Dzieje w rękach Opatrzności. Elementy historiozofii Jana Długosza i jej uwarunkowania

• Authors: Adam Talarowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ukazuje obecność w Rocznikach Jana Długosza twórczo przepracowanych elementów myśli historiozoficznej. Ukazuje formację umysłową Długosza i jego otoczenie intelektualne, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska uniwersyteckiego i teologii praktycznej w Krakowie. List dedykacyjny do Roczników, jako wyraz metodologicznej świadomości dziejopisa, jest przedmiotem analizy pod kątem celów stawianych przed historią oraz jej związków z filozofią i moralnością. Autor przedstawia też właściwe Długoszowi idee prowidencjalizmu, zwłaszcza znaczenie sprawiedliwości Bożej dla biegu historii. Jako egzemplifikacja służy oryginalnie rozbudowana koncepcja Długosza przedstawiająca przyczyny utraty przez Piastów tronu w Polsce. The article shows the presence of creatively reworked elements of historiographic ideas in the Annales of Jan Długosz. The mental formation of Długosz and his intellectual millieu is discussed, with special attention paid to the university circles and practical theology in Cracow. The dedicatory epistle of the Annales, as the expression of methodological awareness of the chronicler, is the subject of analysis from the perspective of the aims of history and its relations with philosophy and morality. The author also presents the ideas of providentialism, typical for Długosz, especially the meaning of God’s justice for the course of history. As its exemplification serves the original and sophisticated conception of Długosz, showing the causes of the loss of Polish throne by the Piast dynasty.

EN

Artykuł ukazuje obecność w Rocznikach Jana Długosza twórczo przepracowanych elementów myśli historiozoficznej. Ukazuje formację umysłową Długosza i jego otoczenie intelektualne, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska uniwersyteckiego i teologii praktycznej w Krakowie. List dedykacyjny do Roczników, jako wyraz metodologicznej świadomości dziejopisa, jest przedmiotem analizy pod kątem celów stawianych przed historią oraz jej związków z filozofią i moralnością. Autor przedstawia też właściwe Długoszowi idee prowidencjalizmu, zwłaszcza znaczenie sprawiedliwości Bożej dla biegu historii. Jako egzemplifikacja służy oryginalnie rozbudowana koncepcja Długosza przedstawiająca przyczyny utraty przez Piastów tronu w Polsce. The article shows the presence of creatively reworked elements of historiographic ideas in the Annales of Jan Długosz. The mental formation of Długosz and his intellectual millieu is discussed, with special attention paid to the university circles and practical theology in Cracow. The dedicatory epistle of the Annales, as the expression of methodological awareness of the chronicler, is the subject of analysis from the perspective of the aims of history and its relations with philosophy and morality. The author also presents the ideas of providentialism, typical for Długosz, especially the meaning of God’s justice for the course of history. As its exemplification serves the original and sophisticated conception of Długosz, showing the causes of the loss of Polish throne by the Piast dynasty.

Keywords

PL

Jan Długosz; Uniwersytet Krakowski; prowidencjalizm; historiozofia; dziejopisarstwo

EN

Jan Długosz; Cracow University; providentialism; historiosophy; historiography

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Roczniki Historyczne
• Year: 2018
• Volume: 84

Dates

published

2018

online

2019-04-01

Contributors

author

Adam Talarowski

Identifiers

DOI

10.12775/RH.2018.07