiego w nauce po II wojnie światowej i jego wkład do rozwoju Ziem Zachodnich i Północnych, Wrocław 1996, s. 7–19.
• Wrzesiński W., Uniwersytet Wrocławski 1945–1995, Wrocław 1995.
• Zabłocka-Kos A., Budynki i ich wyposażenie, w: Księga pamiątkowa Jubileuszu 200-lecia utworzenia Państwowego Uniwersytetu we Wrocławiu, t. 2, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2013, s. 472–491.
• Ziental K., Ołówkiem i kredką. Krystyna Postawka-Barska (1925–1999) i Marian Barski (1927–2005), Wrocław 2016.

Identifiers

DOI

10.12775/RDSG.2022.06

Biblioteka Nauki

29519702